Οι καταναλωτές στην Ελλάδα, για την προμήθεια τους στα αναγκαία και απαραίτητα είδη διατροφής και υγιεινής, είναι απροστάτευτοι, ειδικά σε σύγκριση, με εκείνους των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Δεν χρειάζεται δα, να είσαι και οικονομολόγος για να αντιληφθείς τα οικονομικά στοιχεία, που δείχνουν ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων στην Ελλάδα παραμένει από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, με τις αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών να πλήττουν δυσανάλογα τους καταναλωτές. Και που; Σε μια χώρα όπου οι μισθοί υστερούν σημαντικά σε σχέση με το ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να διαθέτει ένα από τα πιο ισχυρά νομικά πλαίσια για την προστασία των καταναλωτών, η εφαρμογή, όμως, αυτών των κανόνων στην Ελλάδα παρουσιάζει αδυναμίες. Οι καταναλωτές στην Ελλάδα εξακολουθούν να πέφτουν θύματα παραπλανητικών εκπτώσεων, τεχνητών αυξήσεων τιμών πριν από τις προσφορές, ψευδών πολυσυσκευασιών και αδιαφανών προωθητικών ενεργειών, φαινόμενα που, αν και υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εκεί εντοπίζονται και καταστέλλονται ταχύτερα μέσω αυστηρότερων ελέγχων και υψηλών προστίμων. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η αγοραστική δύναμη του Έλληνα είναι χαμηλότερη από εκείνη των περισσότερων Ευρωπαίων, ενώ οι καταναλωτικές δαπάνες ως ποσοστό του εισοδήματος είναι υψηλότερες, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο κρίσιμη την ανάγκη για διαφάνεια και πραγματικές εκπτώσεις στην αγορά. Να τονίσουμε πως η Ελλάδα, ακόμη, καταγράφει από τις χαμηλότερες επιδόσεις στη διεκδίκηση καταναλωτικών δικαιωμάτων, καθώς οι διαδικασίες καταγγελιών και αποζημιώσεων είναι χρονοβόρες και συχνά περίπλοκες, με νομικές διαδικασίες, που κοστίζουν πολύ και έτσι ο καταναλωτής αποφεύγει να διεκδικήσει το δίκιο του, νιώθοντας αδυναμία να τα βάλει με ένα σύστημα που μοιάζει ανίκητο. Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας, λοιπόν, για τις παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές στα σούπερ μάρκετ φέρνει σαρωτικές αλλαγές στα ράφια και στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ.
Ο νέος Κώδικάς Δεοντολογίας για τις παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές
Ο Κώδικας Δεοντολογίας για τις παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές θεσπίστηκε με στόχο την αντιμετώπιση πρακτικών που παραπλανούν τους καταναλωτές σχετικά με τις τιμές και τις προσφορές προϊόντων. Οι επιχειρήσεις, πλέον, υποχρεούνται να παρουσιάζουν με σαφήνεια και ακρίβεια τις εκπτώσεις, τις προσφορές και τις τιμές των προϊόντων τους, αποφεύγοντας παραπλανητικές πρακτικές όπως η τεχνητή αύξηση των τιμών πριν από την εφαρμογή εκπτώσεων ή η παρουσίαση ψευδών προσφορών. Οι αλλαγές στα ράφια και στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ είναι εντυπωσιακές και μοιάζουν αποτελεσματικές. Γινεται απαραίτητα αναδιάταξη προϊόντων, ανανέωση σήμανσης και την εισαγωγή νέων τεχνολογιών για την παροχή πληροφοριών στους καταναλωτές. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται όσες δε το κάνουν ήδη, να επενδύσουν σε ψηφιακές ετικέτες τιμών, οι οποίες επιτρέπουν την άμεση ενημέρωση των τιμών και των προσφορών, μειώνοντας τον κίνδυνο λαθών και παραπλανητικών πληροφοριών. Η αναδιάταξη των προϊόντων στα ράφια γίνεται με γνώμονα τη διευκόλυνση των καταναλωτών και την υγιεινή.
Ο κανόνας των 30 ημερών και οι υποτιθέμενες προσφορές τύπου «1+1 δώρο»
Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας εισάγει τον κανόνα των 30 ημερών, που σύμφωνα με αυτόν, η αρχική τιμή που αναφέρεται κατά τη διάρκεια μιας προωθητικής ενέργειας πρέπει να είναι η χαμηλότερη στην οποία έχει πωληθεί το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες πριν από την έναρξη της έκπτωσης. Ο κανόνας αυτός αποτρέπει πρακτικές όπως την τεχνητή αύξηση της τιμής λίγο πριν από μια έκπτωση, διασφαλίζοντας ότι οι καταναλωτές απολαμβάνουν πραγματικές μειώσεις τιμών και όχι πλασματικές προσφορές. Με την αυστηρή εφαρμογή του, ενισχύεται η διαφάνεια στις συναλλαγές και διασφαλίζεται η προστασία των καταναλωτών από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αυστηρές είναι οι ρυθμίσεις και για τις ποσοτικές εκπτώσεις, όπως οι προσφορές “1+1 δώρο”, “2+1 δώρο” ή “5+1 δώρο” και πάει λέγοντας, ώστε να αποτρέπουν οι παραπλανητικές πρακτικές. Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να δηλώνουν με σαφήνεια την πραγματική αξία του προϊόντος και να αποδεικνύουν ότι η προωθητική ενέργεια οδηγεί όντως σε οικονομικό όφελος για τον καταναλωτή. Για παράδειγμα, εάν η συνολική τιμή μιας προσφοράς “2+1 δώρο” είναι ίδια ή ελάχιστα μειωμένη σε σύγκριση με την κανονική τιμή τριών τεμαχίων, τότε η προώθηση θεωρείται παραπλανητική και τέχνασμα για να δελεαστεί ο καταναλωτής με ψευδείς προσφορές.
Τι συμβαίνει με τις πολυσυσκευασίες προσφορών και τα προϊόντα με εκπτωτικό στίκερ απ την παραγωγή τους
Σύμφωνα με τον νέο Κώδικα Δεοντολογίας, οι πολυσυσκευασίες προσφορών τύπου «οικογενειακή συσκευασία με έκπτωση», οφείλουν να αναγράφουν ξεκάθαρα την τιμή, ανά μονάδα προϊόντος, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να συγκρίνει αν η πολυσυσκευασία όντως συμφέρει σε σχέση με την αγορά των ίδιων προϊόντων ξεχωριστά. Επίσης, απαγορεύεται η τεχνητή αύξηση της τιμής της μεμονωμένης συσκευασίας λίγο πριν από τη διάθεση μιας πολυσυσκευασίας «προσφοράς», καθώς αυτό θα συνιστούσε πρακτική παραπλάνησης. Μπαίνει, ακόμα, τέλος στην παραπλάνηση μέσω της προτεινόμενης λιανικής τιμής και στις τακτικές που δημιουργούν ψευδαίσθηση έκπτωσης χωρίς πραγματική μείωση τιμής για τον καταναλωτή. Συγκεκριμένα, απαγορεύεται η προβολή εκπτώσεων που βασίζονται στην τιμή που ορίζει ο παραγωγός, εάν αυτή δεν αντιστοιχεί στην πραγματική τιμή πώλησης στα ράφια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα προϊόντα που διατίθενται εξαρχής με αυτοκόλλητα «-2€», «-50% έκπτωση» και πάει λέγοντας, χωρίς η συγκεκριμένη μείωση να αφορά την τιμή που πλήρωνε ο καταναλωτής αλλά τη συναλλαγή μεταξύ παραγωγού και λιανεμπόριού. Απαιτείται από τις επιχειρήσεις να αναγράφεται ξεκάθαρα η βάση υπολογισμού της έκπτωσης, ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε προωθητική ενέργεια αντανακλά πραγματική όφελος για τον καταναλωτή και όχι απλώς εμπορικούς διακανονισμούς που δεν επηρεάζουν την τελική τιμή αγοράς.
Οι αλλαγές στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ
Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας φέρνει αλλαγές και στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ, με τις επιχειρήσεις να υποχρεούνται να τοποθετούν τις τιμές και τις εκπτώσεις με σαφήνεια, ενώ ενισχύεται ο έλεγχος στις προωθητικές ενέργειες που αφορούν ευπαθή προϊόντα, όπως γαλακτοκομικά και κατεψυγμένα. Παράλληλα, ενθαρρύνεται η χρήση ενεργειακά αποδοτικότερων ψυγείων, συμβάλλοντας τόσο στη μείωση του κόστους λειτουργίας όσο και στη βιώσιμη ανάπτυξη του λιανεμπορίου. Οι αλλαγές στα ψυγεία περιλαμβάνουν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την καλύτερη παρουσίαση των προϊόντων. Αυτές οι πρωτοβουλίες συμβάλλουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των σούπερ μάρκετ και στην ενίσχυση της βιωσιμότητας.
Σκληρές καμπάνες και μεγάλα πρόστιμα
Τα σούπερ μάρκετ που δεν συμμορφώνονται με τον νέο Κώδικα Δεοντολογίας και συνεχίζουν να εφαρμόζουν παραπλανητικές εκπτώσεις, προσφορές και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές θα βρίσκονται αντιμέτωπα με βαριά πρόστιμα και αυστηρές κυρώσεις. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα επιβάλλουν χρηματικές ποινές που μπορεί να φτάνουν έως και το 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών της επιχείρησης, ενώ σε περιπτώσεις συστηματικής παραβίασης προβλέπεται ακόμη και αναστολή λειτουργίας. Οι αρμόδιες αρχές θα διεξάγουν τακτικούς ελέγχους και θα αξιοποιούν καταγγελίες καταναλωτών για να διασφαλίσουν ότι οι νέοι κανόνες εφαρμόζονται στην πράξη, προστατεύοντας το δικαίωμα του καταναλωτή σε διαφανείς και δίκαιες τιμές.
Η αποτελεσματικότητα του νέου Κώδικα δεοντολογίας θα φανεί από το πόσο αποφασισμένες είναι οι ελεγκτικές αρχές να τον επιβάλλουν, σε έναν κόσμο, που οι τιμές ανεβαίνουν διαρκώς και οι εμπορικές πρακτικές γίνονται ολοένα και πιο περίπλοκες.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
