«Ήτον ανήλιαστη, άτυχε, η μέρα που γεννήθης· άλλοι επήραν τον ανθό και συ τη ρίζα πήρες· όντας σε έπλασ’ ο Θεός δεν είχε άλλες μοίρες»! Αυτούς τους στίχους στο όνομα της μάνας του, έγραφε ο άγιος των γραμμάτων Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, για την κοινωνική αδικία, την ανισότητα, την αγωνία για το μέλλον των παιδιών στη χώρα. Μα 130 χρόνια αργότερα, αναπαράγονται τα ίδια και απαράλλαχτα, χωρίς να υπάρχει και ένας ανάλογου ύψους λογοτέχνης, τουλάχιστον, να καταγράψει…
Τα παιδιά μας θα ζήσουν χειρότερα
Οικονομική και κοινωνική ανισότητα, χάσμα αγεφύρωτο να χωρίζει πλούσιους και φτωχούς, έλλειψη ίσων ευκαιριών και η απαισιόδοξη βεβαιότητα, πως τα παιδιά μας θα ζήσουν χειρότερα από μας! Αυτά τα λυπηρά και θλιβερά αισθάνονται οι Έλληνες, σύμφωνα με νέα παγκόσμια έρευνα του Ινστιτούτου Pew Research Center, του think tank της Ουάσιγκτον. Η έρευνα εξέτασε τις αντιλήψεις των κατοίκων σε 36 χώρες, για την ανισότητα και τις διακρίσεις, με βάση το εισόδημα, το φύλο, τη φυλή, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Απαισιόδοξοι είναι οι άνθρωποι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, πιστεύοντας, τόσο οι πιο ηλικιωμένοι, όσοι και οι νεότεροι, πως τα παιδιά τους θα ζήσουν χειρότερα οικονομικά, απ τους ίδιους. Οι Έλληνες το πιστεύουν αυτό σε ποσοστό 72%, όπως και το 81% των Γάλλων, το 79% των Ιταλών, το 75% των Ισπανών και το 79% του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Πολωνία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, όπου ρίχνει μια κάποια αισιόδοξη ματιά στο οικονομικό μέλλον της επόμενης γενιάς, με το το 41% των Πολωνών πιστεύει πως η επόμενη γενιά θα είναι καλύτερα και το 31% να μη συμφωνεί.
Οικονομική ανισότητα και αναγκαίες οι τεράστιες αλλαγές στο οικονομικό σύστημα
Στην Ελλάδα το 91% αισθάνεται, πιστεύει και εκφράζει πως το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς είναι πολύ μεγάλο και αποτελεί αρκετά μεγάλο πρόβλημα. Πρόκειται για το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, μετά το 92% των Γερμανών και ένα από τα υψηλότερα παγκοσμίως. Και πως αλλιώς να γίνει; Στην Ελλάδα ο δείκτης οικονομικής ανισότητας είναι ο 6ος υψηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού να έχει 5,3 φορές υψηλότερο εισόδημα από το φτωχότερο 20%. Στις περισσότερες από τις 36 χώρες της έρευνας, υπάρχει ευρεία υποστήριξη για την αλλαγή του οικονομικού συστήματος. Οι πλειοψηφίες σε όλα έθνη θεωρούν πως το οικονομικό σύστημα στη χώρα τους χρειάζεται από τεράστιες αλλαγές έως πλήρη μεταρρύθμιση, εκτός από τη Σιγκαπούρη, την Ολλανδία και τη Σουηδία, που είναι ευχαριστημένες με ότι έχουν! Η Ελλάδα με το τεράστιο 87% των πολιτών της εκτιμά πως το οικονομικό της σύστημα χρειάζεται τουλάχιστον σημαντικές αλλαγές. Ακολουθούν η Γαλλία (77%), η Ουγγαρία (75%), η Ιταλία (61%) και η Ισπανία (75%).
Τι φταίει πιο πολύ;
Ζητήθηκε στους συμμετέχοντες από τις 36 χώρες, να αξιολογήσουν το πώς και αν συμβάλλουν στην ανισότητα έξι διαφορετικοί παράγοντες. Αυτοί είναι: α) Οι πλούσιοι στη χώρα έχουν υπερβολικά μεγάλη πολιτική επιρροή. Β) Υπάρχουν προβλήματα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Γ) Κάποιοι άνθρωποι δουλεύουν πιο σκληρά από άλλους. Δ) Κάποιοι γεννιούνται με περισσότερες ευκαιρίες από άλλους. Ε) Οι υπολογιστές και τα ρομπότ κάνουν δουλειές που πριν έκαναν οι άνθρωποι. ΣΤ) Γίνονται διακρίσεις εις βάρος φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων. Στην Ελλάδα το συντριπτικό 95% θεωρεί ότι η πολιτική επιρροή της οικονομικής ελίτ συμβάλλει καταλυτικά στην ανισότητα. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως, σημαντικά υψηλότερο από το διεθνή μέσο όρο. Το 85% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα θεωρεί σημαντικό παράγοντα ανισότητας τα προβλήματα στο εκπαιδευτικό σύστημα και το 82% την έλλειψη ίσων ευκαιριών. Φυσικά και το περιμέναμε η αίσθηση της αναξιοκρατίας και του φαβοριτισμού να είναι αναπτυγμένη στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι στη χώρα μας «κάποιοι γεννιούνται με περισσότερες ευκαιρίες από άλλους» αξιολογείται ως αιτία ανισότητας από το 45% των ερωτηθέντων και είναι το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, μετά την Ιταλία και τη Βρετανία. Για την Βρετανία είναι κατανοητό, μιας και έχει κραταιό ακόμα αριστοκρατικό κοινωνικό σύστημα, που ως και στα σχολεία δεν γίνεσαι δεκτός αν δεν είσαι της ανώτατης τάξης. Για την Ιταλία και την Ελλάδα, η αντίληψη έχει να κάνει μάλλον με την οικογενειοκρατία και τις μεγαλύτερες ευκαιρίες πλουσίων.
Πολύ απαισιόδοξοι, μέτρια αριστεροί και λίγο απ’ «όποιος δουλεύει βγάζει»
Λιγότεροι από τέσσερις στους δέκα στην Ελλάδα, θεωρούν ως σοβαρή αιτία ανισότητας το ότι κάποιοι δουλεύουν πιο σκληρά από άλλους, άρα πλουτίζουν, ποσοστό που συμβαδίζει με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Τι να σχολιαστεί για αυτό το ιδεολόγημα αυτοενοχποίησης; Μόνο πως η Μωρία, όπως την είχε ορίσει ο Έρασμος, ως οντότητα που καταγόταν από τον Θεό του πλούτου και την Νύμφη της νεότητας, μπορούμε να σκεφτούμε πως βάζει το χεράκι της. Στην Ελλάδα ένα 68% θεωρούμε ότι οι διακρίσεις λόγω εθνικής ή φυλετικής καταγωγής συμβάλλουν πολύ ή αισθητά στην ανισότητα αλλά μόνο το 28% τις αξιολογεί ως σοβαρό παράγοντα ανισότητας, έναντι του 43% των Γάλλων και του 35% των Ιταλών και των Βρετανών, κάτι που μάλλον οφείλεται στην εθνολογική μας βάση. Είμαστε λοιπόν, απαισιόδοξοι και μάλιστα κατά 11% ποσοστιαίες μονάδες, πιο πολύ κατά την πενταετία διακυβέρνησης της ΝΔ, από το 61% που το παραδεχόμασταν το 2019, αλλά παγκοσμίως τα ποσοστά οικονομικής απαισιοδοξίας έχουν αυξηθεί μετά την πανδημία. Είμαστε και στην αριστερά του ιδεολογικού φάσματος. Μάλιστα στην Ελλάδα το 75% των αριστερών θεωρεί πολύ μεγάλο πρόβλημα την ψαλίδα φτωχών-πλούσιων, ενώ το ίδιο πιστεύει μόνο το 46% των δεξιών και το 51% των κεντρώων.
Λογικό είναι ότι οι πιο φτωχοί ανησυχούν περισσότερο για την οικονομική ανισότητα από ό,τι οι πιο πλούσιοι, που γιατί να τους νοιάζει άλλωστε! Άλλωστε -για να το κλείσουμε και με μια επίκληση στην αυθεντία!- όπως έγραφε ο Ανατόλ Φραντς και «φυσικά είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στον νόμο. Απαγορεύεται το ίδιο, τόσο στους πλούσιους όσο και στους φτωχούς, να κοιμούνται κάτω από τις γέφυρες, να ζητιανεύουν και να κλέβουν ψωμί».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
