Ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίζ Ζαφόν, έλεγε πως μπήκε μέσα σε βιβλιοπωλείο και γέμισε από εκείνο το άρωμα φρέσκο – τυπωμένου, ανέγγιχτου χαρτιού και μαγείας και απορούσε που κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει για κολόνια! Μπορεί οι νέες τεχνολογίες, τα ψηφιακά πλέον βιβλία, ή τα ακουστικά να παίρνουν μεγάλο μερίδιο στις προτιμήσεις του παγκόσμιου αναγνωστικού κοινού, αλλά και το κανονικό, τυπωμένο, δεμένο βιβλίο εκπλήσσει!
Ο αριθμός των βιβλίων που εκδίδονται έχει εκτιναχθεί και σύμφωνα με τα δεδομένα του παντοδύναμου Bowker, που δίνει τα ISBN, στις ΗΠΑ, ενώ 2,3 εκατομμύρια βιβλία αυτοεκδίδονται, ετησίως, στις ΗΠΑ. Ο οργανισμός Bowker συγκεντρώνει όλες τις βιβλιογραφικές πληροφορίες για δημοσιευμένα έργα, αλλά και τις δραστηριότητες εκδοτών, βιβλιοπωλών, βιβλιοθηκών και ιδιωτών από το 1868. Τα στοιχεία του λοιπόν, αναφέρουν πως ο ετήσιος αριθμός νέων τίτλων που εκδίδονται στην Αμερική, έχει αυξηθεί κατά δέκα φορές μέσα στα τελευταία δεκαέξι χρόνια. Όμως, η αγορά του βιβλίου είναι υπερβολικά κορεσμένη. Και ενώ υπάρχει πληθώρα νέων και παλαιότερων εκδόσεων που συνεχίζουν να είναι διαθέσιμες στο Amazon.com και σε άλλους ιστότοπους βιβλιοπωλείων, η αγορά δεν μπορεί να τις απορροφήσει. Η αγορά του βιβλίου δεν έχει αναπτυχθεί σχεδόν καθόλου τα τελευταία 20 χρόνια, παρά την έκρηξη των νέων εκδόσεων. Μέχρι το 2000 τα έσοδα της εκδοτικής βιομηχανίας των βιβλίων ήταν 25,3 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ. Σχεδόν το ίδιο πόσο, για την ακρίβεια 25,7 δισεκατομμύρια δολάρια είναι τα έσοδα μέχρι το 2020. Οι πωλήσεις βιβλίων αυξήθηκαν κατά 12,3% το 2021 για να μειωθούν κατά 6,4 % τον αμέσως επόμενο χρόνο. Με υπολογίσιμο και τον πληθωρισμό, οι εκδοτικοί οίκοι φαίνεται να έχουν μειωμένα έσοδα κατά 38 %, το 2023.
Όπως καταγράφεται οι πωλήσεις στα βιβλιοπωλεία για τα βιβλία που δεν φέρουν την υπογραφή κάποιου διάσημου συγγραφέα ή δεν είναι κλασσικά, είναι σοκαριστικά μικρές. Θεωρείται, ό,τι ένα βιβλίο πουλάει, πια, λιγότερα από 300 έντυπα αντίτυπα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ακόμα κι αν προστεθούν οι πωλήσεις ηλεκτρονικών βιβλίων, οι ακουστικές εκδοχές του και οι πωλήσεις εκτός των ΗΠΑ, ένα βιβλίο που εγκρίθηκε από τους εκδοτικούς κολοσσούς, που έχει τα φόντα να διαβαστεί σε όλο κόσμο και που κάνει μια πορεία σημαντική παραδοσιακά, πουλάει πολύ λιγότερα από 1.000 αντίτυπα σε όλες αυτές τις μορφές και τις αγορές του. Ακόμα λιγότερο πουλάνε οι αυτοεκδοσεις που έχουν κατακλύσει την Αμερική και όχι μόνο, αγορά. Οι τεράστιοι εκδοτικοί Penguin Random House, Simon & Schuster, Hachette Book Group, HarperCollins, Scholastic, Disney, Macmillan, Abrams, Sourcebooks και John Wiley βλέπουν μόλις το 6,7% των νέων τίτλων τους να πουλούν περισσότερα από 10.000 αντίτυπα τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Όλα τα υπόλοιπα τα ρουφάει μια μαύρη τρύπα λησμονιάς.
Ένα βιβλίο, σήμερα, έχει πολύ λιγότερες από 1% πιθανότητες, να βρει θέση στα βιβλιοπωλεία. Για κάθε διαθέσιμο χώρο ραφιών στα βιβλιοπωλεία, στις ΗΠΑ υπάρχουν 100 έως 1.000 ή περισσότεροι τίτλοι που ανταγωνίζονται για αυτόν τον χώρο στο ράφι. Και κάθε χρόνο γίνεται όλο και πιο δύσκολο στους εκδότες να πουλήσουν νέους τίτλους. Στις ειδικές δε εκδόσεις, υπάρχει πλεόνασμα βιβλίων για κάθε θέμα. Και το να κάνεις οποιοδήποτε βιβλίο να ξεχωρίζει γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Κάθε τίτλος ανταγωνίζεται εκατομμύρια άλλους τίτλους που διατίθενται προς πώληση, ενώ άλλα μέσα διεκδικούν όλο και περισσότερο χρόνο από τον κόσμο. Σε μια πολυσύχναστη αγορά, οι επώνυμοι συγγραφείς και τα βιβλία ξεχωρίζουν και ένα αυξανόμενο μέρος των περιορισμένων πωλήσεων αφορά στα μεγάλα μπεστ σέλερ και μόνο. Τα περισσότερα βιβλία σήμερα πωλούνται μόνο στην κοινότητα των συγγραφέων και των εκδοτών. Αλλά και το μάρκετινγκ και η προώθηση των βιβλίων σήμερα, γίνεται από τους συγγραφείς και όχι από τους εκδότες, όπως γίνονταν παλιά. Οι μεγάλες περιοδείες και οι παρουσιάσεις παντού και οι κλεισμένες συνεντεύξεις σε μεγάλης τηλεθέασης εκπομπές, είναι μακρινό παρελθόν. Οι εκδότες εξακολουθούν να πρωταγωνιστούν στο αν θα εκδοθεί και σε τι ποιότητά ένα βιβλίο, αλλά το να πουληθεί πια, εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο οι συγγραφείς υποστηρίζουν τα βιβλία τους, στις δικές του ιστοσελίδες, στα social media και μέσω των προσωπικών επαφών τους.
Κανένας άλλος βιομηχανικός κλάδος δεν έχει τόσα πολλά νέα προϊόντα, που χρειάζεται να αποκτηθούν, να αναπτυχθούν, να επεξεργαστούν, να σχεδιαστούν, να τιτλοφορηθούν, να κατασκευαστούν, να συσκευαστούν, μα τιμολογηθούν, να διατεθούν στην αγορά, να αποθηκευτούν και να πουληθούν. Έτσι, οι εκδότες έχοντας να αντιμετωπίσουν την πληθώρα των τίτλων αναγκάζονται, να διεκπεραιώνουν και να μη προχωρούν σε άλλες επενδύσεις. Η πραγματικότητα των βιβλίων βρίσκεται σε μια ατέρμονη κατάσταση αλλαγής. Τα μικρά περιθώρια κέρδους του κλάδου, η πολυπλοκότητα της επιχείρησης, ο έντονος ανταγωνισμός, οι νέες τεχνολογίες και η ταχεία ανάπτυξη άλλων χώρων διαδικτυακών που καλύπτουν αναγνωστικές διαθέσεις, οδηγούν σε συνεχή αναταραχή τα βιβλιοπωλεία και τις εκδόσεις. Έτσι στις ΗΠΑ που γίνονται μελέτες και στατιστικές με λεπτομέρεια και καθρεφτίζουν τη πραγματικότητα σε όλο το Δυτικό κόσμο, όλο και περισσότερες εκδοτικές εταιρίες και βιβλιοπωλεία, κλείνουν κάθε χρόνο.
Να υπολογίσουμε, τέλος και την τάση των αναγνωστικών να προμηθεύονται από το διαδίκτυο σε απίστευτα χαμηλές τιμές βιβλία, ήδη μεταχειρισμένα, αλλά και την μεγάλη μόδα των παλαιοβιβλιοπωλείων αποκλειστικά ή των τομέων με παλιά βιβλία στα μεγάλα thrift shops, που καλύπτουν κατά πολύ την αγορά. Όπως και να χει και όπως κι αν αλλάζει ο τρόπος του, εμείς όλοι θα χούμε ανάγκη το διάβασμα σαν το μόνο μέσο με το οποίο γλιστράμε, στο δέρμα του άλλου, στη φωνή του άλλου, στην ψυχή του άλλου, μέσα από τις λέξεις του.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
