Θα θυμάστε στα τέλη του 20ου αιώνα -οι μεγαλύτεροι, βέβαια!- καταστήματα, διαφημίσεις, δημοσιεύματα, φωτογραφίσεις που μέσω της life style κυρίαρχης, τότε, pop κουλτούρας επέβαλαν ως απαραίτητο σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης, ειδικά στους ανδρικούς καρπούς πολυτελή πανάκριβα ρολόγια μεγάλης αξίας. Σήμερα αναρωτιόμαστε τι γίνανε όλα εκείνα τα Rolex και τα Vacheron Constantin;
Για αιώνες, τα ρολόγια, από όταν ακόμα κρεμιόντουσαν με αλυσιδίτσα στο γιλέκο, πριν φορεθούν ως βραχιόλια στον καρπό, δεν ήταν απλώς εργαλεία μέτρησης του χρόνου. Ήταν εκφράσεις κοινωνικής τάξης, σύμβολα οικονομικής ισχύος, ακόμα και στοιχεία της προσωπικής και οικογενειακής ταυτότητας. Οι άνδρες φορούσαν ρολόγια ως διακριτικά τιμής, και δεν ήταν σπάνιο στην Ελλάδα για παράδειγμα και ιδίως στα μεσοπολεμικά και μεταπολεμικά χρόνια, τα καλά ρολόγια να προσφέρονται ως δώρο αρραβώνα στον γαμπρό ή να κληρονομούνται από πατέρα σε γιο, ως ιερά, μεγάλης αξίας κειμήλια. Χρειάστηκαν χιλιάδες χρόνια βέβαια, δουλείας, προσπάθειας, φυσικής, μηχανικής και ευφυΐας για την εξέλιξη του, απ τις κλεψύδρες και τα ηλιακά ρολόγια, στο υδραυλικό ρολόι του Αρχιμήδη ή στο πρώτο ξυπνητήρι του Πλάτωνα στο περίβολο της Ακαδημίας του, ως τον Πίτερ Χένλεν, που στα 1509 στη Νυρεμβέργη εφεύρει το ρολόι, περίπου όπως το ξέρουμε. Πριν στερεωθεί στα γιλέκα και στα ρούχα, το ρολόι φορώντας ως μενταγιόν στο λαιμό. Χάνεται όμως στο χρόνο η στιγμή της δημιουργίας του πρώτου ρολογιού χειρός. Κάποιοι ισχυρίζονται πως δημιουργήθηκε για την βασίλισσα της Νάπολης, Καρολίνα Μουράτ το 1810 από τον Αβραάμ Λουί Μπρεγκέ. Γεγονός είναι, πάντως, πως η Παρθένος Βασίλισσα Ελισάβετ Α της Αγγλίας δέχτηκε ένα περίκομψο ρολόι για τον βραχίονα, ως δώρο απ τον μυστικό αγαπημένο της Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, στα1571. Ήταν ένα αντικείμενο – κόσμημα κατάλληλο για βασιλείς και άρχοντες και με τα χρόνια η τέχνη του μηχανισμού αλλά και της διακόσμησης του, έγινε υψηλής αισθητικής και ποιότητας υπόθεση. Μα σήμερα, στον κόσμο του iPhone, των smartwatches και της συνεχούς τεχνολογικής ανανέωσης, τα ρολόγια πολυτελείας όλο και πιο σπάνια τα βλέπουμε και σα να έχουν περάσει στο περιθώριο; Είναι ακόμα χρηματιστηριακή αξία ένα καλό ρολόι ή μιλάμε για ένα ρομαντικό κατάλοιπο, που θεωρείται, όχι καταξιωμένος, μοδάτος και πλούσιος, αλλά παρωχημένος και εντελώς παλιομοδίτης όποιος το φορέσει;
Η χρυσή εποχή των ρολογιών και οι απίστευτες τιμές του σε δημοπρασίες
Ο 20ός αιώνας ήταν η απόλυτη εποχή δόξας των μηχανικών ρολογιών. Ειδικά από τη δεκαετία του ’50 και μετά, ένα ελβετικό ρολόι χειρός αντιπροσώπευε πολλά περισσότερα από ακρίβεια. Όπως ήδη, είπαμε αρκετές φορές υποδήλωνε στυλ, καταγωγή, κύρος, οικονομική άνεση και κομψότητα. Rolex, Patek Philippe, Audemars Piguet, Vacheron Constantin, Bulgari, Omega, και άλλες λιγότερο γνωστές αλλά εξίσου σεβαστές μάρκες, κατέκτησαν την κορυφή. Τα ρολόγια αυτά κατασκευάζονταν με εξαιρετική δεξιοτεχνία, φινέτσα και, φυσικά, με σπάνια υλικά όπως χρυσό 18Κ, πλατίνα, ακόμα και διαμάντια. Η τιμή ενός καλού ρολογιού ήταν πολύ υψηλή, αλλά θεωρούνταν έξυπνη επένδυση και τα πιο ακριβά απ αυτά γίνονταν επενδυτικά assets. Έτσι, το ρολόι δεν αγοράστηκε ποτέ απλώς για να φορεθεί. Ειδικά στις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα ρολόγια πολυτελείας απέκτησαν έντονα επενδυτικό χαρακτήρα.
Οι πιο ακριβές δημιουργίες όλων των εποχών
Η τιμή μεταχειρισμένων μοντέλων Rolex Daytona, Patek Philippe Nautilus, Audemars Piguet Royal Oak απογειώθηκε, με τις μεταπωλήσεις σε δευτερογενείς αγορές να ξεπερνούν ακόμη και την τιμή αγοράς. Ένα Patek Philippe Nautilus 5711, που κόστιζε 30.000 ευρώ πριν 10 χρόνια, έφτασε να πωλείται σε δημοπρασίες κοντά στις 150.000 με 200.000 ευρώ το 2021-2022! Οι τιμές των ρολογιών για συλλέκτες και επενδυτές έχουν, σε αρκετές περιπτώσεις καταγράψει ιλιγγιώδη νούμερα. Έτσι ένα Patek Philippe Grandmaster Chime 6300A-010 πωλήθηκε για 31 εκατ. δολάρια το 2019 και έγινε το πιο ακριβό ρολόι στον κόσμο. Ακολουθεί ένα Rolex Daytona, Paul Newman, που ανήκε στον ίδιο τον Πολ Νιούμαν και πουλήθηκε για περισσότερο από 17,7 εκατ. δολάρια! Ένα Jacob & Co. Billionaire Watch διακοσμημένο με διαμάντια 260 καρατίων έχει αξία περίπου 18 εκατ. δολάρια.
Παρακμή ή προσαρμογή;
Παρά την ακραία εμπορική άνοδο, από το 2022 και μετά, η αγορά πολυτελών ρολογιών βυθίστηκε, ή ίσως διορθώθηκε. Η τιμή του Nautilus, για παράδειγμα, υποχώρησε έως και 40% σε κάποιες περιπτώσεις. Οι λόγοι αφορούν στην ανάπτυξη των smartwatches, όπου το Apple Watch έγινε το νούμερο ένα σε πωλήσεις παγκοσμίως, καταστρέφοντας την ανάγκη για μηχανικό ρολόι στον καθημερινό χρήστη. Ακόμα και το στοιχείο της κοινωνικής υπεροχής που δήλωνε ένα πολυτελές ρολόι, εκτοπίστηκε από τον θαυμασμό, την λειτουργικότητα και την υψηλή αξία μοντέλων κινητών που διαρκώς ενημερώνονται, εξελίσσονται και αντικαθίστανται με άλλα. Υπάρχει ακόμα υπέρμετρη προσφορά στη μεταχειρισμένη αγορά, με πολλούς κατόχους επενδυτικών ρολογιών να τα έχουν πουλήσει προκαλώντας κορεσμό. Ακόμα ο πληθωρισμός, οι αυξήσεις επιτοκίων και οι γεωπολιτικές κρίσεις έκαναν τους επενδυτές πιο επιφυλακτικούς, με την οικονομική αβεβαιότητα να πλήττει τις αγοροπωλησίες ρολογιών.
Κι όμως, υπάρχουν ακόμα!
Παρά την κάμψη, τα ρολόγια πολυτελείας δεν έχουν εξαφανιστεί. Απλώς το προφίλ των αγοραστών αλλάζει! Σύμφωνα με την Morgan Stanley, οι πωλήσεις των ελβετικών ρολογιών το 2023 έφτασαν περίπου τα 25 δισ. δολάρια, με τη Rolex να κατέχει σχεδόν το 30% της αγοράς. Η τάση δείχνει επαναφορά στις πραγματικές αξίες και οι καταναλωτές ζητούν ποιότητα και διαχρονικότητα αντί για γρήγορο επενδυτικό κέρδος. Σημειώνεται ακόμη, μια παγκόσμια άνοδος των vintage ρολογιών, στο πλαίσιο όλης αυτής της τάση για «αντικείμενα με ιστορία». Τα ρολόγια πολυτελείας, λοιπόν, δεν έχουν ξεπεραστεί, απλώς επανατοποθετούνται στο πολιτισμικό και οικονομικό τοπίο χωρίς την υπερβολή και την επιδειξιμανία περασμένων δεκαετιών. Δεν είναι πλέον αυτονόητα status symbols, αλλά συλλεκτικά αντικείμενα, επενδύσεις, οικογενειακά κειμήλια και κοσμήματα που παντρεύουν την παράδοση με την τεχνολογική ακρίβεια.
Υπάρχουν πάντα εκείνοι, που θεωρούν το ρολόι ως το πιο εκλεπτυσμένο statement πλούτου. Για άλλους, είναι απλώς το παρελθόν, που αντικαταστάθηκε από ένα Apple Watch. Αλλά αν ένα Rolex περνά από πατέρα σε γιο, τότε μάλλον δεν μιλάμε απλώς για εργαλείο χρόνου, αλλά για χρόνο με νόημα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
