Πόσο θα καταλήξουμε να πληρώνουμε στο μέλλον τον αγαπημένο μας καφέ; Με τις τιμές να ανεβαίνουν διαρκώς, η συζήτηση και το άγχος των παικτών της βιομηχανίας αφορά την εκτόξευση της τιμής του, και όχι τις ηθικές πρακτικές παραγωγής και την υποστήριξη των παραγωγών μέσα από προγράμματα βιωσιμότητας.
Και αυτό γιατί, μέσα στην τελευταία χρονιά, η τιμή C του καφέ, ο χρηματιστηριακός δείκτης που καθορίζει την τιμή της ποικιλίας Arabica στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης, ανέβηκε από τα 1,07 δολάρια στα 1,95 δολάρια ανά λίβρα (454 gr.), ενώ τον Ιούλιο είχε αγγίξει τα 2,08 δολάρια.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι τιμές των πράσινων, άψητων κόκκων Arabica να έχουν αυξηθεί κατά 80% μέσα στη χρονιά. Οι τιμές για τη λιγότερο εύγευστη και πιο οικονομική ποικιλία Robusta έχουν αυξηθεί κατά 30%. Τίποτα δεν αποκλείει ότι τους ερχόμενους μήνες οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τις αγορές για τα επόμενα χρόνια.
Πώς εξηγείται
Ο βασικός λόγος για αυτήν την κατακόρυφη αύξηση των τιμών είναι περιβαλλοντικός. Η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα καφέ στον κόσμο, η Βραζιλία, απ’ όπου προέρχεται το 35% της παγκόσμιας παραγωγής, αντιμετώπισε μια σειρά ακραίων καιρικών φαινομένων. Ασφαλώς ο καιρός πάντα παίζει κάποιον ρόλο και υπάρχουν καλές και κακές χρονιές, ωστόσο οι παραγωγοί καταφέρνουν να βρίσκουν μια ισορροπία με τις αγορές. Φέτος, όμως, τα πράγματα ήταν δραματικά. Ο συνδυασμός ξηρασίας, που μείωσε τις ποσότητες των καρπών, με τους δυνατούς παγετούς, που κατέστρεψαν μέχρι και ολόκληρα δέντρα, προβλέπεται ότι θα έχει ως αποτέλεσμα μια σοδειά εξαιρετικά μικρή. Οι αρχές της Βραζιλίας κάνουν λόγο για τη μικρότερη σοδειά των τελευταίων 12 χρόνων.
Και το πρόβλημα είναι ότι η φετινή κακή χρονιά θα έχει αντίκτυπο και στην παραγωγή των επόμενων ετών. Τα καφεόδεντρα χρειάζονται έως και πέντε χρόνια για να ωριμάσουν, οπότε θα περάσουν κάποιες σεζόν μέχρι να φανει ακριβώς η έκταση της ζημιάς. Ειδικοί εκτιμούν ότι, αν τελικά ο παγετός προκαλέσει τη μέγιστη ζημιά, θα υπάρξουν σοβαρές μακροχρόνιες ελλείψεις στα παγκόσμια αποθέματα του καφέ, ενώ οι τιμές μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 3 ή ακόμα και 4 δολάρια.
Στην ιστορία παραγωγής καφέ, έχουν υπάρξει περίοδοι όπου τα αποθέματα ξεπερνούν κατά πολύ τη ζήτηση, με αποτέλεσμα οι τιμές να καταποντίζονται, αλλά και περιπτώσεις όπου η παραγωγή έχει πέσει δραματικά, οδηγώντας αντίστοιχα σε αυξήσεις, ενώ τον ρόλο τους έχουν παίξει και πολιτικές κρίσεις και αποφάσεις, όπως οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κούβα και τη Λατινική Αμερική.
Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, οι τιμές έπεσαν ως αποτέλεσμα της επέκτασης της διεθνούς παραγωγής. Ο νέος δυνατός παίκτης που μπήκε στο παιχνίδι ως παραγωγός χώρα είναι το Βιετνάμ, που σήμερα είναι η δεύτερη σε παραγωγή καφέ χώρα στον κόσμο, υπεύθυνη για το 18% της παραγωγής. Ωστόσο, στο Βιετνάμ καλλιεργείται κατά 95% η λιγότερο δημοφιλής ποικιλία Robusta.
Μάλιστα, o καφές Robusta πρωτοκαλλιεργήθηκε εξαιτίας μιας περιβαλλοντικής καταστροφής, στα τέλη του 19ου αιώνα, που κατέστρεψε τη σοδειά της ανατολικής Ασίας. Τα τελευταία χρόνια, η ποικιλία χρησιμοποιείται περισσότερο καθώς οι τεχνικές διεργασίες έχουν βελτιώσει κατά πολύ τη γεύση της, γεγονός που επιτρέπει να εντάσσεται σε μεγαλύτερη αναλογία μέσα στα χαρμάνια – μια πρακτική που προτιμάται κυρίως από την αγορά του στιγμιαίου καφέ, όπου οι τιμές παίζουν μεγαλύτερο ρόλο.
Έτσι, αν οι τιμές συνεχίσουν τώρα να ανεβαίνουν η ευρύτερη χρήση Robusta θα μπορούσε να προσφέρει μια λύση για να κρατηθούν σχετικά χαμηλά για τους καταναλωτές. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η λύση δεν είναι άμεσα πραγματοποιήσιμη, καθώς οι αυστηροί περιορισμοί στο Βιετνάμ εξαιτίας της πανδημίας δυσκολεύουν όχι μόνο την εξαγωγή από τη χώρα, αλλά και την ίδια τη μεταφορά των κόκκων στην πρωτεύουσα Χο Τσι Μιν. Αυτό ισχύει και για άλλα κράτη που παράγουν και εξάγουν καφέ.
Ως αποτέλεσμα, οι brokers αγωνίζονται να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχουν επαρκή αποθέματα, ενώ οι βιομηχανίες επεξεργασίας προσπαθούν να συγκρατήσουν τα κόστη, ώστε να μην περάσουν στους καταναλωτές.
Το ζήτημα βέβαια είναι και αν θα επιβιώσουν οι αγρότες παραγωγοί του καφέ. Οι μεγάλες επιχειρήσεις και φάρμες της Βραζιλίας το πιθανότερο είναι ότι θα αντέξουν, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να συμβεί το ίδιο και με τους μικροαραγωγούς, που απαρτίζουν το 95% των καλλιεργητών καφέ στον κόσμο. Μένει να φανεί πώς θα διαχειριστεί την κατάσταση o Διεθνής Οργανισμός Καφέ (ICO) και τα κράτη-μέλη του, που πάντα τόνιζαν ότι αυτοί οι αγρότες ήταν τα θύματα των παιχνιδιών των μεγάλων παικτών της αγοράς.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
