Με μεγάλο κίνδυνο να υπάρξει έλλειψη σοκολάτας τους επομένους μήνες, οι τιμές του κακάο, εδώ και τρία χρόνια, ακολουθούν μια ξέφρενη ανοδική πορεία, σπάζοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Οι επιδόσεις, λέει, του Bitcoin και του S&P 500 είναι πολύ μικρές, μπροστά σε αυτές του κακάο. Πέρα απ τις επιπτώσεις σε βιομηχανίες, εργαζομένους, εμπόρους, καλλιεργητές, λιανεμπόρους, το θέμα πλέον, αφορά όλους εμάς, που ζωή χωρίς σοκολάτα δεν την βολεύουμε!
Η ιστορία της πιο αγαπημένης γεύσης των ανθρώπων
Η σχέση της ανθρωπότητας με τη σοκολάτα έχει ιστορία περισσότερο από 5 χιλιετίες. Από τα τροπικά δάση της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, που η σοκολάτα θεωρούνταν για πολύ καιρό η «τροφή των θεών» και χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες, έγινε μια πολυτέλεια την οποία μπορούσε να απολαύσει μόνο η προνομιούχα ελίτ, αρχικά και με τον καιρό η απόλαυση σε σημείο εξάρτησης όλου του κόσμου. Οι Ισπανοί μοναχοί και κονκισταδόρες έφεραν τη σοκολάτα στην Ευρώπη, στα 1500, για τους βασιλείς τους και την αριστοκρατία. Όταν οι ασθένειες που έφεραν οι Ευρωπαίοι εξάντλησαν το εργατικό δυναμικό των ιθαγενών της Μεσοαμερικής, εισήχθησαν Αφρικανοί σκλάβοι στην Αμερική για να εργαστούν να διατηρήσουν την παραγωγή. Για να μη τα πολυλογούμε η ολλανδική εφεύρεση της πρέσας κακάο το 1828 την έκανε συστατικό ζαχαροπλαστικής και πολύ πιο προσιτή, ενώ το 1847, η βρετανική εταιρεία σοκολάτας J.S. Fry & Sons δημιούργησε την πρώτη βρώσιμη μπάρα σοκολάτας από βούτυρο κακάο, σκόνη κακάο και ζάχαρη. Η αντίπαλη σοκολατοποιία Cadbury’s, ακολούθησε το παράδειγμά της αμέσως μετά και το 1854 απέκτησε βασιλικό ένταλμα ως προμηθευτής σοκολάτας της βασίλισσας Βικτωρίας. Μα ήταν η Ελβετία που στα 1870, ο Ντάνιελ Πίτερ χρησιμοποίησε γάλα σε σκόνη που είχε αναπτύξει αρκετά χρόνια νωρίτερα ο γείτονάς του Ανρί Νεστλέ για να παράγει την πρώτη σοκολάτα γάλακτος, και το ζευγάρι ίδρυσε τελικά την εταιρεία Nestlé η εφεύρεση μιας μηχανής από τον Ελβετό σοκολατοποιό Ροντόλφ Λιντ το 1879, επέτρεψε τη μαζική παραγωγή της πλάκας σοκολάτας όπως γνωρίζουμε σήμερα. Κάπου εδώ αναλαμβάνει η Αμερική, που τα κάνει όλα στο πολύ, να μαζικοποιήσει τη σοκολάτα και ο Μίλτον Χέρσεϊ από το 1900 κατάφερε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’20, περισσότερες από 40.000 διαφορετικές σοκολάτες να κατασκευάζονταν στις ΗΠΑ. Ώσπου φτάνουμε στο καιρό μας και το κακάο γνωρίζει πρωτοφανή έλλειψη. Και το κακάο παρουσίασε το χειρότερο έλλειμμα παγκόσμιας προσφοράς των τελευταίων έξι ετών.
Το εξωφρενικό ράλι τιμών της σοκολάτας, σπάει το ένα ρεκόρ μετα το άλλο
Τα τελευταία τρία χρόνια η τιμή του κακάο ανεβαίνει συνεχώς, σπάζοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και μόνο μέσα στο 2024 τριπλασιάστηκε. Οι καλλιέργειες στη Δυτική Αφρική, ιδίως στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, αντιμετωπίζουν πολύ κακές καιρικές συνθήκες, έχουν αύξηση των ασθενειών στις καλλιέργειες και οδηγούνται σε φτωχές συγκομιδές. Τα παγκόσμια αποθέματα κακάο έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο, για περισσότερο από μια δεκαετία. Οι κακές καιρικές συνθήκες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, συνεχίστηκαν το 2024, με τις καλλιέργειες κακάο να έχουν πιο αργές νέες φυτεύσεις και κακαόδεντρα δίνουν λιγότερο καρπό, μιας και είναι γερασμένα. Επειδή το βούτυρο κακάο, που παράγεται όταν αλέθονται οι κόκκοι κακάο, είναι βασικό συστατικό της σοκολάτας και μια μέση μπάρα σοκολάτας γάλακτος περιέχει περίπου 20% βούτυρο κακάο, κοστίζει πια χρυσάφι παρασκευή της απόλαυσης μας. Πριν φτάσει σε μας, λοιπόν, η μοναδικής γεύσης πλάκα σοκολάτας και οι μυριάδες συνταγές της και αφού δεν προβλέπεται να πέφτει η τιμή της, οι μεγάλες σοκολατοβιομηχανίες παίρνουν τα μέτρα τους. Συρρικνώνουν τα μεγέθη και τις συσκευασίες, βάζουν στις συνταγές τους λιγότερο κακάο, αυξάνουν άλλες γεύσεις, προσθέτουν φθηνότερα υποκατάστατα, όπως το φοινικέλαιο. Και το πράγμα χειροτερεύει. Δεν υπάρχει διεθνές μέσο ενημέρωσης απ αυτά τα κολοσσιαία για την οικονομία που να μην αναφέρεται στην αύξηση της τιμής της σοκολάτας. Πρόσφατα ο Ορανα ΒανΝτορντ, αναλυτής της αξίας των εμπορευμάτων στη Rabobank, εκτίμησε πως την επομένη χρονιά η τιμή θα εκτοξευτεί ακόμη περισσότερο στα ύψη, μιας και η συγκομιδή συρρικνώνεται κι άλλο και πως θα παρατηρηθεί έλλειψη του είδους. Η Walt Street Jornal αφού γράφει για τον τριπλασιασμό της τιμής του κακάο το 2024, κάνει λόγο για μεγαλύτερη συρρίκνωση της παραγωγής λόγω της επιδείνωσης της κλιματικής αλλαγής που θα κάνει πανάκριβη όχι μόνο τη σοκολάτα, αλλά και τον καφέ και τις πορτοκαλάδες. Οι Financial Times, το Blooberg, το BBC, η The Gurdian και άλλοι πολλοί, συμφωνούν και προειδοποιούν για εκτός πραγματικότητας αυξήσεις.
Αναβολή σε παραγγελίες, πτώση μετοχών, προκλήσεις ρευστότητας, πτωχεύσεις
Το αποτέλεσμα αυτής της παγκόσμιας έλλειψης του κακάο και της εκτόξευσης των τιμών είναι ότι οι μεγάλες βιομηχανίες αναβάλουν τις παραγγελίες τους, προσπαθώντας να επαναδιαπραγματευθούν την τιμή. Η εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Ελβετίας, σοκολατοβιομηχανία Barry Callebaut ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι πούλησε λιγότερη σοκολάτα το τρίμηνο Σεπτεμβρίου – Νοεμβρίου, αλλά κατάφερε να αυξήσει τα έσοδα από τις πωλήσεις, γεγονός που υποδεικνύει ανατιμήσεις στο τελικό προϊόν, όπως επισημαίνουν και οι αναλυτές. Ο όμιλος, ο οποίος πουλάει πρώτη ύλη σε εταιρείες όπως οι κορυφαίες Hershey, Lindt και Mondelez, πούλησε 565.000 τόνους σοκολάτας το τρίμηνο έως τις 30 Νοεμβρίου, λιγότερο κατά 2,7% από την ίδια περίοδο του 2023 και κάτω από τις προσδοκίες των αναλυτών για 568.000 τόνους. Τα έσοδα από τις πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 22,6% στα 3,45 δισ. ελβετικά φράγκα (3,8 δισ. δολάρια) κατά την ίδια περίοδο. Η εταιρεία απέδωσε τη μείωση του όγκου πωλήσεων εν μέρει στις διαπραγματεύσεις για τις τιμές και στη «βραχυπρόθεσμη αντίδραση των καταναλωτών στις υψηλότερες τιμές». Οι μετοχές του Barry Callebaut, υποχωρήσαν κατά 7,9%, ενώ η άνοδος του κακάο έχει αυξήσει τις προκλήσεις ρευστότητας σε όλο τον κλάδο. Πολλοί ήταν αυτοί που ήλπιζαν σε πτώση στις τιμές του κακάο, μετά το μεγάλο ράλι τιμών του μα διαψεύδονται καθημερινά. Ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο αναμένει ότι η παγκόσμια παραγωγή για το 2025, θα μειωθεί κατά 13,1% και τα αποθέματα στο τέλος της σεζόν θα μειωθούν κατά 26,8%. Τον περασμένο μήνα έφυγε από τη γραμμή παραγωγής στην Αυστρία, η τελευταία φημισμένη σοκολάτα Mozartkugel του Σάλτσμπουργκ, ένα γλύκισμα γεμάτο με μάρτσιπαν, φιστίκι και νουγκά, που εφευρέθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Το εργοστάσιο που παρήγαγε 57 εκατ. σοκολατάκια Mozartkugel ετησίως έκλεισε στο τέλος του έτους, αφού ο κατασκευαστής Salzburg Schokolade χρεοκόπησε και λόγω της εκτίναξης των τιμών του κακάο, με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους 65 άτομα. Το Σάλτσμπουργκ, γενέτειρα του παιδιού θαύματος της μουσικής, του Βόλφανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, φέρει βαρέως πως έχασε το αποκλειστικό δικαίωμα στις διάσημες σοκολάτες Μότσαρτ.
Η πίεση στις εταιρείες σοκολάτας δεν αναμένεται να υποχωρήσει σύντομα, σύμφωνα με τον Τζόναθαν Πάρκμαν, συνεπικεφαλής του τμήματος γεωργίας στη μεσιτική Marex. «Φαινεται» είπε ο Πάρκαμαν, «πως τα δέντρα δεν μπορούν πια να αντέξουν στις καιρικές συνθήκες». Και ενώ το ερώτημα είναι αν η καταναλωτική ζήτηση θα μειωθεί κάποια στιγμή, η ανθρωπότητα δεν δείχνει καμία διάθεση να μειώσει τη αγαπημένη της σοκολάτα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
