Τα multiplex κινηματογράφων, που κάποτε αντιπροσώπευαν την αιχμή της κινηματογραφικής εμπειρίας στην Ελλάδα, έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, καθώς η βιομηχανία του κινηματογράφου παγκοσμίως έχει δει ριζικές αλλαγές, κυρίως λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, της πανδημίας του COVID-19 και της αυξανόμενης δημοφιλίας των υπηρεσιών streaming.
Στην Ελλάδα, οι επιπτώσεις αυτών των τάσεων υπήρξαν καθοριστικές, με αποτέλεσμα κλεισίματα κινηματογράφων, μείωση των εισιτηρίων και αναπροσαρμογή των στρατηγικών των μεγάλων παικτών όπως τα Village Cinemas και Odeon.
Η εξάπλωση των multiplex στην Ελλάδα
Τα multiplex, ή, αλλιώς, πολυκινηματογράφοι, με πολλές αίθουσες σε έναν ενιαίο χώρο, έκαναν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’90 και αρχές 2000, φέρνοντας μια νέα κινηματογραφική εμπειρία που συνδύαζε ψυχαγωγία και άνεση. Οι κύριοι παίκτες που κυριάρχησαν στην αγορά ήταν τα Village Cinemas και η Odeon, ενώ άλλες εταιρείες όπως η Ster Cinemas και η Cinemax προσπαθούσαν να ανταγωνιστούν.
Αυτοί οι πολυκινηματογράφοι αναπτύχθηκαν κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, και προσέλκυσαν χιλιάδες θεατές, ενσωματώνοντας την ψυχαγωγία των εμπορικών κέντρων (malls) και τις προηγμένες τεχνολογίες εικόνας και ήχου. Οι multiplex αίθουσες προσέφεραν όχι μόνο τις τελευταίες ταινίες blockbuster, αλλά και ειδικές προβολές, όπως παιδικά φεστιβάλ, μαραθώνιους ταινιών, ακόμα και live μεταδόσεις συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων.
Οι δυσκολίες και οι προκλήσεις
Παρά την αρχική επιτυχία, τα multiplex κινηματογράφων άρχισαν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 2010.
Αυτές οι δυσκολίες οφείλονταν σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων η οικονομική κρίση η οποία επηρέασε την Ελλάδα για πάνω από μια δεκαετία και άφησε τα σημάδια της και στη βιομηχανία του κινηματογράφου. Με τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, η διασκέδαση όπως οι κινηματογράφοι μπήκαν σε δεύτερη μοίρα, με αποτέλεσμα πολλοί κινηματογράφοι να αναγκαστούν να μειώσουν τον αριθμό των προβολών ή ακόμα και να κλείσουν εντελώς.
Ακόμα, τα τελευταία χρόνια, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η αύξηση του streaming αλλά και η τεχνολογική εξέλιξη. Οι υπηρεσίες streaming όπως το Netflix, το Disney+, και το Amazon Prime Video άρχισαν να κυριαρχούν, προσφέροντας πρόσβαση σε μια τεράστια ποικιλία ταινιών και σειρών με το πάτημα ενός κουμπιού. Αυτή η ευκολία, σε συνδυασμό με την τεχνολογική πρόοδο στις οικιακές συσκευές (μεγαλύτερες τηλεοράσεις, συστήματα ήχου υψηλής ποιότητας), οδήγησε πολλούς καταναλωτές να προτιμήσουν την άνεση του σπιτιού τους, μειώνοντας τις επισκέψεις τους στους κινηματογράφους.
Επίσης, δε θα πρέπει να ξεχνάμε και τη σημαντική αύξηση λειτουργικών εξόδων, καθώς το λειτουργικό κόστος των multiplex, όπως η συντήρηση των εγκαταστάσεων, η αγορά και αναβάθμιση του εξοπλισμού, αλλά και οι μισθοί των εργαζομένων, αυξήθηκε δραματικά. Οι κινηματογράφοι έπρεπε να επενδύσουν σε τεχνολογικές αναβαθμίσεις, όπως συστήματα προβολής 4K και Dolby Atmos, για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις δεν αποδείχθηκε βιώσιμο.
Τέλος, η πανδημία COVID-19 αποτέλεσε ίσως τον πιο καθοριστικό παράγοντα των τελευταίων χρόνων. Ειδικότερα, τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν οδήγησαν σε εκτεταμένα λουκέτα στους κινηματογράφους, με αποτέλεσμα όχι μόνο την απώλεια εισοδημάτων, αλλά και τη μόνιμη απομάκρυνση ενός σημαντικού μέρους του κοινού. Όταν οι κινηματογράφοι άνοιξαν ξανά, πολλοί θεατές παρέμειναν διστακτικοί να επιστρέψουν στις αίθουσες, προτιμώντας ασφαλέστερες επιλογές όπως το streaming.
Τα «λουκέτα» και οι αλλαγές στην αγορά
Αποτέλεσμα των σημαντικών προβλημάτων που αντιμετώπισε η συγκεκριμένη αγορά, ήταν η δημιουργία έντονης κινητικότητας στον χώρο των multiplex κινηματογράφων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εξαγορά των Village Cinemas από τον όμιλο Αντέννα, τον Νοέμβριο του 2022. Η Village ξεκίνησε τη λειτουργία της στην Ελλάδα το 1996, σε συνεργασία με τον όμιλο του Νίκου Βαρδινογιάννη, ο οποίος αργότερα αποχώρησε για να ιδρύσει τη Ster Cinemas. Από το 2009, η Village είχε περάσει στην κατοχή της Δέμκο του Δημήτρη Κοντομηνά. Ωστόσο, μετά από την αδυναμία εξυπηρέτησης ενός ομολογιακού δανείου ύψους 48 εκατομμυρίων ευρώ, οι μετοχές της Village κατασχέθηκαν και περιήλθαν στην Eurobank, η οποία διατήρησε τον έλεγχο των πολυκινηματογράφων μέχρι τον Νοέμβριο του 2022.
Η συγκεκριμένη χρονιά ήταν θετική για την Village, καθώς η εταιρεία ανέκαμψε από τις επιπτώσεις της πανδημίας, επιτυγχάνοντας τζίρο 24 εκατομμυρίων ευρώ, αύξηση κατά 150% σε σχέση με το 2021, και EBITDA 9,4 εκατομμυρίων ευρώ. Μετά από μια επιτυχημένη αύξηση κεφαλαίου ύψους 27,6 εκατομμυρίων ευρώ, ο όμιλος Αντέννα ανέλαβε τη διαχείριση μιας πιο υγιούς επιχείρησης και έχει ήδη ξεκινήσει επενδύσεις για την αναβάθμιση των αιθουσών των πολυκινηματογράφων. Πάντως, παρά το γεγονός ότι τα Village Cinemas κατάφεραν να διατηρήσουν μια ισχυρότερη παρουσία, ειδικά σε περιοχές όπου συνδυάζουν την κινηματογραφική εμπειρία με τα εμπορικά κέντρα (π.χ., Village Park στο Μαρούσι και στο Ρέντη), χρειάστηκαν να περιορίσουν τον αριθμό των προβολών και να αναπροσαρμόσουν τη στρατηγική τους.
Σήμερα η Village Roadshow Ελλάς κατέχει ηγετική θέση με 42% μερίδιο αγοράς και παρουσία σε 7 περιοχές της Ελλάδας (τέσσερα σημεία στην Αττική, Θεσσαλονίκη, Βόλο και Λάρισα), ενώ διαθέτει 62 αίθουσες, χωρητικότητας 12.700 θέσεων, εξοπλισμένες με οθόνες υψηλής ευκρίνειας, τελευταίας τεχνολογίας ηχητικά συστήματα και σύγχρονο σχεδιασμό.
Σε αντίθεση με την επιτυχημένη πορεία της Village, η εικόνα για την Odeon είναι λιγότερο αισιόδοξη. Παρά το γεγονός ότι η εταιρεία έχει αλλάξει χέρια, έχει χάσει σημαντικό μέρος της παλαιότερης δύναμής της, καθώς κάποτε ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος παίκτης της αγοράς με 50 αίθουσες πανελλαδικά. Σήμερα διαθέτει παρουσία μόνο σε τέσσερα συγκροτήματα κινηματογράφων (σε Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ξάνθη και Ηράκλειο), χωρίς να δραστηριοποιείται στην Αθήνα στην Αθήνα. Αρκετές από τις αίθουσές της εξαγοράστηκαν από τη Grouper Entertainment, όπως τα Odeon στα Escape Center, το Εμπορικό Κέντρο Μακεδονία και το Veso Mare, ενώ σημαντικοί χώροι όπως το Οdeon Embassy στο Κολωνάκι, το Odeon Novacinema στη Γλυφάδα, το Odeon Kosmopolis στο Μαρούσι και το Odeon Starcity στη λεωφόρο Συγγρού. έχουν κλείσει.
Υπενθυμίζεται ότι από το 2016 η εταιρεία είχε συγχωνευθεί με τη Ster Cinemas της Ave, τον Ιούλιο του 2020 όμως, και ύστερα από αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα, ο όμιλος Βαρδινογιάννη αποφάσισε να αποεπενδύσει από τον κλάδο. Όπως μαρτυρούν τα τελευταία οικονομικά αποτελέσματα που αφορούν στη χρήση του 2022, τα έσοδα της Odeon έφτασαν τα 3,4 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 8,6%. Την ίδια ώρα, τα μεικτά αποτελέσματα ήταν αρνητικά κατά 9 εκατ. ευρώ, ενώ οι καθαρές ζημιές «αγγίζουν» τα 15,5 εκατ. ευρώ.
Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης που επικρατεί είναι το γεγονός ότι τα μακροπρόθεσμα δάνεια ξεπερνούσαν τα 50 εκατ. ευρώ, ενώ το σύνολο των υποχρεώσεων υπολογίζεται σε περισσότερα από 70 εκατομμύρια, ενώ και τα αποτελέσματα του 2023, σύμφωνα με την εταιρεία, αναμένεται να είναι ζημιογόνα. Βασικός μέτοχος της Odeon είναι ο Μάνος Κρεζίας, που είχε την ευθύνη και στην περίοδο του ομίλου Βαρδινογιάννη. Ο κ. Κρεζίας είχε στην κατοχή του την Odeon και πριν την συγχώνευση με τη Ster Cinemas της Ave, ενώ προχώρησε στην επαναγορά της εταιρείας το 2020. Σημειώνεται ότι αυτήν την περίοδο γίνονται προσπάθειες για ένα νέο σχέδιο εξυγίανσης, με την ελπίδα να δοθεί μία ακόμα ευκαιρία στην εταιρεία.
Προσαρμογές και Νέες Στρατηγικές
Παρά τις δυσκολίες, τα multiplex κινηματογράφων προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, εισάγοντας καινοτόμες στρατηγικές για να προσελκύσουν ξανά το κοινό.
Μία από αυτές είναι ο επαναπροσδιορισμός της κινηματογραφικής εμπειρίας. Συγκεκριμένα, πολλά multiplex προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την κινηματογραφική εμπειρία, προσφέροντας αναβαθμισμένες υπηρεσίες όπως premium αίθουσες με πολυτελείς καθίσματα, υπηρεσίες dine-in, και ειδικές VIP προβολές. Αυτές οι κινήσεις στοχεύουν στο να προσφέρουν κάτι παραπάνω από την απλή προβολή μιας ταινίας, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη εμπειρία ψυχαγωγίας που δεν μπορεί να αναπαραχθεί εύκολα στο σπίτι.
Ακόμα, συχνές είναι και οι προβολές ειδικού ενδιαφέροντος. που περιλαμβάνουν φεστιβάλ ταινιών, επαναλήψεις κλασικών ταινιών αλλά και live μεταδόσεις αθλητικών γεγονότων και συναυλιών. Αυτό το είδος περιεχομένου προσελκύει θεατές που θέλουν να ζήσουν μια ζωντανή εμπειρία που δεν μπορούν να βρουν στις πλατφόρμες streaming.
Επίσης, στο επίκεντρο βρίσκονται και οι συνεργασίες με εμπορικά κέντρα. Συγκεκριμένα, επιθυμούν την παροχή μίας ολοκληρωμένης εμπειρίας ψυχαγωγίας και αγορών. Αυτή η συνεργασία βοηθάει να προσελκύσουν ένα ευρύτερο κοινό, καθώς οι επισκέπτες των εμπορικών κέντρων μπορούν να συνδυάσουν τις αγορές τους με την παρακολούθηση μιας ταινίας.
Τέλος, πολύ σημαντικές είναι και οι συνεχείς επενδύσεις σε τεχνολογικές αναβαθμίσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας. Οι κινηματογράφοι αναβαθμίζουν τα συστήματα προβολής και ήχου για να προσφέρουν κορυφαίας ποιότητας εμπειρίες, όπως προβολές 4DX και Dolby Atmos, που προσφέρουν στους θεατές κάτι το μοναδικό και δεν μπορεί να αναπαραχθεί στο σπίτι.
Τελικά ποιο είναι το μέλλον των multiplex στην Ελλάδα;
Παρά τις προκλήσεις, τα multiplex κινηματογράφων στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Ωστόσο, η επιβίωσή τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά τους να καινοτομήσουν και να προσφέρουν εμπειρίες που δεν μπορούν να αναπαραχθούν εύκολα στις οικιακές πλατφόρμες.
Μπορεί η «χρυσή» εποχή των multiplex να έχει περάσει, ακόμα όμως υπάρχουν ευκαιρίες
Το κοινό του κινηματογράφου έχει αλλάξει, και οι κινηματογράφοι θα πρέπει να συνεχίσουν να επανεφευρίσκουν τον εαυτό τους για να διατηρήσουν την ελκυστικότητά τους. Παρότι η εποχή των χρυσών χρόνων των multiplex μπορεί να έχει περάσει, υπάρχουν ακόμα ευκαιρίες για αυτούς που θα καταφέρουν να προσφέρουν κάτι το μοναδικό.
Συμπερασματικά, πρέπει να παραδεχθούμε ότι τα multiplex στην Ελλάδα βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή. Οι οικονομικές προκλήσεις, η τεχνολογική πρόοδος και οι αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την αγορά. Ωστόσο, με την κατάλληλη προσαρμογή και καινοτομία, τα multiplex μπορούν να παραμείνουν μέρος της ψυχαγωγίας των Ελλήνων, διατηρώντας την κινηματογραφική εμπειρία ζωντανή σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
