Μέσα σε ένα διαρκώς απειλητικό περιβάλλον ακρίβειας και γενικότερης αστάθειας, η έλλειψη χρηματοδότησης από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, το οποίο μάλιστα έχει παγιωθεί εδώ και χρόνια, στερώντας τους ευελιξία κινήσεων, ευκαιρίες ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού αλλά και κερδοφορίας.
Η ρευστότητα για τις επιχειρήσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένη, με τη συντριπτική πλειοψηφία (όπως έχουν αναφέρει παράγοντες της αγοράς, ακόμη και πάνω από το 80%), να παραμένει αποκλεισμένη από τη δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού, με τον ισχύοντα σχεδιασμό τόσο του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο και του ΕΣΠΑ, εκ μέρους του κρατικού μηχανισμού, να μην ευνοεί την κατάσταση. Εν τω μεταξύ, το πρόβλημα του τραπεζικού αποκλεισμού ολοένα και διευρύνεται και ενδεχομένως να αυξήσει τα «λουκέτα» που παρατηρούνται στην αγορά, ενώ δεν δίνει κίνητρο για νέα εγχειρήματα.
Ταυτόχρονα, απογοητευμένοι από το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα και τα διάφορα κωλύματα που αυτό παρουσιάζει, οι περισσότεροι δεν προσεγγίζουν καν τις συστημικές τράπεζες, θεωρώντας την παροχή δανείου άπιαστο όνειρο.
Aπό την άλλη, τα τελευταία χρόνια έχει μπει στο κάδρο ο όρος της μικροπίστωσης. Ο κλάδος της μικροπίστωσης άνθησε στην Ινδία, με στόχο τη χειραφέτηση των φτωχότερων με τον δανεισμό τους με μικρά, διαχειρίσιμα ποσά, ώστε να αναπτύξουν επαγγελματική δραστηριότητα.
Η μικροπίστωση ως σανίδα σωτηρίας
Οι μικροπιστώσεις είναι στην ουσία δάνεια μικρού ύψους, τα οποία απευθύνονται σε νέες ή υφιστάμενες μικρές επιχειρήσεις, αλλά και άνεργους, προς ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, και συνοδεύονται από υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα προγράμματα εκπαίδευσης κλπ..
Η μικροπίστωση έχει ιδιαίτερα κοινωνικό χαρακτήρα, εκτός από επαγγελματικό, αφού βασικός πυλώνας της φιλοσοφίας του συστήματος είναι η ενίσχυση και ένταξη των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, όπως για παράδειγμα οι μετανάστες και οι άνεργοι και η ένταξή τους στην ελληνική οικονομία και αγορά μέσω της αυτοαπασχόλησης. Φυσικά στηρίζει και μικροεπιχειρηματίες, οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό με την παραδοσιακή έννοια.
Οι μικροπιστώσεις κερδίζουν έδαφος στη χώρα μας, ωστόσο, όπως έχει αποδείξει μέχρι στιγμής ο χρόνος, τα βήματα μπροστά γίνονται σταθερά, αλλά αργά, τη στιγμή που το κενό που πρέπει να καλυφθεί είναι ακόμη μεγάλο
Οι παίκτες που μπήκαν στον κόσμο της μικροπίστωσης
Αποτέλεσμα της θέσπισης του σχετικού νόμου της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν να αδειοδοτηθούν δύο εξειδικευμένοι φορείς για τη μικροπίστωση, η AFI, που ξεκίνησε με την υποστήριξη της Eurobank, ίσως και ο πιο σημαντικός παίκτης στη νέα αυτή «αγορά» και η Microsmart, η οποία συστάθηκε για να παρέχει μικροχρηματοδοτήσεις έως 25.000 ευρώ, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Ωστόσο, πρέπει να αναφέρουμε ότι ο πρώτος φορέας που έλαβε έγκριση ήταν το Επαγγελματικό Ταμείο των Μηχανικών με την ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions, το οποίο, προς το παρόν, απευθύνεται αποκλειστικά σε εγγεγραμμένα μέλη του, ενώ τα επόμενα έτη ο φορέας σκοπεύει να διευρύνει τους πελάτες του και σε άλλους κλάδους.
Ιδιαίτερη περίπτωση είναι αυτή της AFI, η οποία ιδρύθηκε το 2014 από την ActionAid Hellas και τη γαλλική οργάνωση ADIE, ηγέτιδα στον ευρωπαϊκό χώρο. Από πέρσι τον Απρίλιο μάλιστα, η AFI Microfinance μετατράπηκε από μη κερδοσκοπική, σε ανώνυμη εταιρία, ένα ίδρυμα μικροπιστώσεων, καθώς έλαβε την αδειοδότηση από την Τράπεζα της Ελλάδος. Από το 2014 μέχρι σήμερα έχει δώσει συνολικές χρηματοδοτήσεις ύψους 9 εκατ. ευρώ δημιουργώντας περίπου 1.000 θέσεις εργασίας, ενώ ο στόχος για την επόμενη τετραετία είναι να αυξήσει τους συνολικούς επωφελούμενους στους 4.000.
Τα αργά βήματα και οι περιορισμοί
Οι μικροπιστώσεις κερδίζουν έδαφος στη χώρα μας, ωστόσο, όπως έχει αποδείξει μέχρι στιγμής ο χρόνος, τα βήματα μπροστά γίνονται σταθερά, αλλά αργά, τη στιγμή που το κενό που πρέπει να καλυφθεί είναι ακόμη μεγάλο. Συγκεκριμένα, παρότι η δραστηριότητα των μικροχρηματοδοτήσεων έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα το 2014 από τους εξειδικευμένους φορείς σε συνεργασία με συστημικές τράπεζες, η θέσπιση θεσμικού πλαισίου που επιτρέπει στα ιδρύματα χρηματοδοτήσεων να λειτουργούν ανεξάρτητα παρέχοντας πιστώσεις ήρθε χρόνια μετά, και συγκεκριμένα το 2020.
Παράλληλα, αρκετά περιοριστικό είναι το πλαίσιο με βάση το οποίο αδειοδοτούνται οι διάφορες εταιρίες μικροπιστώσεων. Μέχρι πρότινος, παρότι διαγράφουν χρόνια παρουσίας και δραστηριότητας, λειτουργούσαν ως αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες στον χώρο των μικροχρηματοδοτήσεων, μεσολαβώντας προς συγκεκριμένες τράπεζες για την εκταμίευση από αυτές μικροδανείων προς τους πελάτες. Όπως συμβαίνει και με πολλούς ακόμη κλάδους με τους οποίους εμπλέκεται το περιοριστικό και σε κάποιες περιπτώσεις απαρχαιωμένο νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, που κρατά πίσω ουκ ολίγες διαδικασίες, ευκαιρίες εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της οικονομίας, έτσι και το ελληνικό κανονιστικό πλαίσιο είναι απαιτητικό ως προς το καθεστώς αδειοδότησης και προληπτικής εποπτείας για τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων. Ίσως γι’ αυτό και η AFI και οι άλλοι «παίκτες» άργησα να λάβουν την απαραίτητη αδειοδότηση. Αποτέλεσμα, ακόμη και το ελπιδοφόρο σύστημα μικροπιστώσεων, να κινείται με αργούς ρυθμούς.
Η μικροπίστωση είναι ένα σημαντικό εργαλείο, με τους περιορισμούς όμως που αναφέραμε, ενώ δεν παύει να ενέχει την αβεβαιότητα της ικανότητας αποπληρωμής και των επιτοκίων. Τη ίδια ώρα, είναι αμφίβολο αν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς επιχειρηματικότητας, καθώς βασίζεται στη λογική ότι οι δανειολήπτες θα ξεκινήσουν άμεσα να έχουν έσοδα, ώστε να εκπληρώσουν μεταξύ άλλων και τις δανειακές υποχρεώσεις τους σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Δεδομένου ότι η μικροπίστωση στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην έναρξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας από αδύναμες ομάδες, ενέχει επίσης ρίσκο, όπως και το παραδοσιακό δάνειο, ενώ πολλές κατηγορίες επιχειρήσεων, απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα για να φέρουν κέρδη στα ταμεία τους. Συνεπώς, το μικροδάνειο αποτελεί μία σημαντική βοήθεια, αλλά όχι πανάκεια.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
