Όλα αλλάζουν, όπως και οι καταναλωτικές ανάγκες, με τις ανάλογες συνήθειες μας να προσαρμόζονται. Έτσι τον τελευταίο καιρό, μια ακήρυχτη μάχη μαίνεται για το ποιος θα πρωτοπάρει τον τζίρο της γειτονιάς, που πλέον ξεπερνά τα 5,15 δισ. ευρώ, με τα περίπτερα να ψυχορραγούν και τα αλά 7-Eleven, καταστήματα all in one, να θριαμβεύουν.
Πόσο ελληνικά, τόσο χαρακτηριστικά και ξεχωριστά διαφορετικά! Τα περίπτερα! Αυτή η πανέξυπνη ελληνική πατέντα, που χώρεσε λογιών εμπορικά είδη σε ελάχιστα τετραγωνικά και που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε πλατεία, σε κάθε γωνία, σε όλη την Ελλάδα. Κι όμως! Στη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας κάθε μέρα ένα περίπτερο βάζει λουκέτο! Τσιγάρα, περιοδικά, τσίχλες, παγωτά, εφημερίδες, τσιμπιδάκια, σοκολάτες και πατατάκια, μπίρες και κάποτε αλκοόλ, που λειτούργησαν και ως τηλεφωνικά κέντρα γειτονιών μια περίοδο, όλα χωράνε μέσα στα μικροσκοπικά περίπτερα, τον θρίαμβο της μικρό -επιχειρηματικότητας για περισσότερο από έναν αιώνα στην χώρα. Έκαναν την εμφάνιση τους στις αρχές του 20ου αιώνα, ως ελάχιστη μορφή οικονομικής βοήθειας προς τους τραυματίες και τους ανάπηρους των συνεχιζόμενων πολέμων στους οποίους συμμετείχε, η Ελλάδα. Έτσι, τα πρώτα περίπτερα εμφανίστηκαν, μετά την ήττα της Ελλάδας στον πόλεμο του 1897 με την Τουρκία, σε αστικά κέντρα της περιφέρειας.
Στην Αθήνα το πρώτο περίπτερο φτιάχτηκε στην οδό Πανεπιστημίου το φθινόπωρο του 1911. Ακολουθήσαν πολλά, που στήνονταν στα πεζοδρόμια, ως μικρά ξύλινα κουβούκλια με ελάχιστα προϊόντα μικρού μεγέθους, που δεν απαιτούσαν πολύ χώρο και προσπαθούσαν να καλύψουν τις ελάχιστες οικονομικές ανάγκες της εποχής και να δώσουν μια ανάσα σε ανθρώπους, που είχαν δώσει σημαντικό κομμάτι της ζωής τους για την Ελλάδα. Κι όμως! Από τα 9.904 περίπτερα που λειτουργούσαν πανελλαδικά το 2010, το 2023 είχαν μείνει ανοιχτά μόλις τα 4.358, ενώ υπολογίζεται πως άλλα 300 έκλεισαν κατά τη διάρκεια του 2024. Τα περίπτερα λοιπόν, αργά και οδυνηρά, δείχνουν να σβήνουν απ τις γειτονίες και τις πλατείες μας, αλλάζοντας την εικόνα της πόλης και της μικρής λιανικής, που έχουμε συνηθίσει.
Μειώνεται όμως, όλος ο αριθμός των καταστημάτων ευκολίας, δηλαδή, τα γνωστά μας ψιλικατζίδικα, που είχαν ό,τι και τα περίπτερα σε μεγαλύτερες ποσότητες, καθώς και είδη ραπτικής, είδη υγιεινής και φτηνών καλλυντικών και γενικώς ειδών που η ευρηματικότητα του «ψιλικατζή» ήθελε και πίστευε πως θα είναι χρήσιμα στη γειτονιά. Μειώνονται και τα μίνι μάρκετ και πλέον ονομάζονται «Convenience Stores», κατά τα αμερικανικά πρότυπα. Όλα τα μίνι μάρκετ, τα μικρά μπακάλικα, τα μικρά σκέτα καφενεία της γειτονίας των ανεξάρτητων μικρό-επιχειρηματιών συρρικνώνονται και σταδιακά μοιάζουν να εξαφανίζονται.
Τα μαγαζιά αυτά, έχουν μειωθεί κατά 25,7% από το 2011 έως το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έρευνας Census της NielsenIQ, καθώς από 29.551 σημεία (30.322 το 2010) απέμειναν 21.956. Αντίθετα, το τζίρο της γειτονιάς, που πλέον ξεπερνά τα 5,15 δισ. ευρώ δείχνουν να αναλαμβάνουν τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, σε διαφορετικές μορφές τους, ακόμα και πιο «πόλης», πιο μικρά και με κάθε λογής χρήσης, καθώς και τα μοντέρνα μαγαζιά all in one. Τα συγκεκριμένα διαθέτουν από βασικά είδη μέχρι εξειδικευμένα προϊόντα υγείας και ευεξίας, αλλά και γρήγορο φαγητού και καφέ on the go. Ακόμη, έχουν διευρυμένο ωράριο, με μερικά να λειτουργούν και επτά ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο, ενώ πολλά παρέχουν υπηρεσίες παράδοσης και παραλαβής δεμάτων. Και είναι λίγο απ όλα! Λίγο μπακάλικα, λίγο φούρνοι, λίγο περίπτερα, λίγο ψιλικατζίδικα, λίγο κάβες και λίγο café. Ειδικά ο καφές και το φαγητό on the go, μοιάζουν να είναι πλέον απαραίτητα σε κάθε γειτονιά.
Οι καταναλωτικές συνήθειες αλλάζουν και οι άνθρωποι αναζητούν την ευκολία τους, με πολλές δυνατότητες επιλογής σε έναν χώρο, ώστε να μη χρειαστεί να πηγαίνουν σε πολλά και διαφορετικά καταστήματα. Η τάση του all in one, έχει ως πρότυπο της την αμερικανο-ιαπωνική διεθνή αλυσίδα καταστημάτων ψιλικών 7-Eleven, που είναι σχεδόν σύμβολα της Αμερικής, μιας και βρίσκονται από άκρη σε άκρη της τεράστιας χώρας, που μπορεί απ την μια πολιτεία στην άλλη να μην υπάρχει τίποτα κοινό, εκτός απ τα εν λόγω μαγαζιά, τα McDonalds, τα Dunkin’ Donuts και φυσικά το δολάριο. Στην Αμερική λειτουργούν από το 1927, είναι περισσότερα από 60.000 και κάνουν τζίρο 11,96 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ε, αυτά λοιπόν, αποτελούν τη μοντέρνα πρόταση της εγχώριας μικρής λιανικής. Σε πολλά δημοσιεύματα των τελευταίο μηνών, εντοπίζεται η τάση ενώ σημειώνεται πως δεν είναι τυχαίο ότι οι εγχώριοι γίγαντες των σούπερ μάρκετ, συνεργάζονται με μεγάλες αλυσίδες καφέ και σχεδιάζουν μαγαζιά all in one.
Οι Έλληνες έχουμε κάνει σημείο αναφοράς στη λαϊκή μας κουλτούρα τα περίπτερα, από τις ελληνικές ταινίες μέχρι τα τραγούδια. Και εδώ που τα λέμε, καλοί οι τζίροι και η λιανική, αλλά πως να πεις στον καταστηματάρχη all in one «ένα λεπτό περιπτερά, βουλιάζει στα βαθιά νερά το τελευταίο μου το πλοίο. Ένα λεπτό περιπτερά, ένας αητός χωρίς φτερά, απόψε λέει αντίο»;
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
