Ανάμεσα στα όσα γρήγορα και σχεδόν βίαια άλλαξε η πανδημία στη ζωή μας, ένα από τα πιο σημαντικά είναι η εργασιακή μας καθημερινότητα. Η εξ αποστάσεως εργασία, με τη βοήθεια και των τεχνολογικών μέσων, βοήθησε τις επιχειρήσεις να συνεχίσουν να λειτουργούν με ασφάλεια και, όταν άρχισε να θεωρείται σχετικά ασφαλές για τους εργαζομένους να επιστρέψουν στα γραφεία τους, το υβριδικό μοντέλο εργασίας, που θα προσέφερε περισσότερη ευελιξία, έγινε αίτημα μεγάλης μερίδας του εργατικού δυναμικού και αντιμετωπίζεται πλέον περίπου ως το μέλλον του τρόπου που δουλεύουμε.
Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, και όσο περνούν οι μήνες που αυτό το νέο μοντέλο εφαρμόζεται – όπου εφαρμόζεται – έχουν αρχίσει να ακούγονται κάποιες – κουρασμένες κατά κύριο λόγο – φωνές: το υβριδικό μοντέλο εργασίας έχει φέρει αρκετούς εργαζομένους στα όριά τους, ψυχολογικά, συναισθηματικά και σωματικά. Τι ακριβώς συμβαίνει και αυτό που φάνταζε λίγο-πολύ ιδανικό, εξοντώνει μερίδα των εεργαζομένων;
Το τίμημα του υβριδικού μοντέλου
Μπορεί κανείς πλέον να πει με βεβαιότητα ότι αφενός η καθημερινή δουλειά στο γραφείο ως το μοναδικό στάνταρ θεωρείται πια ξεπερασμένη, όπως αποδεικνύουν οι αυξανόμενες τάξεις των ψηφιακών νομάδων και των εργαζομένων που δουλεύουν σε εταιρείες του εξωτερικού, χωρίς να μετακομίσουν· αφετέρου, το υβριδικό μοντέλο θεωρείται ότι συνδυάζει τα καλύτερα των δύο κόσμων, της δουλειάς στο γραφείο και της δουλειάς από το σπίτι. Θεωρητικά, τουλάχιστον.
Πράγματι, σε έρευνα που έγινε τον Μάιο του 2021 στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 83% των ερωτηθέντων δήλωναν ότι μετά την πανδημία ήθελαν να συνεχίσουν με το υβριδικό μοντέλο, το οποίο θα μπορούσε να συνδυάσει τα οφέλη της συνεργασίας και της προσωπικής επικοινωνίας από τη φυσική συνύπαρξη στο γραφείο, την ευελιξία της εξ αποστάσεως εργασίας στο σπίτι – που μπορεί να γίνει χωρίς περισπασμούς , οργανωμένα και πιο αποδοτικά, με το βέλτιστο πρόγραμμα για τον εργαζόμενο, ώστε να ισορροπεί με τις προσωπικές του ανάγκες και την αυτονόητη ανάγκη του να νιώθει ασφαλής – και τη βεβαιότητα για τους εργοδότες ότι διατηρούν τον έλεγχο του προσωπικού τους.
Όσο όμως περνά ο καιρός, ο ενθουσιασμός άρχισε να δίνει τη θέση του στην κούραση και στη συνειδητοποίηση ότι υπάρχουν μια σειρά από δυσκολίες εδώ. Σε έρευνα με τη συμμετοχή 100 εργαζομένων από ολόκληρο τον κόσμο, το 72% ανέφεραν ότι ήταν εξαντλημένοι από την υβριδική εργασία, ένας αριθμός διπλάσιος από εκείνον που αφορούσε εργαζομένους που δουλεύουν μόνο από το σπίτι, και επίσης αρκετά μεγαλύτερος από εκείνων που πηγαίνουν καθημερινά στο γραφείο.
Οι ειδικοί λένε ότι βασικός υπεύθυνος για αυτό είναι το γεγονός ότι ο εργαζόμενος είναι δύσκολο να εδραιώσει μια σταθερή ρουτίνα στη δουλειά του. Η εναλλαγή της μίας με την άλλη κατάσταση, η κατά περίσταση χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς για τα δρομολόγια προς και από το γραφείο, όταν είναι η μέρα του γραφείου, η φροντίδα να μην ξεχάσει ο εργαζόμενος κάτι σημαντικό στο γραφείο ή το σπίτι, το στήσιμο και ξεστήσιμο, ουσιαστικά, σε καθημερινή βάση, ενός εργασιακού περιβάλλοντος, η προσαρμογή κάθε μέρα, εκ νέου, σε διαφορετικούς περισπασμούς, ενοχλήσεις, συναντήσεις, ανάγκες, καθιστούν αδύνατη τη συγκρότηση μια σταθερής εργασιακής καθημερινότητας.
Μια προβλεπόμενη εργασιακή ρουτίνα βοηθά να δημιουργηθεί η αίσθηση της σταθερότητας και της ασφάλειας, που έχουν γίνει ιδιαίτερα σημαντικά αυτήν την εποχή της πανδημίας. Το υβριδικό μοντέλο, που λειτουργεί με μια λογική καθημερινών εναλλαγών, απέχει πολύ από αυτήν τη λογική, εξηγούν οι ειδικοί.
Διαβάστε ακόμα: Trends 2022 | To ανθρώπινο κεφάλαιο: πώς θα δουλεύουμε το 2022
Οι μαρτυρίες των εργαζομένων, που βλέπουν βουνό τη μετακίνηση στη δουλειά, έπειτα από μέρες οργανωμένης εργασίας στο σπίτι, που ανησυχούν ότι θα ξεχάσουν κάτι σημαντικό στο σπίτι ή στο γραφείο, που σπαταλούν ενέργεια για να συγκεντρωθούν και να βγάλουν τη δουλειά στο γραφείο, έχοντας δουλέψει τις προηγούμενες μέρες σε ένα άλλο περιβάλλον, που μπορούσαν να οργανώσουν όπως θέλουν, όλα αυτά, μοιραία οδηγούν στην κούραση.
Επιπλέον αυτή η εναλλαγή στα περιβάλλοντα, το γεγονός πως, είτε είναι κανείς στο σπίτι είτε στο γραφείο, βρίσκεται ουσιαστικά στη δουλειά, δυσκολεύει φυσικά και ψυχολογικά τους εργαζομένους να χαλαρώσουν, να βγουν από το mindset της δουλειάς. Ένα 20% των εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο, μάλιστα, νιώθουν ότι βρίσκονται διαρκώς σε λειτουργία εργασίας.
Τη συνθήκη αυτή επιτείνει η λογική του «παρουσιασμού». Καθώς στους εργοδότες υπάρχει εν πολλοίς ακόμα η αντίληψη ότι, αν κάποιος βρίσκεται στο σπίτι του, μπορεί και να μη δουλεύει, ότι χάνουν τον έλεγχο των υπαλλήλων τους, ότι τους εκμεταλλεύονται, εφόσον δεν είναι παρόντες στο γραφείο να τους ελέγχουν, οι εργαζόμενοι νιώθουν διαρκώς ότι πρέπει να αποδείξουν τη συνέπειά τους, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι ώρες εργασίας τους, ο χρόνος κατά τον οποίο είναι διαθέσιμοι· και το burn-out παραμονεύει.
Πώς το υβριδικό μοντέλο μπορεί να σώσει τη φήμη του
Η αλήθεια είναι, παρόλ’ αυτά, ότι τα πλεονεκτήματα του υβριδικού μοντέλου δεν παύουν να ισχύουν. Ωστόσο, πρόκειται για ένα σύστημα του οποίου η λειτουργία δε θεωρείται ακόμα αυτονόητη. Και, αντί να προχωρήσουν επιχειρήσεις και οργανισμοί ανιχνευτικά στην εφαρμογή του, με πολιτικές που θα διαμορφώνονταν από κοινού με τους εργαζομένους, ώστε να καλύπονται με τον βέλτιστο τρόπο όλων οι ανάγκες, τα πάντα ορίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βιαστικά, στο πόδι, σαν το μόνο ζήτημα να είναι να οριστούν οι ημέρες που κάποιος θα βρίσκεται στο γραφείο ή στο σπίτι του.
Όμως, το γεγονός ότι τα στοιχεία υποδηλώνουν ένα σημαντικό πρόβλημα, δε σημαίνει ότι, τελικά, το μοντέλο απέτυχε και ότι εργαζόμενοι και εργοδότες πρέπει να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν αποκλειστικά με εξ αποστάσεως ή διά ζώσης εργασία. Αυτό που χρειάζεται είναι να επιτευχθεί κάποιου είδους αρμονία, που δε θα κάνει τον υπάλληλο να νιώθει ότι έχει χάσει πλήρως τον έλεγχο, ειδικά όταν δουλεύει από το σπίτι.
Διαβάστε ακόμα: Ο Covid-19 αλλάζει τον τρόπο που σχεδιάζονται οι χώροι εργασίας
Εξάλλου, το ζητούμενο είναι να γίνει το επόμενο βήμα στην εργασία, εκείνο που δε θα σημαίνει πλήρη έλεγχο του εργοδότη στη ζωή του εργαζομένου, με την παραδοσιακή έννοια του παρελθόντος. Το ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να είναι παραγωγικοοί και συνεπείς και από το σπίτι τους, αποδείχθηκε περίτρανα στην υποχρεωτική τηλεργασία των lockdowns.
Χρειάζεται μια αρμονική ρύθμιση, στην οποία όντως τα καλύτερα των δύο κόσμων θα συνυπάρχουν, είτε υβριδικό σημαίνει τρεις φορές την εβδομάδα στο γραφείο, είτε τρεις φορές τον μήνα. Για να συμβεί αυτό, οι διευθυντές πρέπει να αναπτύξουν ειλικρινείς σχέσεις με τους υφισταμένους τους, να μάθουν τι είναι καλό για τον καθένα, και οι δυο τους, από κοινού, να θέσουν τα όριά τους. Όμως, το να προσφέρουν στον εργαζόμενο μια αίσθηση αυτονομίας, είναι σημαντικό, ώστε αυτός να νιώθει οτι έχει τον έλεγχο της ζωής του – στην οποία η δουλειά περιλαμβάνεται.
Έτσι, μπορεί τελικά το υβριδικό μοντέλο να αποκτήσει την έννοια της ομαλής, απρόσκοπτης, άκοπης μετάβασης από το ένα εργασιακό περιβάλλον στο άλλο, και όχι της διαταραχής και των υποχρεωτικών διαρκών μεταβολών στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Το γεγονός ότι μόνο πρόσφατα έχει αρχίσει να εφαρμόζεται, μπορεί να μας επιτρέψει να είμαστε αισιόδοξοι ότι βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Εφόσον τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι μπορούν να ωφεληθούν από αυτό το μοντέλο, μπορεί να υπάρξει τρόπος να συνεργαστούν για να το κάνουν να δουλέψει και να εδραιωθεί ως τρόπος σκέψης και όχι ως επιβαλλόμενη συνθήκη.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
