«Όχι δεν είμαι ευτυχής που είμαι ενενήντα χρονών, αλλά ποια είναι η εναλλακτική λύση;» έλεγε ο ετοιμόλογος και ευφυής Ουίνστον Τσώρτσιλ και η ρητορική ερώτηση μοιάζει να έχει εφαρμογή στην Ευρώπη σήμερα. Η μέση ηλικία του πληθυσμού στην ΕΕ αυξήθηκε μέσα σε 10, μόλις, χρόνια και η Ελλάδα κατέχει την αρνητική πρωτιά!
Σύμφωνα με την Eurostat ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασε στα 44,7 έτη, από το 2014 μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024. Οι μισοί Ευρωπαίοι έτσι, είναι άνω των 44,7 ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων κυμαίνεται από 39,4 έτη στην Ιρλανδία έως 48,7 έτη στην Ιταλία, με μόνη εξαίρεση της αύξησης των 2,2 έτη από το 2014, που ήταν 42,5 έτη τη Μάλτα, που έχει μείωση κατά 7 μήνες και τη Γερμανία με μείωση ενός μήνα. Η Ελλάδα έχει μαζί με την Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία, αύξηση της μέσης ηλικίας του πληθυσμού κατά 4 έτη. Ακολουθούν η Κύπρος, η Ισπανία και η Πολωνία όπου ο μέσος όρος ηλικίας των πληθυσμών εκεί αυξήθηκε κατά 3,8 έτη στη συγκεκριμένη δεκαετία. Πέρα από την υπογεννητικότητα και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, για τις δημογραφικές τάσεις στην Ευρώπη ευθύνεται η έκρηξη στις γεννήσεις που ακολούθησε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Δηλαδή η γενιά των «baby-boomers», όπως ονομάστηκε για αυτόν τον λόγο, στην οποία ανήκουν οι γεννηθείς στο διάστημα 1946 έως 1964.
Ακόμη και ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο, ο Ιλον Μασκ, μέσα απ τη δική του πληθώρα παιδιών και αγαθών, έκανε ανάρτηση στο Χ, κρούοντας κώδωνα κινδύνου πως «η Ελλάδα είναι μια από τις δεκάδες χώρες που βιώνουν πληθυσμιακή κατάρρευση λόγω των χαμηλών ποσοστών γεννήσεων». Και μπορεί το δημοσίευμα, που μοιράστηκε με τους ακολούθους του ο Μασκ να αποτελούσε ένα συνονθύλευμα αληθινών δεδομένων με fake news, παρ’ όλα αυτά έθιγε το δραματικό και ζωτικής σημασίας για τη χώρα πρόβλημα, που ο πληθυσμό της συρρικνώνεται και γερνά. Απ’ ότι δείχνουν, δε, οι πλήθος μελέτες για το δημογραφικό, η ηπειρωτική Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης πληθυσμού, με τη Δυτική Μακεδονία να συρρικνώνεται κατά 11,34% την τελευταία 12ετία και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατά 8,08%.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat αλλά και εκείνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ή ΟΟΣΑ, με τίτλο Health at a Glance, μέχρι το 2050, η χώρα μας θα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων άνω των 65 ετών, σε ποσοστό 35% και ο ένας στους τρεις Έλληνες θα ανήκει στον ηλικιωμένο πληθυσμό. Όπως αναφέρει ο Διεθνής Οργανισμός, αν δεν αλλάξουν οι δημογραφικές τάσεις στην Ελλάδα, τότε ο πληθυσμός των ανθρώπων σε ηλικία εργασίας θα συρρικνωθεί κατά 11% τα επόμενα δέκα χρόνια και το μερίδιο των ατόμων 55-64 ετών θα φτάσει το 28%. Σύμφωνα με την έκθεση, ο υψηλός ρυθμός με τον οποίο οι τεχνολογικές δεξιότητες γίνονται ξεπερασμένες καθιστά δυσκολότερη την εύρεση εργασίας για τους ηλικιωμένους. Έτσι, η δημογραφική γήρανση απαιτεί μεγαλύτερη απασχολησιμότητα και καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας στη χώρα μας. Τα δημογραφικά δεδομένα, ακόμα, υποδεικνύουν ότι πολλά άτομα άνω των 60 θα πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται για πολλά ακόμη χρόνια, άρα θα πρέπει να καταπολεμήσουν τα στερεότυπα και τις διακρίσεις για ακόμη μεγαλύτερο διάστημα. Υπολογίζουμε στα παραπάνω, πως σύμφωνα με τις στατιστικές και τα στοιχεία για το δημογραφικό, το 2050 θα είμαστε 1.000.000 λιγότεροι Έλληνες
Προχωρώντας ακόμα πιο μπροστά στο μέλλον, το 2070 στην Ελλάδα η πολυπληθέστερη ομάδα του πληθυσμού θα είναι οι γυναίκες άνω των 90 ετών και τα παιδιά ηλικίας, έως τεσσάρων ετών θα είναι η μικρότερη πληθυσμιακή ομάδα και στα δύο φύλα. Τα δεδομένα δείχνουν πως μεγαλύτερη συρρίκνωση αναμένεται στις παραγωγικές ηλικίες και ειδικά στις ηλικίες 40-60 ετών, ενώ μεγάλη μείωση αναμένεται στον γυναικείο πληθυσμό 30-45 ετών, που είναι και οι κύριες αναπαραγωγικές ηλικίες για τις γυναίκες. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως η ηλικιακή πυραμίδα η οποία ήδη είναι διογκωμένη στις μέσες ηλικίες λόγω της παρατεταμένα χαμηλής γονιμότητας, το 2070 θα έχει αντιστραφεί.
Ο πληθυσμός της χώρας μας γερνάει και μειώνεται, ως αποτέλεσμα της επί 40 χρόνια εξαιρετικά χαμηλής γονιμότητας, της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της διατήρησης της εκροής του brain-drain. Τα στοιχεία της απογραφής του 2021, κατέγραψαν μείωση του πληθυσμού κατά 3,5% σε σχέση με το 2011 και κατά σχεδόν 5% σε σχέση με το 2001. Από το 2011 μέχρι και σήμερα, το φυσικό ισοζύγιο είναι αρνητικό αφού οι θάνατοι υπερτερούν αριθμητικά των γεννήσεων. Το 2022, οι γεννήσεις έπεσαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980. Τα θλιβερά δεδομένα οδηγούν σε επιστημονικές αναγωγές εξαιρετικά δυσοίωνες. Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής του 2023 υπολόγιζε πως σε λιγότερο από 260 χρόνια θα εξαφανιστούμε ως έθνος, ενώ ο τελευταίος Έλληνας θα γεννηθεί́ το 2181! Με δεδομένο πως υπήρξαμε και συνεχίζουμε να υπάρχουμε και μέσα από πολύ άγριες δύσκολες καταστάσεις, ας μείνουμε στα του άμεσου μέλλοντος.
Έτσι, γεγονός που θα αντιμετωπίσουμε την επόμενη δεκαετία, 2030 με 2040, είναι η αύξηση των άνω των 80 ετών Ελλήνων, που θα απαιτεί μεγαλύτερη έμφαση, οργάνωση και στελέχωση για τη μακροχρόνια φροντίδα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
