Ο τομέας του λιανικού εμπορίου αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας, παρέχοντας αγαθά και υπηρεσίες που καλύπτουν βασικές αλλά και πιο εξειδικευμένες ανάγκες των καταναλωτών.
Όμως, παρά τη σημασία του, ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία του, την έλλειψη εργατικού δυναμικού. Οι πρόσφατες αλλαγές στην τεχνολογία, η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου και οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου η εύρεση κατάλληλου προσωπικού είναι πιο δύσκολη από ποτέ.
Οι μεταβολές στο λιανικό εμπόριο και οι νέες απαιτήσεις
Η ψηφιακή επανάσταση έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων λιανικής. Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει αναμορφώσει τον κλάδο, οδηγώντας τις εταιρείες σε μια στροφή προς τις διαδικτυακές πωλήσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της Statista, οι διαδικτυακές πωλήσεις παγκοσμίως έχουν αυξηθεί από 1,34 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2014 σε πάνω από 5,7 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Αυτή η ραγδαία ανάπτυξη, η οποία έχει βάσεις και στην πανδημία αλλά δεν περιορίζεται σε αυτήν, έχει δημιουργήσει τεράστιες απαιτήσεις για νέες δεξιότητες.
Οι εργαζόμενοι του retail σήμερα καλούνται να διαχειρίζονται πολύ περισσότερα από την εξυπηρέτηση πελατών σε φυσικά καταστήματα, όπως συνέβαινε μέχρι το πρόσφατο παρελθόν.
Πλέον, πολλές είναι οι επιχειρήσεις που απαιτούν προσωπικό που να γνωρίζει τη διαχείριση ηλεκτρονικών πλατφορμών, όπως το Shopify και το WooCommerce, καθώς και εργαλεία ψηφιακού μάρκετινγκ, όπως οι διαφημίσεις Google και οι καμπάνιες στα social media. Παράλληλα, η ικανότητα ανάλυσης δεδομένων είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία στοχευμένων στρατηγικών. Εργαζόμενοι που μπορούν να ερμηνεύσουν δεδομένα από εργαλεία όπως το Google Analytics είναι ιδιαίτερα περιζήτητοι αλλά και δυσεύρετοι, τουλάχιστον για τις συγκεκριμένες θέσεις εργασίας.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας
Είναι κοινή ομολογία ότι η πανδημία COVID-19, εκτός από όλες τις άλλες επιδράσεις της στην κοινωνία και το εμπόριο, επιδείνωσε σημαντικά την έλλειψη εργατικού δυναμικού στον κλάδο. Σε πολλές χώρες, οι εργαζόμενοι εγκατέλειψαν τον τομέα αναζητώντας πιο ασφαλείς ή λιγότερο απαιτητικές θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με έρευνα της McKinsey & Company που δημοσιεύθηκε το 2022, περίπου το 25% των εργαζομένων στο retail εξέταζαν το ενδεχόμενο να αλλάξουν επάγγελμα μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Η αυξημένη πίεση, οι νέες τεχνολογικές απαιτήσεις και οι δύσκολες συνθήκες εργασίας έχουν οδηγήσει σε αυτήν την τάση, με αποτέλεσμα πολλές θέσεις να μένουν κενές.
Φυσικά η κατάσταση αυτή δεν είναι αποκλειστική στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ευρώπη, η έλλειψη εργαζομένων επηρεάζει σχεδόν όλες τις αγορές, από την ένδυση μέχρι την ηλεκτρονική τεχνολογία. Σύμφωνα με την Deloitte, το 62% των στελεχών λιανικής στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ δήλωσαν ότι δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους υποψηφίους για θέσεις που απαιτούν ψηφιακές δεξιότητες. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε το 2023 και περιέλαβε 300 εταιρείες σε 15 χώρες, αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος το οποίο είναι εδώ και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η κατάσταση στην Ελλάδα παρουσιάζει ομοιότητες, αλλά και κάποιες μοναδικές προκλήσεις. Ο τομέας του retail, που περιλαμβάνει από μεγάλα πολυκαταστήματα μέχρι μικρές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην προσέλκυση εργαζομένων. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΛΠΕ που δημοσιεύθηκε το 2023, το 67% των εταιρειών λιανικής δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές θέσεις.
Η στροφή προς το ηλεκτρονικό εμπόριο υπήρξε βραδύτερη σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές, αλλά τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για προσωπικό με εξειδικευμένες δεξιότητες έχει αυξηθεί κατακόρυφα.
Στην Ελλάδα, παρατηρείται επίσης σημαντική έλλειψη στην εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού για τις ανάγκες του σύγχρονου retail. Παρά την ύπαρξη ορισμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, το χάσμα δεξιοτήτων είναι εμφανές. Οι περισσότερες επιχειρήσεις καλούνται να επενδύσουν σε εσωτερικά προγράμματα κατάρτισης για να καλύψουν τις ανάγκες τους, γεγονός που αυξάνει το λειτουργικό τους κόστος.
Επίσης, τις εξειδικευμένες γνώσεις που απαιτούνται αρκετές φορές, τις διαθέτουν εργαζόμενοι που δύσκολα θα ικανοποιηθούν από τους μισθούς που προσφέρονται στον κλάδο.
Στρατηγικές αντιμετώπισης του προβλήματος
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, πολλές εταιρείες λιανικής έχουν στραφεί σε συγκεκριμένες στρατηγικές. Η επένδυση στην εκπαίδευση των εργαζομένων αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές κινήσεις.
Η συνεργασία με πανεπιστήμια και η ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης έχουν ήδη αρχίσει να αποδίδουν καρπούς σε ορισμένες χώρες, με τις επιχειρήσεις να γεφυρώνουν το χάσμα δεξιοτήτων.
Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας είναι εξίσου σημαντική. Οι εργαζόμενοι στο retail αναζητούν πλέον ευελιξία στις ώρες εργασίας, ανταγωνιστικούς μισθούς και πρόσθετα κίνητρα, όπως μπόνους απόδοσης και ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης.
Επιπλέον, η υιοθέτηση αυτοματισμών και τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να μειώσει την ανάγκη για προσωπικό σε ορισμένους τομείς, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να επικεντρωθούν σε πιο εξειδικευμένους ρόλους.
Οι προκλήσεις του μέλλοντος και οι ευκαιρίες ανάπτυξης
Ο τομέας του retail βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, όπου οι προκλήσεις της έλλειψης προσωπικού και της τεχνολογικής μετάβασης απαιτούν στρατηγικές λύσεις. Η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και η προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της αγοράς αποτελούν μονόδρομο για τη βιωσιμότητα του κλάδου.
Με στοχευμένες δράσεις οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν
Στην Ελλάδα, η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και του κράτους είναι ζωτικής σημασίας για την επίλυση του προβλήματος.
Παρότι το μέλλον του retail φαίνεται να είναι γεμάτο προκλήσεις, υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για ανάπτυξη.
Με στοχευμένες δράσεις και προσεκτικό σχεδιασμό, ο κλάδος μπορεί να ξεπεράσει τις δυσκολίες του, δημιουργώντας έναν πιο ευέλικτο και δυναμικό χώρο εργασίας που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τόσο των επιχειρήσεων όσο και των εργαζομένων.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
