Δέκα χιλιάδες χρόνια ιστορίας είναι πολλά. Σχεδόν σε όλα αυτά η οικογένεια υπήρξε, ως ο θεμελιώδης θεσμός της ανθρώπινης κοινωνίας, με όλες της τις μεταλλάξεις. Και, να που σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς και με ταχύτητα, για άλλη μια φορά, δείχνει να αλλάζει και η σύγχρονη ελληνική οικογένεια! Έτσι, τουλάχιστον, δείχνει η πρόσφατη έρευνα από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών ή ΕΚΚΕ και την Υδρόγειο Ασφαλιστική.
Η μητριαρχία άνοιξε τον χορό της κοινωνικής οργάνωσης και εξέλιξης, με τις γυναίκες να θεωρούνται ιερές καθώς υπήρχε η δοξασία ότι το πνεύμα ενός τοτέμ τρύπωνε μέσα τους γυναίκα για να γεννήσει παιδί. Με την κτηνοτροφία οι άνδρες, πια, τις θεωρούν τη γυναίκα res, πράγμα. Η οικογένεια δημιουργείται και αλλάζει συνέχεια μορφές και οργάνωση, χιλιέτιες τώρα. Στο καιρό μας την γνωρίζουμε ως παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια, αυτή του προσανατολισμού και την άλλη της αναπαραγωγής, εκτεταμένη οικογένεια, μονογονεϊκή οικογένεια, ανασυγκροτημένη οικογένεια, μεικτή οικογένεια. Με τις κοσμογονικές εξελίξεις σε Βιοϊατρική, Βιοτεχνολογία, Γενετική δεν θα εκπλαγούμε με την μέτα – οικογένεια, μα μέχρι τότε, ας δούμε τις αλλαγές σ αυτην που ξέρουμε, στην σύγχρονη, αγία, ελληνική οικογένεια.
Τα αποτελέσματα της έρευνας από την ασφαλιστική εταιρεία και το ΕΚΚΕ παραδόθηκαν στην υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη για να μελετηθούν περισσότερο, ενώ η ίδια παρουσίασε τους βασικούς άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό. Η έρευνα έγινε με βάση δείγμα 1.000 ατόμων, μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2023, αναδεικνύοντας σε βάθος τις σύγχρονες αντιλήψεις για την οικογένεια. Διερευνήθηκαν οι βασικές προκλήσεις, όπως η οικονομική ανασφάλεια και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, καθώς και ο ρόλος των οικογενειακών επιχειρήσεων. Συνολικά, η έρευνα υπογραμμίζει τη διαχρονική αξία της οικογένειας ως πυλώνα της κοινωνίας, παρά τις πιέσεις της σύγχρονης ζωής. Διερευνήθηκαν οι βασικές προκλήσεις, όπως η οικονομική ανασφάλεια και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, καθώς και ο ρόλος των οικογενειακών επιχειρήσεων. Πρωταρχικό θέμα στην Ελλάδα αναδεικνύεται το δημογραφικό ζήτημα.
Από όσα η έρευνα καταγράφει γινεται εμφανές πως ο γυναικείος ρόλος στην αγορά εργασίας, οι εργασιακές σχέσεις, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, η ανεργία, οι διαδοχικές και επάλληλες κρίσεις -όχι μόνο η οικονομική, αλλά και η ανθρωπιστική και η υγειονομική- με το πλήθος αβεβαιοτήτων που επέφεραν, έχουν δημιουργήσει ένα τοπίο αλλαγών, που οδηγεί στην αλλαγή στη δομή και στη λειτουργία της οικογένειας.
Εντυπωσιάζει το ότι οι Έλληνες σε ποσοστό 68,30% των ερωτηθέντων, εξακολουθούν να πιστεύουν στο γάμο και δεν τον θεωρούν ξεπερασμένο θεσμό. Όμως, ο ένας στους πέντε, δεν επιθυμεί, συνειδητά, να αποκτήσει παιδί. Οι υπόλοιποι Έλληνες, επίσης, διστάζουν να φέρουν παιδιά στον κόσμο, μιας και θεωρούν πως δεν το επιτρέπει η οικονομική τους κατάσταση, κατά 48,70% και η εργασιακή τους ανασφάλεια, στο 12,10%. Το 22,04% έχει πολύ θετικές και το 41,85% θετικές θέσει για το ότι η τηλεργασία βοηθά στον συνδυασμό εργασίας και οικογενειακής ζωής, πράγμα που κυβέρνηση και εργοδότες πρεπει να λάβουν σοβαρά υπ’ οψιν τους.
Η συζυγική οικογένεια αν και είναι η πλέον διαδεδομένη, θεωρείται μια μορφή οικογένειας μεταξύ άλλων, και θα μπορεί να υπάρχει άσχετα απ το αν είναι ή όχι παντρεμένοι οι σύντροφοι της. Ούτε ο γάμος, ούτε η φυσική πατρότητα ή μητρότητα, η «γνησιότητα», ούτε το «αίμα» αποτελούν τις αποκλειστικές κανονιστικές αφετηρίες της επερχόμενης νέας ελληνικής οικογένειας. Η έρευνα έδειξε επίσης πως ο τρόπος απόκτησης παιδιών, άρα και η ανατροφή και ο τρόπος που οι γονείς μπορούν να τα μεγαλώνουν, αλλάζουν επαναστατικά. Η θεσμική κατοχύρωση δικαιωμάτων αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού ως προς το φύλο, έχουν δημιουργήσει νέες πραγματικότητες για το θεσμό της οικογένειας. Ανακάμπτει ακόμα, ο ρόλος της συγγένειας και προστίθεται με ισχύ, ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων.
Πίσω απ την επίσημη γλώσσα και στην έκφραση των ερευνητικών συμπερασμάτων, οι γονείς έχουν ήδη αλλάξει, άρα και η οικογένεια και ο τρόπος ανατροφής των παιδιών. Μονογονείς, γκέι γονείς, γονείς υιοθετημένων παιδιών, γονείς με δανεικά ωάρια ή σπέρμα. Είναι οι νέες μορφές γονεϊκότητας, όχι εξαιρέσεις, που δεν ξεχωρίζουν ή τονίζεται η διαφορετικότητά τους, αφού στην πραγματικότητα όλες οι οικογένειες είναι διαφορετικές. Έχουμε ξεπεράσει προ πολλού, ακόμα και αν δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει, την εποχή των γονιών ή των παππούδων μας, που μόνο ένα είδος οικογένειας ήταν αποδεκτό και το να μεγαλώνεις παιδιά θεωρείτο εξίσου αυτονόητο και εύκολο όσο το να αναπνέεις. Εποχές που θυμόμαστε κάποιοι, σαν σε όνειρο, με τις προίκες να ζευγαρώνουν γονείς, ή τα πολιτικά φρονήματα, ή την ηλικία για τους στρατιωτικούς.
Η επιστήμη και η κοινωνία έχουν αναδείξει νέα είδη γονεϊκότητας, ενώ, παράλληλα, έχουμε φτάσει και στο άλλο άκρο της πλήρους χαρτογράφησης των σωστών κινήσεων, σκέψεων, αντιλήψεων περί ανατροφής παιδιών, με μάνιουαλ σχεδόν για τη διατροφή, τον ύπνο, τα παιχνίδια που θα παίξουν. Η έννοια της βιολογικότητας είναι πιο ασθενική, τα παιδιά δεν είναι «δικά μας» και ναι, έχουμε την πλήρη συναίσθη πια του ότι τέλειος γονιός δεν υπάρχει. Και αν υπάρχει, σίγουρα, δεν είμαστε εμείς αυτός!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
