Στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, η συζήτηση με θέμα «Ευρώπη – το Παρόν και το Μέλλον», που συνδιοργανώθηκε από το Delphi Economic Forum και τον Όμιλο AKTOR, εστίασε στις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, τη στάση της Ευρώπης απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και την ανάγκη στρατηγικού αναστοχασμού για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην παγκόσμια σκακιέρα, σε μια κρίσιμη συγκυρία.
Ο Άγγελος Συρίγος, καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής και Βουλευτής Α’ Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας περιέγραψε ένα νέο διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αποσταθεροποίηση και αλλαγή νοοτροπιών. Σχολιάζοντας τις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης, έκανε λόγο για ένα νέο μοτίβο επικοινωνίας μεταξύ κρατών, όπου κυριαρχεί η επιθετικότητα και η πόλωση.
Αναφερόμενος στον Ντόναλντ Τραμπ, τόνισε ότι η στάση του δεν αποτελεί έκπληξη, ωστόσο το πρόβλημα έγκειται στη «βίαιη ρητορική» και τον τρόπο με τον οποίο αυτή αλλοιώνει τις διπλωματικές ισορροπίες. Η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην ΕΕ, σύμφωνα με τον ίδιο, ενεργοποιεί αμυντικά αντανακλαστικά που μπορεί τελικά να συμβάλλουν στη συνοχή της Ένωσης. Η σκέψη αυτή αποτελεί μια ενδιαφέρουσα οπτική: ότι ο «τραμπισμός» λειτουργεί -έστω και ακούσια- ως παράγοντας ενότητας στην Ευρώπη, αναγκάζοντας την να ορίσει κοινή πολιτική γραμμή και να υπερασπιστεί την αυτονομία της.
Όπως σημείωσε ο κ. Συρίγος, «ενιαίο νόμισμα σημαίνει ενιαία πολιτική», τονίζοντας τη σημασία της οικονομικής ενοποίησης ως καταλύτη στρατηγικής σύγκλισης. Αναφέρθηκε επίσης στην περιορισμένη εμβάθυνση των σχέσεων Ελλάδας – Ισραήλ, οι οποίες, παρά τις στρατιωτικές και τεχνολογικές ανταλλαγές, παραμένουν περισσότερο λειτουργικές παρά στρατηγικές. Τόνισε την ανάγκη να μετασχηματιστούν σε μια ουσιαστική και μακροπρόθεσμη συνεργασία, με πραγματικά κοινά συμφέροντα και σταθερά θεμέλια.
Από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Φίλης, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, με τη σειρά του, προσέγγισε την εικόνα του Τραμπ με στρατηγική ψυχραιμία αλλά και έντονη ανησυχία. Υπογράμμισε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ αντιλαμβάνεται τις διεθνείς σχέσεις όχι με βάση τις θεσμικές ισορροπίες, αλλά σύμφωνα με τη δική του ατζέντα. Η λογική «όποιος με στηρίζει ευνοείται» διαπερνά, σύμφωνα με τον κ. Φίλη, όλο το αφήγημά του και ενέχει τον κίνδυνο κατάρρευσης των διεθνών κανόνων που εξασφάλιζαν επί δεκαετίες σταθερότητα.
Προειδοποίησε ότι η σημερινή πολιτική πραγματικότητα επί Προεδρίας Τραμπ διαφέρει ριζικά από την προηγούμενη θητεία του. Όπως επισήμανε, αυτή τη φορά έχει συγκροτήσει μια κυβέρνηση «κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του», η οποία δεν προβλέπεται να φέρει ουσιαστικές αντιστάσεις στις πιο ακραίες επιλογές του. Ο Τραμπ 2.0 είναι -κατά τον κ. Φίλη- πιο επικίνδυνος.
Σε σχέση με τη θέση της Ευρώπης, εξέφρασε τον προβληματισμό ότι η ΕΕ αδυνατεί να αποκτήσει ενιαία γεωστρατηγική ταυτότητα. Εάν η συνοχή της χαθεί, κινδυνεύει, όπως είπε χαρακτηριστικά, να «συντριβεί στις συμπληγάδες πέτρες ΗΠΑ και Κίνας». Η γεωπολιτική αποδυνάμωση και η ατολμία στρατιωτικής ενοποίησης εντείνουν τον κίνδυνο. Η περίπτωση της Ρωσίας, που δεν θεωρείται απειλή από όλα τα κράτη-μέλη, καθιστά δύσκολη τη δημιουργία κοινού μετώπου και αδυνατίζει το αφήγημα περί ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.
Και οι δύο ομιλητές τόνισαν, καθένας από διαφορετική οπτική, την ανάγκη της Ευρώπης να αποκτήσει δική της φωνή, αυτονομία στη λήψη αποφάσεων και σταθερότητα στον στρατηγικό της προσανατολισμό. Η συζήτηση ανέδειξε πως η πολιτική ρευστότητα και οι προκλήσεις της εποχής μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρία επαναπροσδιορισμού, αν υπάρχει σχέδιο, αποφασιστικότητα και ενότητα. Η Ευρώπη, όπως φάνηκε, καλείται να αποδείξει πως δεν είναι απλώς πεδίο σύγκρουσης υπερδυνάμεων, αλλά αυτόνομος παίκτης, ικανός να διαμορφώσει το δικό του μέλλον.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
