Ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία που έρχονται στην επιφάνεια σχετικά με την διείσδυση που έχουν αποκτήσει στην αγορά τα λαθραία αλκοολούχα ποτά. Ένα πρόβλημα με πολλές προεκτάσεις γιατί εκτός από την υγεία των καταναλωτών στερεί έσοδα από το κράτος αλλά απειλεί και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων που σέβονται τον νόμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας χάνει φορολογικά έσοδα περίπου 70 εκατ. ευρώ τον χρόνο, όπως αποκαλύφθηκε σε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών ανέλαβε πρωτοβουλία και ζητά από το κράτος να αποδεχθεί το αίτημα για μείωση κατά 30% του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα αλκοολούχα ποτά σε τρεις διαδοχικές φάσεις (10% ετησίως). Το αίτημα έχει ως στόχο την άμβλυνση στρεβλώσεων που παρατηρούνται επί σειρά ετών στον συγκεκριμένο κλάδο, την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου και την εξυγίανση του ανταγωνισμού, που αυτή τη στιγμή διεξάγετε με άνισους όρους.
Για το θέμα τοποθετήθηκε η ηγεσία της Εν.Ε.Α.Π, και συγκεκριμένα η γενική διευθύντρια Σοφίκα Παπανικολάου και η αντιπρόεδρος Έφη Μπούρα. Σύμφωνα με τις δύο κυρίες, οι επιχειρήσεις ζητούν να στηριχθούν, προκειμένου να μπορέσουν να παραμείνουν βιώσιμες και να αντιμετωπίσουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τους την προσπάθεια μπορεί να διαδραματίσει μία σημαντική αλλαγή στο φορολογικό πλαίσιο το οποίο ισχύει, και συγκεκριμένα η σύγκλιση του συντελεστή ΕΦΚ με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Συγκεκριμένα, ζητούν να μειωθεί ο ΕΦΚ κατά 30% σε βάθος τριετίας (10% τον χρόνο). Αν αυτό πραγματοποιηθεί, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μία σειρά θετικών αποτελεσμάτων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι αύξηση των πωλήσεων νόμιμων προϊόντων κατά περίπου 10% μέχρι το 2026, η ενίσχυση του ΑΕΠ κατά περίπου 325 εκατ. ευρώ την περίοδο 2024-2026, η αύξηση της απασχόλησης σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών κατά 11,3 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης, η επέκταση της εγχώριας παραγωγής κατά 10% σε βάθος τριετίας αλλά και η μείωση της λιανικής τιμής πώλησης μιας τυπικής φιάλης αλκοολούχου ποτού κατά 10,7% μεταξύ 2023-2026. Θετικά θα επιδράσει το μέτρο αυτό και για το κράτος, καθώς, σύμφωνα με τις πλέον μετριοπαθείς εκτιμήσεις, η σταδιακή μείωση των συντελεστών ΕΦΚ αναμένεται πως θα έχει ουδέτερο ή και θετικό δημοσιονομικό ισοζύγιο με συνολική μεταβολή εσόδων (ΕΦΚ, ΦΠΑ, φόροι εισοδήματος) έως και 8,0 εκατ. ευρώ.
Αρνητική πρωτιά για την Ελλάδα
Το αίτημα αυτό έχει βάση, καθώς, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, στη χώρα μας έχει επιβληθεί ο υψηλότερος -και με διαφορά- συντελεστής ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27 με βάση την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων καταναλωτών. Ακόμα, είναι ο 5ος πιο υψηλος σε ονομαστική αξία, και υπερδιπλάσιος από τον μέσο όρο γειτονικών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών. Η κατάσταση αυτή δημιουργήθηκε καθώς από το 1998 μέχρι σήμερα, η φορολογία αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αυξήθηκε συνολικά οκτώ φορές. Αξίζει να σημειωθεί ότι δραματική ήταν η διετία 2009-10, καθώς πραγματοποιήθηκαν τέσσερις αυξήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών κατά 125%.
Εκτός απο μειωμένη κατανάλωση, η υπέρμετρη φορολόγηση οδηγεί -κακώς- σε υποκατάσταση της κατανάλωσης νόμιμων ποτών με προϊόντα παράνομης διακίνησης, όπως τα προϊόντα λαθρεμπορίου και νοθείας. Ο Π.Ο.Υ είχε εκτιμήσει πριν περίπου έναν χρόνο ότι το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 11% της συνολικής κατανάλωσης, οι άνθρωποι του κλάδου όμως υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα το ποσοστό αυτό είναι τουλάχιστον διπλάσιο. Με λίγα λόγια, 2 στα 10 ποτά που καταναλώνουν οι Έλληνες είναι νοθευμένα και επικίνδυνα για την υγεία τους.
Σημαντικές απώλειες για το κράτος
Η δράση των κυκλωμάτων έχει μεγάλη επίδραση και στα έσοδα που -δεν- καταλήγουν στα κρατικά ταμεία. Όπως υποστηρίζει ο ΙΟΒΕ σε μελέτη που δημοσίευσε εντός του 2024, οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται περίπου σε 70 εκατ. ευρώ (μη καταβολή ΕΦΚ και ΦΠΑ), χωρίς να περιλαμβάνονται οι απώλειες από το προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών. Στην κατηγορία αυτή οι απώλειες από ΕΦΚ εκτιμώνται σε έως και 90 εκατ. ευρώ, καθώς το συγκεκριμένο προϊόν, αξιοποιώντας το χαμηλό καθεστώς φορολόγησης, διοχετεύεται στην αγορά σε πολλαπλάσιες ποσότητες (είτε χωρίς να δηλώνονται, είτε από παράνομα αποστακτήρια) για εμπορική χρήση.
Από την πλευρά της η πολιτεία προσπαθεί να πάρει ορισμένα μέτρα προκειμένου να αντιμετωπίσει το παράνομο εμπόριο. Συγκεκριμένα, εδώ και περίπου έναν μήνα λειτουργεί από την ΑΑΔΕ το Ηλεκτρονικό Σύστημα Ταυτοποίησης Αλκοολούχων Ποτών (LOTIFY) για τον έλεγχο της αλυσίδας παραγωγής και διακίνησης αλκοολούχων ποτών ως προς την νόμιμη εισαγωγή και την καταβολή φόρων. Οι άνθρωποι της Εν.Ε.Α.Π. Υποδέχτηκαν θετικά το συγκεκριμένο μέτρο, τόνισαν όμως ότι θα πρέπει να βελτιωθεί καθώς υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή του.
Υπενθυμίζεται ότι η Εν.Ε.Α.Π. εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου αλκοολούχων ποτών, που εισάγουν και διακινούν το 80% των διεθνών μαρκών premium αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα. Εταιρείες- μέλη της Εν.Ε.Α.Π. είναι οι: ΑΜΒΥΞ, Β.Σ.ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ, CAMPARI GROUP, DIAGEO, PERNOD RICARD.
Πώς γίνεται η νοθεία στα ποτά
Ιδιαίτερο ενδιαφέρουν παρουσιάζουν οι πληροφορίες που έδωσε σχετικά με τον τρόπο που γίνεται η νοθεία στα ποτά, ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας, Νίκος Θωμαΐδης.
«Υπάρχουν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις στη νοθεία. Η πιο επικίνδυνη είναι η παρασκευή αλκοολούχων ποτών σε παράνομα εργαστήρια με χρήση αλκοόλης, η οποία δεν προέρχεται από τρόφιμα και φυσική διεργασία αλλά είναι βιομηχανικού τύπου», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του, τονίζοντας ότι ο συγκεκριμένος τύπος αιθυλικής αλκοόλης, που είναι και ο πιο φτηνός, ενδέχεται να περιέχει τοξικές προσμίξεις όπως η μεθανόλη. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην ύπαρξη μεθανόλης. Σε αυτή την χαμηλού τύπου αιθανόλη, οινόπνευμα και φυσικά και άλλες αλκοόλες», τόνισε ο ειδικός, σημειώνοντας ότι η συγκεκριμένη μέθοδος είναι που ακολουθούν όσοι κατασκευάζουν και πουλάνε ποτά «μπόμπες».
Τεράστιες οι επιπτώσεις στην υγεία
Όταν αναφερόμαστε σε ένα θέμα υγείας, τα έσοδα που μπορεί να χάνει το ελληνικό κράτος είναι το ζήτημα με τη μικρότερη σημασία. Η νοθεία των ποτών αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα που οφείλει η πολιτεία να βρει τρόπους για την αντιμετώπισή του, κυρίως επειδή κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.
Άλλωστε, είναι γνωστές πολλές τραγικές περιπτώσεις, ειδικά νέων παιδιών, που έχασαν τη ζωή τους μετά από κατανάλωση νοθευμένων ποτών. Τι ακριβώς όμως συμβαίνει όταν καταναλώσουμε ένα τέτοιο σκεύασμα, ειδικά σε περίπτωση που μιλάμε για κάποιον έφηβο; .
«Η επικινδυνότητα της μεθανόλης είναι γνωστή. Τα ποτά μπόμπες, ανάλογα με πόσο θα καταναλώσουμε μπορούν να προκαλέσουν έως και θάνατο. Αρχικά όμως προκαλούν ίλιγγο, ζαλάδες, πονοκέφαλο, διαταραχές στο γαστρεντερικό, στο νευρικό σύστημα και στην όραση. Όταν λοιπόν κάποιο παιδί, κάποιος νέος έχει διαταραχές στην όραση μετά από κατανάλωση ποτού, είναι σίγουρο ότι έχει καταναλώσει ποτό μπόμπα», αποκάλυψε ο Νίκος Θωμαΐδης.
Τρόποι προστασίας
Πώς όμως θα μπορούσε να προστατευτεί ο καταναλωτής από ένα νοθευμένο ποτό; Σύμφωνα με τον οργανισμό Drinkaware, τα μέτρα προστασίας που μπορούμε να λάβουμε είναι τα εξής:
1. Να προμηθευόμαστε αλκοόλ μόνο από αξιόπιστα καταστήματα, όπως σούπερ μάρκετ και κάβες.
2. Να αποφεύγουμε τα υπερβολικά φθηνά ποτά, ιδίως από πλανόδιους πωλητές ή μπάρμαν που τα προσφέρουν «ειδικά σε εμάς».
3. Να μάθουμε καλά τα χαρακτηριστικά που διαθέτουν οι ετικέτες των αγαπημένων μας ποτών. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε ένα μπουκάλι που θα μας φέρουν τυχόν λάθη σε λογότυπα, γραμματοσειρές και ορθογραφία, καθώς και κακή ποιότητα χαρτιού, που θα μαρτυρούν ότι μας έχουν σερβίρει μπόμπα.
4. Σε μαγαζιά να μην πίνουμε ποτέ ποτό από ανοιχτό μπουκάλι.
5. Αν διαθέτουμε εφαρμογή στο κινητό που σκανάρει τους γραμμωτούς κώδικες (barcodes), σκανάρουμε πάντα τον κωδικό του μπουκαλιού για να βεβαιωθούμε ότι είναι γνήσιος.
6. Ελέγχουμε εάν το ποτό μας έχει «κατακάθια» ή αιωρούμενα σωματίδια. Ειδικά στη νοθευμένη βότκα το συναντάμε σχεδόν πάντα.
7. Μυρίζουμε πάντα το ποτό μας και δοκιμάζουμε μια ελάχιστη ποσότητα. Σε περίπτωση που το άρωμα ή η μυρωδιά είναι περίεργη, δεν το καταναλώνουμε. Αν κάτι μυρίζει βερνίκι ή ασετόν, είναι σίγουρο ότι έχει νοθευτεί.
Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση της νοθείας των ποτών είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα. Σίγουρα, μέτρα όπως η μείωση του ΕΦΚ μπορεί να οδηγήσουν προς την σωστή κατεύθυνση, η αλήθεια όμως είναι ότι ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρχει σημαντική αυστηροποίηση της νομοθεσίας, καθώς μιλάμε για ένα εν δυνάμει «φονικό όπλο», αλλά και αύξηση των ελέγχων.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
