Βιωσιμότητα και φροντίδα για το περιβάλλον, σεβασμός στις κοινότητες, έμφαση στις αρχές της κυκλικής οικονομίας, διαφάνεια σε όλα τα στάδια της τροφοδοτικής αλυσίδας, ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Αυτές είναι οι αυτονόητες αρχές που υποτίθεται ότι πρέπει να ακολουθούνται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ωστόσο, παρόλο που ακούγονται όλο και περισσότερο και, λιγο πολύ, όλοι πλέον κατανοούν τι σημαίνουν και ποια θέματα αφορούν, στην πράξη οι περισσότερες βιομηχανίες αποδεικνύεται καθημερινά ότι έχουν ακόμα πολλά βήματα να κάνουν.
Ειδικότερα, ένας από τους κλάδους που είναι διαβόητος για τον βαθμό στον οποίο επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και για τις απάνθρωπες πρακτικές που χρησιμοποιεί στην παραγωγή του, παραμένει η βιομηχανία της μόδας. Οι φωνές για διορθωτικές κινήσεις διαρκώς αυξάνονται και τα brands προσπαθούν να επιδείξουν την αλλαγή της στρατηγικής τους με προγράμματα και σημάνσεις, ώστε να αποδείξουν στο κοινό τους το κοινωνικό τους πρόσωπο· ωστόσο, από την πλευρά του αυτό το κοινό, πόσο ενδιαφέρεται στ’ αλήθεια;
Έρευνες έρχονται η μία μετά την άλλη να μιλήσουν για πιο συνειδητοποιηένους καταναλωτές, για τη διάθεσή τους να απαιτήσουν από τα brands υπευθυνότητα και ανθρωπιά, για την προθυμία τους να πληρώσουν περισσότερα αν γνωρίζουν ότι ένα προϊόν είναι κατασκευασμένο βιώσιμα και ηθικά. Τι κάνουν όμως στην πράξη; Πώς παίρνουν την απόφαση για την επόμενη αγορά τους, τι σκέφτονται όταν περιμένουν στην ουρά για το ταμείο σε ένα κατάστημα μιας fast fashion αλυσίδας;
Δείτε ακόμα: Γιατί oι Gen Z-ers ψωνίζουν ακόμα από αλυσίδες fast fashion;
Γιατί πλέον, έπειτα από τα στοιχεία που έχουν έρθει στο φως τα τελευταία χρόνια, είναι γνωστό ότι στη βιομηχανία της μόδας οι συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια παραγωγής της Ασίας είναι συνθήκες εκμετάλλευσης, ο τρόπος που είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν στα sweatshops οι εργαζόμενοι, ειδικοί λένε ότι αντιστοιχεί σε συνθήκες σύγχρονης σκλαβιάς. Μόνο στην Ασία αποασχολούνται 65 εκατομμύρια εργάτες σε αυτόν τον κλάδο, που οργανώσεις όπως η Clean Clothes Campaign εκτιμούν ότι πληρώνονται με λιγότερο από το 1% της αξίας ενός συνηθισμένου ρούχου.
Αν και θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αντίθεση με το γοητευτικό και λαμπερό marketing της μόδας θα αναδείκνυε μέσα από μια έντονη αντίθεση τη σκληρότητα της διαδικασίας παραγωγής, η μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον καταναλωτή, που πιάνει στα χέρια του το τελικό προϊόν, και τον εργάτη που το κατασκεύασε, βοήθησε εν πολλοίς αυτή η πραγματικότητα, αν όχι να παραμένει κρυφή, τουλάχιστον να κάνει τον καταναλωτή να νιώθει ότι δεν τον αφορά.
Σε σχέση λοιπόν με το τι σκέφτεται ο αγοραστής, πρόσφατη έρευνα στην Αυστραλία είναι αποκαλυπτική: οι καταναλωτές δεν μπορούν να είναι το σημείο αιχμής στην προσπάθεια εξάλειψης αυτών των συνθηκών, καθώς πολύ συχνά αδυνατούν, δυσκολεύονται ή δεν είναι πρόθυμοι να καταβάλουν την προσπάθεια που απαιτείται για να ενημερωθούν και να κάνουν ηθικές επιλογές.
Τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι πραγματοποιούν αγορές από αλυσίδες fast fashion, της οποίας τις πρακτικές παραδέχονται ότι γνωρίζουν. Υπάρχει λοιπόν μια ασυνέχεια εδώ, που εξηγείται ακριβώς από αυτήν την αίσθηση απόστασης, γεωγραφικής αλλά και πολιτισμικής, που προαναφέρθηκε. Οι καταναλωτές ουσιαστικά δεν μπορούν να αντιληφθούν πώς βιώνουν αυτοί οι εργάτες την καθημερινότητά τους, δεν μπορούν να κατανοήσουν, να νιώσουν πώς είναι να δουλεύει κανείς σε sweatshop. Και πιθανόν αυτή η στάση να μην κρύβει ακριβώς κακία μέσα της, παρά να δηλώνει το εξής: αφού δεν τους βλέπουμε, δεν τους σκεφτόμαστε.
Δείτε ακόμα: Έρευνα | Η “γρήγορη μόδα” θα αξίζει πάνω από 200 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030
Αυτό σημαίνει, βέβαια, ότι για να αλλάξουν τα πράγματα στη μόδα, δεν αρκεί η προσωπική προσπάθεια των καταναλωτών, που νιώθουν ότι είναι μεγάλη ευθύνη και κοπιαστική πρσπάθεια να ελέγχουν και να κρίνουν τα brands, προκειμένου να βοηθήσουν, και τη στιγμή που, όπως λένε, ουσιαστικά πιστεύουν ότι ήδη προσπαθούν πολύ για να αλλάξουν τις συνήθειές τους προς το καλύτερο, να ενημερώνονται για θέματα βιωσιμότητας, να δείχνουν περιβαλλοντική ευαισθησία, να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο του οποίου είναι μέλη. Επιπλέον, νιώθουν ότι οι προσπάθειές τους για το περιβάλλον μπορούν να έχουν χειροπιαστό αποτέλεσμα, αισθάνονται δηλαδή ότι βοηθούν με συγκεκριμένες πράξεις. Η εξάλειψη της σύγχρονης σκλαβιάς στη βιομηχανία της μόδας αποτελεί για αυτούς έναν πολύ αόριστο στόχο, και το να αποκλείσουν από τις επιλογές τους τα προσιτά καταστήματα του κλάδου δε βλέπουν αν μπορεί να έχει αποτέλεσμα.
Φυσικά οι καταναλωτές έχουν στα χέρια τους μεγάλη δύναμη, και δεν μπορούν να αποποιηθούν εντελώς την ευθύνη που έρχεται με την επιθυμία τους για φθηνότερα ρούχα, ανεξάρτητα από το πώς είναι κατασκευασμένα. Ωστόσο, είναι όχι μόνο ουτοπικό, αλλά και αναποτελεσματικό να βασίζονται οι ελπίδες και οι προσπάθειες για αλλαγή στη δική τους επιλογή.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, χρειάζεται ένα νομοθετικό πλαίσιο, ένα σύστημα που θα εξασφαλίζει ότι κάθε διαθέσιμη επιλογή στα καταστήματα είναι ηθική, που θα αναγκάζει τους υπεύθυνους στην αρχή της τροφοδοτικής αλυσίδας να λογοδοτούν και να διορθώνονται, που δε θα χρειάζεται τον έλεγχο από καταναλωτές, μη κυβερνητικές οργανώσεις και φιλανθωπικούς οργανισμούς για να διαπιστωθεί ότι λειτουργεί.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
