Η Σαντορίνη, το στολίδι των Κυκλάδων, βρίσκεται για άλλη μια φορά στο επίκεντρο. Αυτή τη φορά, όχι μόνο λόγω της μοναδικής ομορφιάς της, αλλά και εξαιτίας των προκλήσεων που αντιμετωπίζει.
Η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα και η διαχρονική πίεση του υπερτουρισμού έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα, απειλώντας τη σταθερότητα του νησιού, τόσο σε φυσικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Οι σεισμοί και η ανησυχία για το καλοκαίρι
Στις αρχές του 2025, η Σαντορίνη βίωσε μια περίοδο αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας, με επίκεντρο τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού. Παρότι οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος ηφαιστειακής έκρηξης ή μεγάλου σεισμού, οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες του νησιού παραμένουν ανήσυχοι.
Οι κρατήσεις για τους πρώτους μήνες της τουριστικής σεζόν έχουν μειωθεί κατά 20-25%, ενώ η εικόνα για το Πάσχα δεν είναι τόσο ενθαρρυντική όσο τα προηγούμενα χρόνια.
Παρά τις προκλήσεις, η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει την κανονικότητα στο νησί. Μέσα στον Μάρτιο, αποφασίστηκαν συγκεκριμένες δράσεις που περιλαμβάνουν κονδύλια ύψους 250.000 ευρώ για την επικοινωνιακή προβολή του νησιού, ενώ άλλα τόσα θα διατεθούν μέσω του ΕΟΤ.
Επίσης, οι αρχές έχουν ξεκινήσει καμπάνιες ενημέρωσης στις διεθνείς αγορές, προκειμένου να καθησυχάσουν τους τουρίστες και να ενισχύσουν τις κρατήσεις για το καλοκαίρι.
Ο υπερτουρισμός και η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη
Η Σαντορίνη είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά σημεία παγκοσμίως. Το 2023, περίπου 3,4 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν το νησί, το οποίο έχει μόλις 16.000 μόνιμους κατοίκους και έκταση 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η τουριστική βιομηχανία του νησιού συνεισφέρει σχεδόν 2,5% του ΑΕΠ της Ελλάδας, δηλαδή περίπου 5,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η εκρηκτική αυτή ανάπτυξη έρχεται με σοβαρές επιπτώσεις.
Το πρόβλημα του υπερτουρισμού έχει οδηγήσει σε καταστάσεις χάους, με χιλιάδες επισκέπτες να συρρέουν καθημερινά, ειδικά κατά τη διάρκεια της υψηλής περιόδου. Ο πρώην δήμαρχος του νησιού είχε προτείνει ακόμα και τον περιορισμό των επισκεπτών κρουαζιέρας σε 8.000 την ημέρα, αντί των 17.000 που φτάνουν κατά μέσο όρο σε περιόδους αιχμής. Παράλληλα, το κόστος ζωής έχει εκτοξευθεί, με τους ντόπιους να δυσκολεύονται να βρουν προσιτή στέγη, αφού πολλές κατοικίες μετατρέπονται σε τουριστικά καταλύματα.
Το καλοκαίρι του 2024, η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, όταν ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Θήρας, Πάνος Καβαλλάρης, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, ζητώντας από τους κατοίκους να μείνουν στα σπίτια τους λόγω της αθρόας έλευσης τουριστών.
Η ανακοίνωση που αναρτήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα ανέφερε πως «με την έλευση 17.000 επισκεπτών από τα κρουαζιερόπλοια, καλό θα ήταν οι κάτοικοι να ελαττώσουν τις μετακινήσεις τους». Μετά τις έντονες αντιδράσεις, η ανακοίνωση αποσύρθηκε, αλλά η συζήτηση για την ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη είχε ήδη ανοίξει.
Η αυθαίρετη δόμηση και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον
Ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα είναι η αυθαίρετη δόμηση. Σύμφωνα με ειδικούς, περίπου το 50% των κτιρίων στο νησί είναι αυθαίρετα, γεγονός που δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες.
Η καλντέρα, η οποία αποτελεί το κύριο τουριστικό αξιοθέατο του νησιού, έχει δεχτεί ανεξέλεγκτες παρεμβάσεις, με κατασκευές που δεν πληρούν καμία αντισεισμική προδιαγραφή.
Ο σεισμολόγος Ευθύμιος Λέκκας έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων, καθώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τη φυσική γεωλογική αστάθεια της περιοχής.
Η επανεκκίνηση του τουρισμού και τα μέτρα που λαμβάνονται
Παρά τα προβλήματα, η τουριστική σεζόν της Σαντορίνης ξεκινά με αισιοδοξία. Η κρουαζιέρα ανοίγει τη σεζόν, με το πρώτο πλοίο να καταφθάνει στις 23 Μαρτίου, ενώ συνολικά 50 κρουαζιερόπλοια αναμένεται να επισκεφθούν το νησί τον Απρίλιο.
Προκειμένου να διευκολυνθεί η επιστροφή στην κανονικότητα, το λιμάνι του Αθηνιού θα εξυπηρετεί πλέον τα κρουαζιερόπλοια, ενώ εφαρμόζονται μέτρα ελέγχου της κυκλοφορίας και περιορισμοί στην πρόσβαση σε ευάλωτες περιοχές του νησιού.
Παράλληλα, δημιουργείται οργανισμός Destination Management and Marketing Organization (DMMO), ο οποίος θα αναλάβει τον συντονισμό της τουριστικής προβολής του νησιού, ενώ έχουν προβλεφθεί επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τη σεισμική δραστηριότητα.
Ένα ακόμα σημαντικό μέτρο που εξετάζεται είναι η επιβολή ανώτατου ορίου διανυκτερεύσεων, ώστε να μειωθεί η πίεση στις υποδομές του νησιού.
Το μέλλον της Σαντορίνης θέλει ανάπτυξη με όρια
Η Ελλάδα καταγράφει ρεκόρ αφίξεων στον τουρισμό κάθε χρόνο, ωστόσο μια ενδεχόμενη κατάρρευση της Σαντορίνης θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρη τη βιομηχανία.
Η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης είναι πλέον επιτακτική
Η τουριστική επιτυχία του νησιού δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς ρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος, την ευημερία των κατοίκων και τη βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος.
Η Σαντορίνη δεν είναι απλώς ένας όμορφος προορισμός, αλλά ένα οικοσύστημα που χρειάζεται ισορροπία. Αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, το νησί κινδυνεύει να μετατραπεί από «θαύμα» σε «τέρας», όπως χαρακτηριστικά έχουν δηλώσει επιχειρηματίες της περιοχής.
Η φετινή τουριστική σεζόν αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για το μέλλον του νησιού και την ικανότητά του να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που το συνοδεύουν.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
