«Σεβασμός. Είναι οι διακοπές σας, αλλά είναι το σπίτι μας». Η συγκεκριμένη επιγραφή που είναι τοποθετημένη σε κεντρικό σημείο, προτρέπει τους επισκέπτες της Σαντορίνης να σεβαστούν τους κατοίκους της. Το φαινόμενο της Σαντορίνης έχει συζητηθεί αρκετά τελευταία. Και ίσως όχι άδικα. Καθώς μεγάλη μερίδα του Τύπου αλλά και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σχολιάζει τα τεκταινόμενα στο νησί των Κυκλάδων και το φαινόμενο του υπερτουρισμού που παρουσιάζεται εκεί. Η Σαντορίνη που χαρακτηρίζεται για τη φυσική της ομορφιά, υποστηρίζουν κάποιοι ότι κινδυνεύει. Πολλές αναφορές σκωπτικού περιεχομένου έχουν γίνει μάλιστα στο γεγονός ότι παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα υδροδότησης του νησιού, με κάποιους να αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι στερούνται το νερό οι κάτοικοι για να το απολαμβάνουν οι επισκέπτες, κάνοντας μπάνιο στις πισίνες της Σαντορίνης.
Ως εδώ όλα καλά. Όμως η Σαντορίνη δεν αποτελεί το μοναδικό φαινόμενο υπερτουρισμού. Και βέβαια δεν αποτελεί τον μοναδικό τόπο που ελλείψει βασικών υποδομών με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της ύδρευσης, καλείται να δεχτεί μεγάλο αριθμό τουριστών κατά τη θερινή περίοδο. Η αθρόα έλευση επισκεπτών είναι βέβαιο ότι επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων τουλάχιστον κατά τους τρεις μήνες του καλοκαιριού, όταν και συρρέει το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών.
Η Σαντορίνη έχει έκταση 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Εδώ ζουν μόνιμα 15.000 άνθρωποι. Σύμφωνα με τις δημοτικές αρχές, πριν από την έλευση του κορωνοϊού, το καλοκαίρι του 2019 επισκέφθηκαν το νησί σχεδόν δύο εκατομμύρια τουρίστες. Και φέτος καλείται να υποδεχτεί περισσότερους από 3 εκατομμύρια επισκέπτες, αριθμός που όπως υποστηρίζουν αρκετοί από τους κατοίκους του νησιού είναι μη διαχειρίσιμος.
Ένα ακόμα παράδειγμα όχι τόσο σε επίπεδο υπερτουρισμού αλλά κυρίως υπερεκμετάλλευσης και αλλαγής χαρακτήρα των επισκεπτών, αποτελεί η Μύκονος, για την οποία το ΤΗETOTALBUSINESS σας έχει μιλήσει αρκετές φορές κατά το παρελθόν. Πρόσφατα, αρχιτέκτονας η οποία δραστηριοποιείται στη Μύκονο για κάποιες δεκαετίες, μας ανέφερε ότι το νησί θα κάνει κάποια στιγμή τον κύκλο του, θεωρώντας ότι την «αλλοίωση» που κάποιοι υποστηρίζουν ότι υφίσταται σήμερα, θα ακολουθήσει η επιστροφή σε μία κανονικότητα, με ζητούμενο την απλότητα στην καθημερινότητα των κατοίκων και των τουριστών. Μία απλότητα που πολλοί αναπολούν καθώς κάποιοι θυμούνται τις εποχές εκείνες όπου η Μύκονος ήταν τόπος διαφυγής για πολλούς Έλληνες της μεσαίας τάξης αλλά όχι μόνο. Η Μύκονος ήταν ανέκαθεν ο τόπος της αποδοχής και της ανοχής στη διαφορετικότητα, φιλοξενώντας μεγάλο μέρος της διεθνούς LGBT κοινότητας, τουρίστες που την έβγαζαν με ένα σουβλάκι στο χέρι και ξάπλωναν τα βράδια σε παραλίες του νησιού με sleeping bag και αντίσκηνο, αλλά και ένα νησί που για πολλά υποδέχεται τους εγχώριους ή διεθνείς jetsetters.
Η Βενετία και τα ειδικά τέλη για τους τουρίστες
Τα ελληνικά νησιά δεν αποτελούν όμως ειδικές ή μοναδικές περιπτώσεις υπερτουρισμού στην Ευρώπη. Η Βενετία τον περασμένο Απρίλιο έγινε η πρώτη πόλη στον κόσμο που ξεκίνησε ένα σύστημα πληρωμών ειδικού τέλους για τους εισερχόμενους τουρίστες – με αξιωματούχους να πραγματοποιούν τυχαίους ελέγχους για να βεβαιωθούν ότι οι άνθρωποι που περνούν τα όρια της πόλης, το έχουν καταβάλει.
Οι επισκέπτες της Βενετίας ξεκίνησαν να χρεώνονται προκειμένου να εισέλθουν στην ιταλική πόλη, στο πλαίσιο ενός αμφιλεγόμενου σχεδίου. Οι αρχές ανέφεραν ότι το πιλοτικό πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να αποθαρρύνει τους τουρίστες και να μειώσει τα πλήθη που συνωστίζονται στα κανάλια κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής των διακοπών, κάνοντας την πόλη πιο βιώσιμη για τους κατοίκους. Έξω από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό και άλλα σημεία εισόδου τοποθετήθηκαν πινακίδες που ενημερώνουν τους επισκέπτες που φτάνουν για το νέο τέλος των 5 ευρώ κατά τη διάρκεια μιας αρχικής δοκιμαστικής περιόδου.
Η αθρόα έλευση επισκεπτών είναι βέβαιο ότι επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων τουλάχιστον κατά τους τρεις μήνες του καλοκαιριού, όταν και συρρέει το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών
Τα ακραία μέτρα, η περαιτέρω αύξηση και οι λόγοι
Στην Ευρώπη, η υπερβολικά υψηλή πίεση σε ορισμένους από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς σημαίνει ότι πολλοί, όπως η Βαρκελώνη, η Βρετάνη και η Σαντορίνη, ζητούν επείγουσα βοήθεια και σχεδιάζουν ακραία μέτρα, όπως η πλήρης απαγόρευση της Airbnb και ο περιορισμός του αριθμού των ημερήσιων ταξιδιωτών.
Το National Geographic αναφέρει ότι το 80% των ταξιδιωτών επισκέπτεται μόλις το 10% των παγκόσμιων τουριστικών προορισμών και ότι μέχρι το 2030, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO,) ο αριθμός τουριστών σε διεθνές επίπεδο θα φτάσει τα 1,8 δισεκατομμύρια, από 1,5 δισεκατομμύρια το 2019.
Η Axios αναφέρει τρεις από τους κύριους παράγοντες που προκαλούν τον υπερτουρισμό. Αρχικά το γεγονός ότι οι πτήσεις στοιχίζουν πλέον σχεδόν το μισό από ό,τι ήταν στη δεκαετία του 1980. Επίσης, η αναδυόμενη μεσαία τάξη της Κίνας υπήρξε μεγάλος μοχλός στην τουριστική ζήτηση. Εκτός των άλλων έιναι ευκολότερο από ποτέ οι άνθρωποι να βρίσκουν πληροφορίες σχετικά με μέρη που πρέπει να πάνε και πώς να φτάσουν εκεί.
Επομένως ο υπερτουρισμός δεν ξεκινάει επειδή κάποιοι αποφάσισαν να χτίσουν περισσότερα ξενοδοχεία και να αυξήσουν τις υποδομές φιλοξενίας ή επειδή αυξήθηκαν τα καταλύματα τύπου Airbnb. Οι όποιες τουριστικές υποδομές και η υπερεκμετάλλευση με νέες κατασκευές και κτίρια είναι αποτέλεσμα της υψηλής ζήτησης. Αλλά και της ευκαιρίας που πολλοί επιχειρηματίες βλέπουν να αποκομίσουν κέρδη σε μία περίοδο εντονότατης ζήτησης, αξιοποιώντας το momentum. Η λύση βρίσκεται σε περιορισμούς και απαγορεύσεις; Σίγουρα όχι. Το βέβαιο είναι όμως ότι η παγκοσμιοποίηση άνοιξε τους τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης για περιοχές όπου παλαιότερα δεν ήταν στον «χάρτη» των επισκεπτών.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
