Χωρίς αμφιβολία, η αγορά των σούπερ μάρκετ στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, και, σε αρκετές περιπτώσεις, μικρό περιθώριο κέρδους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ΑΒ Βασιλόπουλος, με την γνωστή αλυσίδα στα τελευταία οικονομικά της αποτελέσματα να παρουσιάζει τζίρο κοντά στα 2 δισ. ευρώ, να δηλώνει όμως ζημιές. Και οι ανταγωνιστές του πάντως είτε υπερτερούν, είτε υστερούν σε έσοδα, δίνουν «μάχη» για τα κέρδη τους, προσβλέποντας περισσότερο στο να αυξήσουν το μερίδιο τους και την παρουσία τους στην αγορά, προσβλέποντας περισσότερο να κερδίζουν λίγα από πολλά σημεία.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο, ότι οι εξαγορές αποτελούν πάντοτε μία επιλογή της στρατηγικής τους, ενώ και ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της αγοράς, Σκλαβενίτης, ο τρόπος που κατάφερε να αφήσει πίσω του τον -μεγάλο- ανταγωνισμό ήταν η εξαγορά των καταστημάτων της Μαρινόπουλος.
Μια κίνηση που του επέτρεψε να έχει τζίρο 4,47 δισ. ευρώ το 2023. Ακόμα όμως και με αυτό το ασύλληπτο ποσό, τα καθαρά κέρδη ήταν «μόλις» 58 εκατ. ευρώ. Χρήματα που σίγουρα δε μπορούν να θεωρηθούν… λίγα, σε σχέση όμως με τα ιλιγγιώδη ποσά που μπαίνουν στα ταμεία, αποτελούν απόδειξη ότι το κάθε ευρώ κέρδους, ακόμα και για την πρώτη σε μεγέθη αλυσίδα της χώρας, κερδίζεται με στρατηγική και συντονισμένες προσπάθειες.
Η δυναμική -και οι προκλήσεις- των τουριστικών περιοχών
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι προκειμένου οι μεγάλοι «παίκτες» της αγοράς να καταφέρουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί και να διεκδικήσουν καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα θα πρέπει να στραφούν και σε λύσεις που βρίσκονται έξω από το «κουτί», να ανακαλύψουν και να δημιουργήσουν και οι ίδιοι ευκαιρίες, πού με τη σωστή αξιοποίηση θα αποφέρουν και τα προσδοκώμενα οφέλη.
Δύο νέα Ελντοράντο, στα οποία οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ ευελπιστούν να ανακαλύψουν τα δικά τους «χρυσορυχεία» είναι οι τουριστικές περιοχές αλλά και οι τοπικές αγορές, δηλαδή κυρίως οι γειτονιές, τόσο στις περιοχές της Αθήνας, όσο και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Αναλυτικότερα, η αυξημένη ζήτηση για τρόφιμα και ποτά στις τουριστικές περιοχές αντικατοπτρίζεται στην αύξηση του όγκου πωλήσεων κατά περίπου 6-7% από τα τέλη Μαΐου και μετά. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι το φετινό καλοκαίρι έξω από διάφορα σούπερ μάρκετ είχαν σχηματιστεί «ουρές» από τουρίστες, ειδικά αλλοδαπούς, που περίμεναν να ανοίξουν τα καταστήματα προκειμένου να προμηθευτούν τα αναγκαία τρόφιμα της ημέρας.
Άλλωστε, είναι «κοινό μυστικό» ότι τόσο οι ξένοι όσο και οι Έλληνες τουρίστες περιορίζουν το «μπάτζετ» τους για ταβέρνες, είτε επειδή επιλέγουν all inclusive καταλύματα είτε επειδή προτιμούν να μαγειρεύουν στα καταλύματα που έχουν ενοικιάσει μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης ή ακόμη και να επιλέγουν πρόχειρο φαγητό.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στις νησιωτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης, οι πωλήσεις ταχέως κινούμενων καταναλωτικών προϊόντων (FMCG) εκτιμάται ότι ανέρχονται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ ετησίως. Φυσικά αυτά τα οικονομικά μεγέθη δεν αφήνουν «ασυγκίνητες» τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ, που η κάθε μία σχεδιάζει τη δική της στρατηγική προκειμένου να διεκδικήσει όσα περισσότερα κέρδη μπορεί. Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2023, η Σκλαβενίτης υπέγραψε συμφωνία για την εξαγορά των καταστημάτων της αλυσίδας “Φλεβάρης” στη Ρόδο, επεκτείνοντας την παρουσία της στο νησί. Επιπλέον, η ΑΒ Βασιλόπουλος εγκαινίασε νέα καταστήματα σε τουριστικές περιοχές όπως η Κρήτη και η Πάρος, ενώ η Μασούτης συνεχίζει την επέκτασή της σε νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.
Φυσικά αξίζει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες αυτές δεν είναι χωρίς εμπόδια, καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στις προσπάθειες στελέχωσης των καταστημάτων, αφού δύσκολα οι εργαζόμενοι θα επιλέξουν τους καλοκαιρινούς μήνες να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ένα σούπερ μάρκετ τουριστικής περιοχής και όχι σε μία τουριστική επιχείρηση, αφού τα έσοδά τους θα είναι πολύ μεγαλύτερα στη δεύτερη επιλογή τους. Για τον λόγο αυτό αναζητούν κίνητρα προκειμένου να «πείσουν» το εργατικό δυναμικό να τους επιλέξει. Για παράδειγμα, κάποια σούπερ μάρκετ μεταφέρουν υπαλλήλους ημιαπασχόλησης σε καταστήματά τους σε τουριστικές περιοχές και όταν αυτοί επιστρέφουν στη «βάση» τους, μετατρέπονται σε πλήρους απασχόλησης.
Κατακτώντας τις γειτονιές μέσω -και- του franchise
Η δεύτερη «μόδα» έχει να κάνει με τα καταστήματα γειτονιάς, τα οποία αναπτύσσονται κυρίως με την μέθοδο του franchise. Ουσιαστικά, το concept τους είναι ιδιαιτέρως ελκυστικό για τους καταναλωτές, διότι τους προσφέρει τα οφέλη ενός περιπτέρου ή μίνι μάρκετ, δηλαδή διευρυμένο ωράριο και λειτουργεία ακόμα και τις Κυριακές ή τις αργίες, με μεγαλύτερη σαφώς ποικιλία και τιμές αντίστοιχες του σούπερ μάρκετ.
Ο ΑΒ Βασιλόπουλος ήταν από τις πρώτες μεγάλες αλυσίδες που επένδυσαν στο συγκεκριμένο μοντέλο franchise, με στόχο την κερδοφόρα ανάπτυξη. Το 2024, η αλυσίδα θα επεκτείνει το δίκτυό της με τη μετατροπή ενός σημαντικού αριθμού εταιρικών καταστημάτων σε franchise, με σκοπό την αύξηση των εσόδων και της κερδοφορίας. Σήμερα το δίκτυο της ΑΒ αποτελείται από περισσότερα από 300 εταιρικά καταστήματα, ενώ μέχρι το τέλος της χρονιάς υπάρχει στόχος για λειτουργία ακόμα 300 μέσω του συστήματος δικαιόχρησης.
Παρόμοια στρατηγική ακολουθεί και η My Market του ομίλου METRO ΑΕΒΕ, με το franchise να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του δικτύου τους. Η αλυσίδα My Market Local, η οποία επικεντρώνεται στα μικρά καταστήματα ευκολίας, παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη, προσελκύοντας το ενδιαφέρον νέων επενδυτών. Το συγκεκριμένο δίκτυο αποτελείται σήμερα από 24 καταστήματα, με τα 10 εξ αυτών να έχουν ξεκινήσει τη λειτουργίας τους εντός του 2024. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, τη φετινή χρονιά θα ανοίξουν συνολικά 25 νέα καταστήματα. ενώ μέσα στο 2025 ο αριθμός αυτός υπολογίζεται ότι θα ανέβει στα 90 καταστήματα.
Την ίδια στιγμή, η Retail & More του ομίλου Βαρδινογιάννη επενδύει στην αναβίωση της Carrefour στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία μέσω εξαγορών και ανάπτυξης franchise. Η αλυσίδα ήδη λειτουργεί 41 καταστήματα Carrefour στην Ελλάδα (μόλις τα 15 είναι εταιρικά), με στόχο να φτάσει τα 70 έως το τέλος του έτους. Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και η OK! Anytime Markets, επίσης επενδύουν στη μικρή λιανική μέσω του μοντέλου franchise, ενώ η Μασούτης εξετάζει επίσης τη διεύρυνση του δικτύου της με καταστήματα franchise σε περιοχές όπου είναι δύσκολο να επεκταθεί ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σήμερα, η «Μασούτης» έχει συνάψει ευέλικτη εμπορική συνεργασία με 180 μικρά καταστήματα πανελλαδικά υπό την επωνυμία Express Market.
Μάλιστα, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μεγάλες αλυσίδες στις περιπτώσεις αυτές έχουν παρουσία λειτουργώντας ουσιαστικά ως χονδρέμποροι, χωρίς να ρισκάρουν δικά τους κεφάλαια.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο δυναμικός τζίρος των καταστημάτων στις τουριστικές περιοχές και τις γειτονιές δεν περνά απαρατήρητος και από άλλες επιχειρήσεις, όπως η efood, η οποία κάνει τα πρώτα βήματα στην ανάπτυξη δικτύου φυσικών καταστημάτων μικρής λιανικής με την επωνυμία “efood local”. Αυτό το νέο μοντέλο συνδυάζει φαγητό, καφέ και μικρή λιανική, απευθυνόμενο στις ανάγκες των καταναλωτών για ευκολία.
Τι μαρτυρούν οι αριθμοί
Οι λόγοι που οι μεγάλοι λιανέμποροι στρέφουν το βλέμμα τους στις τουριστικές περιοχές και τις γειτονιές αντικατοπτρίζονται και στα δεδομένα της Circana.
Αν και η Αττική διατηρεί το μεγαλύτερο μερίδιο στις πωλήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου, η πιο πολυπληθής περιφέρεια της χώρας δείχνει αργά αλλά σταθερά σημάδια πτώσης.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, ο κύκλος εργασιών των σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τη Circana, η οποία παρακολουθεί τις επιδόσεις της οργανωμένης λιανικής τροφίμων στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, προερχόταν κατά 47,4% από την Αττική. Το αντίστοιχο ποσοστό για την ίδια περίοδο του 2023 ήταν 47,7%, παρά την αύξηση της αξίας των πωλήσεων κατά 1,8%.
Αντίθετα, στην Κρήτη σημειώθηκε αύξηση της αξίας των πωλήσεων κατά 5,6% για την ίδια περίοδο, ανεβάζοντας το ποσοστό της από 7,3% σε 7,5%. Παράλληλα, στη Βόρεια Ελλάδα, οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 5,1%.
Παράλληλα, τα μικρά καταστήματα στον κλάδο της οργανωμένης λιανικής, δηλαδή όσα έχουν επιφάνεια έως 400 τ.μ., συνεχίζουν να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη πωλήσεων συγκριτικά με άλλες κατηγορίες καταστημάτων.
Το 2023, οι πωλήσεις σε αυτά τα καταστήματα αυξήθηκαν κατά 14,2%, ξεπερνώντας ακόμη και τα πολύ μεγάλα καταστήματα (hypermarkets) με επιφάνεια άνω των 2.500 τ.μ., τα οποία σημείωσαν αύξηση 13%.
Στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, η τάση αυτή παραμένει σταθερή, με τα μικρά καταστήματα να καταγράφουν αύξηση πωλήσεων κατά 6%, ποσοστό υψηλότερο από όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες.
Η μείωση των δαπανών ανά ταξίδι ξεκίνησε από το 2022 για τους ξένους τουρίστες και φαίνεται να εντείνεται φέτος. Συγκεκριμένα, το 2023, η Μέση Κατά Κεφαλήν Δαπάνη (ΜΚΔ) μειώθηκε κατά 2,3% στα 605,8 ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, ενώ η τουριστική κίνηση αυξήθηκε κατά 15,5% και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν τα 6,92 δισ. ευρώ (+12,2%), η μέση δαπάνη μειώθηκε κατά 3,1% στα 570,7 ευρώ.
Η «μάχη» των σούπερ μάρκετ στρέφεται στις τουριστικές περιοχές και τις γειτονιές
Για τους λόγους αυτούς, η «μάχη» των σούπερ μάρκετ στρέφεται στις τουριστικές περιοχές αλλά και τις μικρές γειτονιές. Ποιος θα καταφέρει να επικρατήσει, μένει να το δείξει ο χρόνος.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
