Όλοι μιλάμε γι’ αυτήν, αλλά γνωρίζουμε από πού πραγματικά προκύπτει και πώς αντιμετωπίζεται;
Τα ποτάμια, οι δεξαμενές, οι λίμνες και οι θάλασσες πνίγονται σε χημικά, απόβλητα, πλαστικά και άλλους ρύπους, δημιουργώντας το σύνθετο σκηνικό της μόλυνσης του νερού με τις επιπτώσεις να βρίσκονται πιο κοντά απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
Η ρύπανση του νερού συμβαίνει όταν επιβλαβείς ουσίες -συχνά χημικές ουσίες ή μικροοργανισμοί- μολύνουν ένα ρέμα, ένα ποτάμι, μια λίμνη, έναν ωκεανό, τον υδροφόρο ορίζοντα, υποβαθμίζοντας την ποιότητα του νερού και καθιστώντας το τοξικό για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Γιατί προκαλείται;
Το μη ασφαλές νερό σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους κάθε χρόνο από τον πόλεμο και όλες τις άλλες μορφές βίας μαζί. Εν τω μεταξύ, οι πηγές πόσιμου νερού είναι πεπερασμένες: Λιγότερο από το 1% του γλυκού νερού της γης είναι πραγματικά προσβάσιμο σε εμάς. Χωρίς δράση, οι προκλήσεις θα αυξηθούν μέχρι το 2050, όταν η παγκόσμια ζήτηση για γλυκό νερό αναμένεται να είναι κατά ένα τρίτο μεγαλύτερη από ό,τι σήμερα.
Γνωστό ως «καθολικός διαλύτης», το νερό μπορεί να διαλύσει περισσότερες ουσίες από οποιοδήποτε άλλο υγρό στη γη, γι’ αυτό και μολύνεται τόσο εύκολα. Τοξικές ουσίες από αγροκτήματα, πόλεις και εργοστάσια διαλύονται εύκολα και αναμειγνύονται με αυτό, προκαλώντας ρύπανση του νερού.
Ο ρόλος της γεωργίας
Όχι μόνο ο γεωργικός τομέας είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής παγκόσμιων πόρων γλυκού νερού, με τη γεωργία και την κτηνοτροφική παραγωγή να χρησιμοποιεί περίπου το 70% των αποθεμάτων επιφανειακών υδάτων της γης, αλλά είναι επίσης ένας σοβαρός ρυπαντής των υδάτων. Στις Η.Π.Α., η γεωργική ρύπανση είναι η κορυφαία πηγή μόλυνσης στα ποτάμια και τα ρέματα, η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή στους υγροτόπους και η τρίτη κύρια πηγή στις λίμνες. Αποτελεί επίσης ένα σημαντικό παράγοντα μόλυνσης των εκβολών ποταμών και των υπόγειων υδάτων. Κάθε φορά που βρέχει, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και ζωικά απόβλητα από αγροκτήματα και κτηνοτροφικές επιχειρήσεις ξεπλένουν θρεπτικά συστατικά και παθογόνους παράγοντες -όπως βακτήρια και ιούς- στις υδάτινες οδούς.
Τα λύματα
Πάνω από το 80% των παγκόσμιων λυμάτων -του νερού από οικιακή χρήση, εμπορικές, βιομηχανικές και γεωργικές δραστηριότητες ρέει πίσω στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία ή επαναχρησιμοποίηση, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ενώ σε ορισμένες λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, το ποσοστό αυτό ξεπερνά ακόμα και το 95%. Στις Η.Π.Α., οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων επεξεργάζονται περίπου 128 δισεκατομμύρια λίτρα λυμάτων την ημέρα. Αυτές οι εγκαταστάσεις μειώνουν την ποσότητα των ρύπων όπως τα παθογόνα, ο φώσφορος και το άζωτο στα λύματα, καθώς και τα βαρέα μέταλλα και οι τοξικές χημικές ουσίες στα βιομηχανικά απόβλητα, πριν απορρίψουν τα επεξεργασμένα ύδατα πίσω στις πλωτές οδούς. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Αμερικανικής Περιβαλλοντικής Εταιρείας (EPA), τα γερασμένα και κορεσμένα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων απελευθερώνουν περισσότερα από 3 τρισεκατομμύρια λίτρα ακατέργαστων λυμάτων κάθε χρόνο.
Ευθύνεται μόνο το πετρέλαιο;
Οι μεγάλες διαρροές από πλοία μπορεί να κυριαρχούν στις ειδήσεις, ωστόσο οι καταναλωτές είναι εκείνοι που ευθύνονται για τη συντριπτική πλειονότητα της πετρελαϊκής ρύπανσης στις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και της βενζίνης εκατομμυρίων αυτοκινήτων και φορτηγά κάθε μέρα. Επιπλέον, σχεδόν το ήμισυ του εκτιμώμενου 1 εκατομμυρίου τόνων πετρελαίου που εισέρχεται στο θαλάσσιο περιβάλλον κάθε χρόνο, δεν προέρχεται από διαρροές δεξαμενόπλοιων (αντιπροσωπεύουν το 10%) αλλά από χερσαίες πηγές όπως εργοστάσια, αγροκτήματα και πόλεις, ενώ οι τακτικές δραστηριότητες της ναυτιλιακής βιομηχανίας – τόσο μέσω νόμιμων όσο και παράνομων απορρίψεων – συμβάλλουν περίπου στο ένα τρίτο.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των ραδιενεργών αποβλήτων
Αφορούν κάθε ρύπανση που εκπέμπει ακτινοβολία πέρα από αυτή που εκλύεται φυσικά από το περιβάλλον. Παράγεται από την εξόρυξη ουρανίου, τους πυρηνικούς σταθμούς και την παραγωγή και δοκιμή στρατιωτικών όπλων, καθώς και από πανεπιστήμια και νοσοκομεία που χρησιμοποιούν ραδιενεργά υλικά για έρευνα και ιατρική. Τα ραδιενεργά απόβλητα μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για χιλιάδες χρόνια, καθιστώντας τη διάθεση μια σημαντική πρόκληση.
Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης;
Για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και την προστασία των υδάτων, πρέπει να κατανοήσουμε από πού προέρχεται η ρύπανση και τον τύπο του υδάτινου συστήματος που επηρεάζει. Από τη ρύπανση των υπόγειων υδάτων, στα οποία βασίζεται ένα μέρος της υδροδότηση μεγάλων αστικών κέντρων και πληθυσμών, μέχρι και των επιφανειακών που καλύπτουν το 70% του πλανήτη και αντιπροσωπεύουν ακόμη και το 60% του νερού που φτάνει στους οικιακούς καταναλωτές, το νερό παραμένει ένα υπερπολύτιμο αγαθό.
Η απαλλαγή των υπόγειων υδάτων από ρύπους μπορεί να είναι δύσκολη έως αδύνατη, καθώς και δαπανηρή. Μόλις μολυνθεί, ένας υδροφόρος ορίζοντας μπορεί να είναι άχρηστος για δεκαετίες ή ακόμα και για χιλιάδες χρόνια. Τα υπόγεια ύδατα μπορούν επίσης να εξαπλώσουν τη μόλυνση μακριά από την αρχική πηγή ρύπανσης καθώς εισρέουν σε ρυάκια, λίμνες και ωκεανούς.
Η ρύπανση του νερού, όμως, σκοτώνει. Μάλιστα, προκάλεσε 1,8 εκατομμύρια θανάτους το 2015, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet. Το μολυσμένο νερό ευθύνεται επίσης για ασθένειες σε περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Την ίδια στιγμή, προκειμένου να ευδοκιμήσουν, τα υγιή οικοσυστήματα βασίζονται σε ένα σύνθετο δίκτυο ζώων, φυτών, βακτηρίων και μυκήτων – τα οποία αλληλεπιδρούν, άμεσα ή έμμεσα, μεταξύ τους. Η βλάβη σε οποιονδήποτε από αυτούς τους οργανισμούς μπορεί να δημιουργήσει ένα αλυσιδωτό αποτέλεσμα, θέτοντας σε κίνδυνο ολόκληρα υδάτινα περιβάλλοντα, ενώ τα θαλάσσια οικοσυστήματα απειλούνται διαρκώς από απορρίμματα που μπορούν να στραγγαλίσουν, να πνίξουν και να οδηγήσουν τα ζώα σε λιμοκτονία και αφανισμό. Ήδη απειλούνται περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη θαλάσσιας ζωής.
Με πληροφορίες από NRDC
Photo: Unsplash
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
