Το ζήτημα της έλλειψης προσφοράς ακινήτων απασχολεί εδώ και καιρό τον δημόσιο διάλογο, και ακόμη περισσότερο όσους αναζητούν στέγη, οι οποίοι βλέπουν τις επιλογές τους να μειώνονται συνεχώς. Οι λόγοι βέβαια είναι πολλοί, όμως καθοριστικός παράγοντας, ο οποίος συνέβαλε στην κατακόρυφη μείωση των προσφερόμενων σπιτιών προς μίσθωση, είναι βέβαια και το φαινόμενο της εξάπλωσης των Airbnb κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και σε τουριστικούς προορισμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, σε νεότερες εξελίξεις, ο κρατικός μηχανισμός, όπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, εξετάζει την εφαρμογή αλλαγών όσον αφορά στο καθεστώς και τους όρους μίσθωσης τέτοιου τύπου, προκειμένου να «απελευθερωθούν» ακίνητα και να διατεθούν στην αγορά προς μακροχρόνια μίσθωση. Μάλιστα, όπως έχει αναφερθεί, ένα μέτρο το οποίο εξετάζεται είναι η εφαρμογή πλαφόν ημερών που κάνει λόγο για «ταβάνι τις 90 ή τις 120 ημέρες το χρόνο». Επίσης, ανάμεσα στα σενάρια βρίσκεται και το να μην επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο ακινήτων ανά ΑΦΜ δικαιούχου εισοδήματος. Μέχρι στιγμής, τίποτα δεν είναι βέβαιο και τίποτα δεν έχει εφαρμοστεί, με την κυβέρνηση να σχεδιάζει να ανοίξει το κεφάλαιο των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων το προσεχές φθινόπωρο, καθώς διανύουμε ήδη τη θερινή τουριστική σεζόν.
Πάντως, το πρόβλημα παραμένει, με τον «τυφώνα» των Airbnb να εξακολουθεί, μαζί με το θετικό του πρόσημο, να επηρεάζει και αρνητικά την αγορά ακινήτων, δεσμεύοντας κατοικίες και συνεπώς κλείνοντας την πόρτα για χιλιάδες νοικοκυριά που αναζητούν σπίτι.
H εξάπλωση της «μόδας»
Η… αρκετά δελεαστική επιλογή της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης ήρθε εντονότερα στο προσκήνιο στην Ελλάδα περίπου το 2018 – αν και αυτό το μοντέλο μίσθωσης είχε εμφανιστεί στη χώρα μας ήδη από το 2009 – με τους ιδιοκτήτες ακινήτων να στρέφονται από την μακροπρόθεσμη, σε αυτού του είδους τη μίσθωση, δημιουργώντας μία φρενίτιδα που ανέτρεψε τον χάρτη της κτηματαγοράς.
Οι περισσότεροι «είδαν» μεγαλύτερα έσοδα «γυρίζοντας» το μοντέλο εκμετάλλευσης των ακινήτων τους προς μία πιο συμφέρουσα κατεύθυνση. Ενδεικτικά, μέχρι το 2018 περισσότερα από 126.000 καταλύματα είχαν διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση. Οι περιφέρειες Αττικής, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης διέθεταν τον μεγαλύτερο αριθμό καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης κατά τη διάρκεια όλης της περιόδου, καθώς συγκέντρωσαν πάνω από το 60% του συνολικού αριθμού των αναρτήσεων αντίστοιχων καταλυμάτων (από 76,5% το 2012 έως 61,6% το 2018).
Βλέποντας τις ανάγκες του τουρισμού – που αντικατοπτρίζουν μία παγκόσμια τάση -, βάσει των οποίων μεγάλο μέρος των επισκεπτών προτιμά τα ολοκληρωμένα διαμερίσματα που εμφανίστηκαν αρκετά πιο οικονομικά, σε σχέση με τη διαμονή σε ξενοδοχεία, οι ιδιοκτήτες είδαν πως τα έσοδα από αυτό το μοντέλο είναι μεγαλύτερα, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξε και το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που ίσχυε αρχικά.
Το πρόβλημα παραμένει, με τον «τυφώνα» των Airbnb να εξακολουθεί, μαζί με το θετικό του πρόσημο, να επηρεάζει και αρνητικά την αγορά ακινήτων, δεσμεύοντας κατοικίες και συνεπώς κλείνοντας την πόρτα σε χιλιάδες νοικοκυριά που αναζητούν σπίτι
Η άλλη όψη του νομίσματος
Οι εντυπωσιακά ευνοϊκές συνθήκες της μίσθωσης μέσω Airbnb, ανετράπησαν, σε μία προσπάθεια της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τον αθέμιτο ανταγωνισμό με τα ξενοδοχεία. Έτσι, οι ιδιοκτήτες που μίσθωναν τα ακίνητά τους με αυτή τη μέθοδο ήρθαν ξαφνικά αντιμέτωποι με νέα, επιχειρηματικά χαρακτηριστικά για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, όπως η υποχρέωση για άνοιγμα βιβλίων στην εφορία, οι τροποποιήσεις στον ορισμό βραχυχρόνιας μίσθωσης για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των 60 ημερών, η δημιουργία νέου Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ) για τα νομικά και φυσικά πρόσωπα που ασκούν τη συγκεκριμένη επιχειρηματικά – πια – δραστηριότητα. Ακόμη, ήρθε μία σειρά τελών, όπως το τέλους παρεπιδημούντων και αυτό της αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, και βέβαια ο ΦΠΑ, που έφεραν «σύννεφα» στο εξιδανικευμένο όνειρο του Airbnb.
Παράλληλα, σημαντικό μέρος των ιδιοκτητών αναγνώρισε στην πορεία πως μπορεί τα έσοδα να εμφανίζονταν περισσότερα, σε σχέση με αυτά της μακροχρόνιας μίσθωσης, ωστόσο τα έξοδά τους (όπως για παράδειγμα η ενέργεια, δεδομένων και των αυξήσεων που έχουν κάνει την εμφάνισή τους), ήταν πολλαπλάσια, από αυτά που υπολόγιζαν.
Ακόμη, η καμπύλη «έγειρε» προς τα κάτω, όταν τον Μάιο του 2019 τα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ήταν μειωμένα ακόμη και κατά 25% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2018, ενώ το τρίμηνο Μαΐου – Ιουλίου η μείωση των εσόδων άγγιξε το 10%, με τους διαχειριστές ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης να εκτιμούν ότι η μείωση των εισοδημάτων συνολικά το 2019 φτάνει το 25%.
Παράλληλα, λόγω της «μόδας», οι εγγραφές στην πλατφόρμα έγιναν ολοένα και περισσότερες, με τα προσφερόμενα ακίνητα για ενοικίαση μέσω Airbnb να είναι αμέτρητα, αυξάνοντας έτσι και τον ανταγωνισμό. Αρκετοί μάλιστα, οι οποίοι σημειωτέον είχαν επενδύσει χρήματα σε ανακαινίσεις των κατοικιών, επέστρεψαν σύντομα στο καθεστώς της μακροχρόνιας μίσθωσης.
Στον αντίποδα, όσον αφορά υποψήφιους ενοικιαστές, τα ελάχιστα εναπομείναντα διαμερίσματα προς μόνιμη ενοικίαση άρχισαν ξαφνικά να εμφανίζουν τιμές απαγορευτικές, με τη ζήτηση να αυξάνεται συνεχώς – όπως και το κόστος -, ενώ η προσφορά καταγράφει συνεχώς αντίθετη πορεία. Και αυτό είναι ένα ζήτημα που μαίνεται για χρόνια και φαίνεται πως θα μας ακολουθήσει.
Επίσης, τα Airbnb ήταν η αιτία για να «απορριφθεί» μεγάλη μερίδα υποψήφιων ενοικιαστών που βρίσκονται σε άμεση ανάγκη για στέγη, όπως φοιτητές, στρατιωτικοί και εκπαιδευτικοί. Το 2018 μάλιστα, είδαμε αρκετά φαινόμενο εξώσεων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις και νησιά, με τους ιδιοκτήτες – κυρίως όσους λόγω της κρίσης βρέθηκαν μπροστά σε απλήρωτα ενοίκια και χρέη – να βλέπουν το Airbnb ως από μηχανής θεό για τη σωτηρία τους, αποχαιρετώντας τη μακροχρόνια μίσθωση.
Παράλληλα, ακόμη και μη άμεσα εμπλεκόμενοι, υποστήριξαν πως οι γειτονιές σταδιακά έχασαν τους μόνιμους κατοίκους που σιγά σιγά εξαφανίζονταν.
Σίγουρα η λύση των Airbnb αποτελεί ένα χρόνια δοκιμασμένο και σύγχρονο μοντέλο ενοικίασης, που ανταποκρίνεται σε σημαντικές ανάγκες, ενώ αποφέρει εισόδημα για μεγάλη μερίδα νοικοκυριών. Ακόμη, στα θετικά, το κύμα των Airbnb έφερε μεγάλο αριθμό ανακαινίσεων, τις οποίες, ιδιαίτερα η Αθήνα, είχε ανάγκη και δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, πρέπει να πούμε ότι η δυναμική του παρουσιάζεται ακόμη υψηλή και όπως φαίνεται το Airbnb έχει έρθει για να μείνει.
Όμως η ισορροπία για μεγάλο διάστημα χάθηκε, οι αλλαγές στην αγορά ήταν σαρωτικές και ακόμη, έχουμε να αντιμετωπίσουμε σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο της ανύπαρκτης στέγης, για το οποίο έβαλε σε μεγάλο βαθμό το «χέρι» της και η βραχυπρόθεσμη μίσθωση, με τα φώτα να είναι στραμμένα, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε κυβερνητικό επίπεδο, προς αυτή τη κατεύθυνση και τη λύση του προβλήματος. Επίσης, επήλθε σταδιακά μία πόλωση, κυρίως ανάμεσα σε ιδιοκτήτες και όσους αναζητούν στέγη, με τη μίσθωση Airbnb να έχει από τη μία φανατικούς υποστηρικτές, και από την άλλη όσους την κατακεραυνώνουν, φαινόμενο που υπάρχει και σήμερα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
