Η εικόνα της αγοράς εργασίας μοιάζει γεμάτη αντιφάσεις. Στο διεθνές περιβάλλον, η παγκόσμια έρευνα της ΕΥ δείχνει ότι σχεδόν οι μισοί εργοδότες δυσκολεύονται να βρουν ανθρώπους με τις δεξιότητες που χρειάζονται, ακόμα και σε μια περίοδο που οι θέσεις εργασίας πολλαπλασιάζονται.
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφουν πτώση της ανεργίας σε επίπεδα που αγγίζουν τα προ κρίσης χρόνια. Όμως πίσω από τα νούμερα κρύβεται μια παρόμοια ιστορία. Oι επιχειρήσεις αναζητούν εργαζόμενους, αλλά δεν βρίσκουν πάντα αυτό που πραγματικά αναζητούν.
Η αντίφαση αυτή δεν είναι τυχαία καθώς αντανακλά τις βαθιές μεταμορφώσεις που συμβαίνουν ταυτόχρονα και σχετίζονται με την τεχνολογική πρόοδο, την πίεση στις δεξιότητες, τα δημογραφικά εμπόδια και τις κοινωνικές ανισότητες.
Έτσι, είτε κοιτάξουμε τον παγκόσμιο χάρτη είτε εστιάσουμε στην ελληνική πραγματικότητα, το βασικό ερώτημα παραμένει το ίδιο και είναι το πώς οι θέσεις εργασίας που υπάρχουν θα καλυφθούν από υποψήφιους που πραγματικά μπορούν να ανταποκριθούν.
Η ανεργία σε ιστορικό χαμηλό, αλλά οι εργοδότες ψάχνουν εργαζόμενους
Η εικόνα, σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, μοιάζει εντυπωσιακή καθώς σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία υποχώρησε στο 8,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2025 από 10,4% στις αρχές της χρονιάς.
Μάλιστα, τον Ιούλιο κατέβηκε ακόμη χαμηλότερα, στο 8%, επίπεδο που θυμίζει τα προ κρίσης χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι από 4,3 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται και οι άνεργοι περιορίστηκαν κάτω από τις 420 χιλιάδες.
Ωστόσο, η έρευνα της ΕΥ σε 22 χώρες δείχνει ότι σχεδόν ένας στους δύο εργοδότες παγκοσμίως δεν βρίσκει το ταλέντο που χρειάζεται. Το 74% δηλώνει ότι η κάλυψη ανώτερων θέσεων μπορεί να πάρει πάνω από έναν χρόνο, ενώ το 85% θεωρεί την «κινητικότητα» των εργαζομένων, δηλαδή την εσωτερική μετακίνηση σε νέες θέσεις, στρατηγικό εργαλείο για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη.
Η σύγκριση έρχεται να φωτίσει το ίδιο φαινόμενο από δύο οπτικές. Από τη μία η ανεργία μειώνεται αλλά από την άλλη οι εργοδότες δεν παύουν να δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους ανθρώπους.
Γιατί τα ταλέντα που αναζητάμε δεν βρίσκονται μεταξύ των ανέργων
Μάλιστα, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι τα πολυπόθητα ταλέντα, σε ό,τι αφορά στην ελληνική αγορά, βρίσκονται μεταξύ των σημερινών ανέργων. Αυτό καθώς οι αναλυτές εκτιμούν ότι η ανεργία στην Ελλάδα δύσκολα θα πέσει κάτω από το 7%. Πρόκειται δηλαδή για το λεγόμενο «φυσικό ποσοστό ανεργίας» της χώρας, το οποίο πάντως είναι υψηλότερο από της υπόλοιπης Ευρώπης.
Οι αιτίες είναι πολλές και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη δυσκολία μετακίνησης εργαζομένων μεταξύ περιοχών, τη γήρανση του πληθυσμού, τη χαμηλή συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και το γεγονός ότι πολλοί άνεργοι καταλήγουν να βγαίνουν εντελώς εκτός αγοράς, περνώντας στην κατηγορία των μη ενεργών.
Σε συνδυασμό με το brain drain της τελευταίας δεκαετίας, οι επιχειρήσεις καλούνται να επιλέξουν προσωπικό από μια δεξαμενή που δεν μεγαλώνει πραγματικά.
Οι γυναίκες στο περιθώριο
Επιπροσθέτως, η ελληνική αγορά εργασίας κουβαλάει ένα διαχρονικό μειονέκτημα, τη χαμηλή συμμετοχή των γυναικών. Μόλις το 61,7% εργάζεται ή αναζητά εργασία, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι πάνω από 71%. Το ποσοστό ανεργίας τους φτάνει το 12,2% έναντι 7,1% στους άνδρες.
Αυτό το χάσμα περιορίζει όχι μόνο το εισόδημα των νοικοκυριών αλλά και την παραγωγικότητα της χώρας.
Ο ΟΟΣΑ υπολογίζει ότι η εξάλειψή του θα μπορούσε να αυξήσει τον ρυθμό ανάπτυξης κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως.
Παρά τις βελτιώσεις σε τηλεργασία και ευέλικτα ωράρια, οι κοινωνικές και θεσμικές ανισότητες εξακολουθούν να βάζουν φρένο.
Η χαμένη -νέα- γενιά
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι οι νέοι. Στην Ελλάδα πάνω από το 15% των ατόμων 15–29 ετών δεν εργάζεται, δεν σπουδάζει και δεν παρακολουθεί κατάρτιση. Οι λεγόμενοι «NEETs» αποτελούν χαμένη ευκαιρία για την οικονομία, καθώς το παραγωγικό τους δυναμικό μένει αναξιοποίητο.
Η τεχνητή νοημοσύνη δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Οι θέσεις χαμηλής ειδίκευσης, όπου παραδοσιακά εισέρχονται οι νέοι, απειλούνται περισσότερο από την αυτοματοποίηση.
Χωρίς δεξιότητες σε τομείς με προοπτική, κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός ενός εργασιακού τοπίου που αλλάζει ραγδαία.
Ο ρόλος της εσωτερικής κινητικότητας
Εδώ έρχεται η έννοια της κινητικότητας που τονίζεται στην έρευνα της ΕΥ. Η λογική είναι σαφής: «Αν δεν βρίσκεις το ταλέντο εκτός, καλλιέργησέ το εντός».
Οι εταιρείες που προσφέρουν στους εργαζομένους νέες εμπειρίες και ρόλους έχουν διπλάσιες πιθανότητες να καταγράψουν αύξηση εσόδων πάνω από 10%.
Στην Ελλάδα, όπου η προσφορά εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού είναι περιορισμένη, αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης. Η αναβάθμιση δεξιοτήτων μέσω κατάρτισης και η δημιουργία δρόμων εξέλιξης εντός της επιχείρησης γίνονται στρατηγικές επιβίωσης.
Η τεχνητή νοημοσύνη, με τη σειρά της, αναλαμβάνει τυπικές εργασίες, απελευθερώνοντας χρόνο για πιο ουσιαστική αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Το ελληνικό στοίχημα
Η μείωση της ανεργίας είναι επίτευγμα, αλλά δεν σημαίνει ότι η αγορά έχει λύσει τα προβλήματά της. Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να δυσκολεύονται να βρουν ανθρώπους με τις κατάλληλες δεξιότητες, ενώ μεγάλες ομάδες –γυναίκες, νέοι, μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι– μένουν στο περιθώριο.
Η πρόκληση είναι να γεφυρωθεί το χάσμα. Αυτό απαιτεί μία σειρά δράσεων που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επένδυση στην κατάρτιση και την αναβάθμιση δεξιοτήτων, στήριξη της γυναικείας απασχόλησης με κοινωνικές πολιτικές και ευέλικτα σχήματα, ενεργητικές πολιτικές για τους νέους ώστε να μην αποκοπούν οριστικά από την αγορά, και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης ως εργαλείο και όχι ως απειλή.
Πρόκειται για αναγκαίες κινήσεις και όχι απλώς ευχολόγια, αν θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που έχει παρουσιαστεί.
Δουλειές υπάρχουν, αλλά…
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Οι δείκτες ανεργίας βελτιώνονται, αλλά στην αγορά οι εργοδότες παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν κόσμο, οι εργαζόμενοι ότι δεν βρίσκουν τη θέση που τους ταιριάζει, και το ανθρώπινο δυναμικό πιέζεται από το δημογραφικό, την τεχνολογία και τις κοινωνικές ανισότητες.
Η ελληνική αγορά εργασίας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή
Το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρχουν δουλειές –οι αριθμοί δείχνουν ότι υπάρχουν– αλλά αν θα βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι για να τις καλύψουν.
Και αυτό είναι το στοίχημα που θα καθορίσει όχι μόνο την πορεία των επιχειρήσεων αλλά και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
