Συμπληρωθήκαν τρία χρόνια νεκρών, καταστροφών, οδύνης στο μέτωπο Ρωσίας – Ουκρανίας. Πολλά αλλάξαν σ όλο τον πλανήτη, μέσα σ’ αυτό το διάστημα. Και ανάμεσα τους, ο Ντόναλντ Τραμπ με τις πυροτεχνηματικές του εξαγγελίες και αποφάσεις ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ και κατά συνέπεια την ικανότητα εξουσίας σ’ όλο τον πλανήτη…
…Και αφού, ο πρόεδρος Τραμπ καθύβρισε τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ολεξάντροβιτς Ζελένσκι, ως πολιτικό δικτάτορα ακόμη και ως μέτριο ηθοποιό, απαίτησε ανταλλάγματα για την οικονομική και στρατιωτική στήριξης των ΗΠΑ. Θέλει τις σπάνιες γαίες, κατά το ήμισυ -δε, τα θέλει κι όλα, δεν είναι και πλεονέκτης!-, της δεύτερης μεγαλύτερης σε έκταση χώρα της Ευρώπης. Ο Ζελένσκι σε ελεύθερη απόδοση, πρώτα είπε «σιγά μη στα δώσω», μετά ανασκεύασε σε «ε, όλο και κάτι περισσεύει, αλλά θέλουμε εχέγγυα πως θα μας προστατεύετε» από την «Ρωσική αρκούδα». Μα το θέμα είναι τόσο μεγάλο, που αναλύεται μόνο από πολιτικούς επιστήμονες μάλλον, με κομψότητα, που να μπορεί να ελαφρύνει την κυνική πραγματικότητα πως ο ισχυρός επιβάλλει πάντα τη θέληση του και άμα γουστάρει γράφει και Ιστορία, με δικούς του κανόνες. Η χοντροκομμένη αυτή πολιτική ανασκόπηση του θέματος -και να μας συμπαθάτε!- είναι κυρίως εισαγωγή για το τι είναι αυτές οι «σπάνιες γαίες», που όλοι αναφέρουν, πια και μόνο εμείς μοιάζει να αγνοούμε! Πόσο πολύτιμες είναι, πόσο σημαντικές, ώστε μπαίνουν ως αντάλλαγμα για τόσο αίμα και χαλασμό;
Τι είναι οι σπάνιες γαίες
Σε μεγάλο αφιέρωμα της η βρετανική The Guardian, κάνει λόγο πως ο όρος «σπάνιες γαίες» αφορά σε στρατηγικά ορυκτά, μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες, που χρειάζονται για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, ιδιαίτερα δε εκείνα που συνδέονται με την μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, τις υποδομές Τεχνητής Νοημοσύνης, οπλικά συστήματα, αλλά και ηλεκτρονικές συσκευές ευρείας κατανάλωσης. Τα στοιχεία σπάνιων γαιών ή REEs είναι ένα υποσύνολο 17 κρίσιμων ορυκτών, τα οποία είναι για διαφορετικούς λόγους αναγκαία σε κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρικά οχήματα, συστήματα καθοδήγησης πυραύλων και άλλες ηλεκτρονικές, βιομηχανικές και ενεργειακές εφαρμογές. Η διεθνής προσπάθεια απεξάρτησης απ τα ορυκτά καύσιμα για την μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, οδηγεί στο να είναι περιζήτητα μέταλλα όπως τα κοβάλτιο, χαλκός, λίθιο, νικέλιο, που είναι χρήσιμα για την κατασκευή ανεμογεννητριών και την ηλεκτροκίνηση των μεταφορών. Τα ίδια ορυκτά καθώς και άλλα χρησιμοποιούνται επίσης για την κατασκευή κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης, όπλων όπως τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 και κινητών τηλεφώνων! Για αυτό λοιπόν, είναι όχι απλά πολύτιμα αλλά και κάτι παραπάνω, αν υπάρχει! Η αξία τους έχει εκτιναχθεί στα ύψη και προβλέπεται ότι θα συνεχίζει αυξητικά, όσο παίρνει, με τη ζήτηση να υπολογίζεται πως θα υπερδιπλασιαστεί μέχρι το 2030 και θα τριπλασιαστεί έως το 2040!
Η σημασία τους
Οι σπάνιες γαίες δεν είναι και τόσο σπάνιες, εδώ που τα λέμε, αλλά είναι τρομερά δύσκολη η εξόρυξη και ο καθαρισμός τους και λίαν επιβαρυντικός για το περιβάλλον, για αυτό και είναι επικεφαλής σε αυτές η αχανής Κίνα. Τα στοιχεία σπάνιων γαιών περιλαμβάνουν, λέει, το ευρώπιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε ράβδους ελέγχου πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, το δυσπρόσιο, το γαντολίνιο και το πρασεοδύμιο, που χρησιμοποιούνται στους μαγνήτες των κινητών τηλεφώνων, καθώς και το γαδολίνιο, το χόλμιο και το υττέρβιο, τα οποία χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων στα λέιζερ. Πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανίας, η πρόεδρος της Ένωσης Γεωλόγων της Ουκρανίας, Χάνα Λιβέντσεβα, υποστήριζε ότι η χώρα της, μολονότι καλύπτει μόνον το 0,4% της επιφάνειας της Γης, περιείχε περίπου το 5% των ορυκτών πόρων του πλανήτη χάρη σε μια πολύπλοκη γεωλογία, που περιλαμβάνει και τα τρία κύρια συστατικά του φλοιού της γης. Δημοσιεύματα κάνουν λόγο πως η χώρα έχει κοιτάσματα 22 από τα 34 ορυκτών, , συμπεριλαμβανομένων και σπάνιων γαιών όπως το λανθάνιο, το δημήτριο, το νεοδύμιο, το έρβιο και το ύττριο. Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος με τη Ρωσία η Ουκρανία ήταν σημαντικός προμηθευτής τιτανίου καθώς το 2019 παρήγαγε περί το 7% της παγκόσμιας παραγωγής, σύμφωνα με έρευνα της Κομισιόν. Η Ουκρανία παρήγαγε ακόμη 500.000 τόνους λιθίου και το ένα πέμπτο παγκοσμίως του γραφίτη, ενός κρίσιμου συστατικού των πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.
Μη κοιτάτε πάνω
Το κλισέ λέει πως η τέχνη αντιγράφει τη ζωή, ή για αστειάκι -που όχι και τόσο!- πως η ζωή αντιγράφει τη τέχνη. Στη ταινία, που έκανε πάταγο λίγο μετά τη πανδημία «Μη κοιτάτε πάνω» του Ανταμ ΜακΚέι, η Μέριλ Στριπ είναι η πρόεδρος της Αμερικής, που δεν είχε πολιτική ατζέντα, πλην του να αποκτήσει και να διατηρήσει την εξουσία, και όταν έφτασε εκεί διαπίστωσε ότι η δουλειά ήταν πολύ εύκολη! Ο σκηνοθέτης έφτιαξε τον χαρακτήρα της ηγέτιδος παίρνοντας στοιχεία απ όλους τους τελευταίους προέδρους των ΗΠΑ. Ανακάτεψε «τις ιδιοτελείς πτυχές του κυκλοθυμικού και ψεύτη προέδρου Τραμπ, την επικίνδυνη απειρία του Τζορτζ Μπους του νεότερου, το επιτηδευμένο λούστρο του Μπιλ Κλίντον, τη διασημότητα του Μπαράκ Ομπάμα και την άνεσή του με το πολύ χρήμα», για να φτιάξει εκείνη την πολιτική καρικατούρα που άφησε την Γη να πεθάνει. Δίπλα της, πανίσχυρος και στην ουσία αφεντικό της βρίσκεται ένας μεγιστάνας, ένα CEO υβρίδιο του Ίλιον Μασκ, που αποφασίζει να μη βομβαρδίσει, ενώ μπορεί τον κομήτη που ετοιμάζεται να αφανίσει τη Γη, διότι διαθέτει σπάνιες γαίες, που θα τις χρησιμοποιήσει για νέας τεχνολογίας κινητά! «Ο κομήτης διαθέτει υλικά 30 τρισεκ. δολαρίων» ακούγεται να λέει ο «σαν Ίλον Μασκ». Οι απαιτήσεις του Τραμπ για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας είναι μόλις για το μισό μερίδιο της αξίας 500 δισ. δολαρίων των ορυκτών της.
Δια την των χρημάτων κτήσιν πάντες οι πόλεμοι γίγνονται, ή όλοι οι πόλεμοι γίνονται για την απόκτηση υλικών αγαθών – Πλάτωνας
Γίνεται απόλυτα κατανοητό γιατί όλες αυτές οι κορώνες περί ενδιαφέροντος ή μη για την Ουκρανία, οι μεγάλες κουβέντες, οι κατηγορίες στην ηγεσία της. Και είμαστε και εμείς που αντιλαμβανόμαστε την κυνικότητα των αρχόντων του πλανήτη, για πιο πολύ χρήμα, δύναμη, ακόμη περισσότερη εξουσία. Μπορούμε να δούμε τι πάει στραβά με τον κόσμο και ταυτόχρονα νιώθουμε εντελώς αδύναμοι να τον αλλάξουμε. Θα παρηγορηθούμε και θα ξεχαστούμε στον εθισμό μας με τα social media ή την κουλτούρα των μέσων ενημέρωσης γενικά, που μας μάθανε πως αν κάτι δεν μας δίνει άμεση ικανοποίηση, πρέπει να είναι άχρηστο.
Μοιάζει να είμαστε παγιδευμένοι μέσα σε ένα σύστημα που έχει σχεδιαστεί για να μετατρέπει τις πληροφορίες σε ψυχαγωγία ή να μας αποσπά την προσοχή, προκειμένου να μας κάνει να νιώθουμε ανίσχυροι. Στο επόμενο θέμα επικαιρότητας λοιπόν, θα λέμε «ποιες σπάνιες γαίες» και πιθανόν «ποια Ουκρανία»!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
