Ο καφές είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα ρόφημα για τους Έλληνες. Είναι καθημερινό τελετουργικό, σημείο αναφοράς, συνήθεια βαθιά ριζωμένη στον τρόπο ζωής. Είναι η αφορμή για να συναντηθείς με έναν φίλο, η απαραίτητη έναρξη της ημέρας, η μικρή πολυτέλεια που χαρίζεις στον εαυτό σου. Σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη και νησί, ο καφές δεν είναι απλώς ένα προϊόν. Είναι ένας μικρός κοινωνικός θεσμός.
Για δεκαετίες, το «πάμε για καφέ;» ήταν σχεδόν αυτονόητο. Πριν από λίγα χρόνια, οι περισσότεροι Έλληνες συνήθιζαν να πίνουν τον καφέ τους εκτός σπιτιού. Οι καφετέριες ήταν πάντα γεμάτες, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Είτε καθιστός είτε στο χέρι, ο καφές εκτός σπιτιού ήταν καθημερινό έξοδο, σχεδόν αντανακλαστικό. Ήταν κομμάτι της ρουτίνας, της κοινωνικότητας, της καθημερινής απόδρασης από το άγχος.
Ώσπου ήρθε η πανδημία. Οι καφετέριες έκλεισαν, οι μετακινήσεις περιορίστηκαν, και οι άνθρωποι έμειναν στο σπίτι. Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, οι Έλληνες έπρεπε να φτιάξουν τον καφέ τους μόνοι τους και να μάθουν να τον απολαμβάνουν στην κουζίνα τους, στο μπαλκόνι, ή μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Οι πρωινές συναντήσεις στο καφέ αντικαταστάθηκαν από πρωινές συνδέσεις στο Zoom, με μια κούπα καφέ δίπλα στο πληκτρολόγιο.
Αυτός ο εξαναγκαστικός επαναπροσδιορισμός της σχέσης με τον καφέ δημιούργησε μια νέα καθημερινότητα. Πολλοί επένδυσαν σε μηχανές καφέ, άλλοι δοκίμασαν νέες γεύσεις, συνταγές, τρόπους παρασκευής. Ο καφές στο σπίτι έγινε πιο προσωπική υπόθεση, πιο δημιουργική, ίσως και λίγο πιο ουσιαστική. Το «πίνω καφέ» έπαψε να είναι μόνο κοινωνική αφορμή και έγινε και χρόνος με τον εαυτό μας.
Και παρόλο που οι καφετέριες άνοιξαν ξανά, κάτι έχει αλλάξει. Πολλοί συνεχίζουν να απολαμβάνουν τον καφέ στο σπίτι, είτε από συνήθεια είτε από επιλογή. Η εξοικείωση με τον «καφέ σπιτιού» έχει μείνει. Και με το κόστος ζωής να αυξάνεται και την καθημερινότητα να γίνεται πιο απαιτητική, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν περιορίσει την έξοδο για καφέ. Όχι επειδή αγάπησαν λιγότερο τον καφέ, αλλά επειδή έμαθαν να τον απολαμβάνουν αλλιώς.
Την ίδια στιγμή, οι προτιμήσεις αλλάζουν. Ο εσπρέσο, κάποτε πιο «ειδική» επιλογή, κερδίζει συνεχώς έδαφος. Οι καφετιέρες με κάψουλα έχουν μπει για τα καλά στα ελληνικά σπίτια, και πολλοί πια επιλέγουν την ένταση και το άρωμα του εσπρέσο αντί για τις πιο παραδοσιακές μορφές. Ο ελληνικός και ο στιγμιαίος καφές παραμένουν αγαπημένοι, αλλά η πολυμορφία στον τρόπο κατανάλωσης είναι πιο έντονη από ποτέ. Στο ίδιο σπίτι μπορεί να συνυπάρχουν όλα — φίλτρου, στιγμιαίος, εσπρέσο, ελληνικός — και όλοι να έχουν τη δική τους στιγμή και τον δικό τους ρόλο στην καθημερινότητα.
Ο εσπρέσο, όμως, δεν είναι μόνο ανερχόμενος σε προτιμήσεις. Είναι και σημαντικά ακριβότερος σε σχέση με λίγους μήνες πριν. Από τις αρχές του 2025, η μέση τιμή του έχει αυξηθεί κατά περίπου 6% στο οργανωμένο λιανεμπόριο. Το κόστος για τις συσκευασίες καψουλών, αλλά και για τις αλεσμένες ποικιλίες, έχει «τσιμπήσει» αισθητά στα ράφια των σούπερ μάρκετ, με πολλούς καταναλωτές να παρατηρούν αυξήσεις που, σε ορισμένες περιπτώσεις, πλησιάζουν και το 10% αναλόγως τη μάρκα και τη συσκευασία. Πολλοί έχουν στραφεί στις προσφορές ή στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, που προσφέρουν πιο συμφέρουσες λύσεις χωρίς μεγάλες υποχωρήσεις στην ποιότητα.
Η ανοδική τάση δεν αφορά μόνο την τιμή, αλλά και την κατανάλωση: οι συνολικές πωλήσεις εσπρέσο στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί σταθερά την τελευταία τετραετία, με όλο και περισσότερους να τον εντάσσουν στην καθημερινή τους ρουτίνα. Και αυτό ίσως λέει πολλά για την αλλαγή κουλτούρας: ο εσπρέσο δεν είναι πια απλώς «μόδα», αλλά είναι πλέον προσωπική επιλογή.
Η σχέση των Ελλήνων με τον καφέ παραμένει σταθερή, σχεδόν ερωτική. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ο ρυθμός και το περιβάλλον της κατανάλωσης. Ο καφές εκτός σπιτιού είναι πια μικρότερη απόλαυση, αλλά ίσως περισσότερο συνειδητή. Δεν έχει χαθεί η αγάπη, όμως έχει αλλάξει το πλαίσιο. Και όσο κι αν οι αυξήσεις στις τιμές επηρεάζουν τον τρόπο κατανάλωσης, ο καφές παραμένει η μικρή απόλαυση που δύσκολα θα θυσιάσει ο Έλληνας.
Στις πλατείες, στα παγκάκια, στα παλιά καφενεία και στα νέα espresso bars, ο καφές εξακολουθεί να είναι το νήμα που ενώνει τις γενιές και τις συνήθειες. Μετά την πανδημία, ίσως να πίνουμε λιγότερο καφέ έξω, αλλά τον απολαμβάνουμε περισσότερο. Και μέσα στο σπίτι, έχουμε μάθει να τον φτιάχνουμε καλύτερα. Ο καφές δεν χάθηκε. Απλώς, προτιμά το σπίτι.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
