Είναι η στιγμή εκείνη της επιστημονικής μας εξέλιξης, που κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα συνδέεται με τη Τεχνητή Νοημοσύνη, που είναι πλέον, ο αναμφισβήτητος γεωοικονομικός άξονας ισχύος. Τα ταλέντα, οι σοφοί, οι επιστήμονες με προηγμένες AI δεξιότητες είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για επιχειρήσεις και κράτη που τους διαθέτουν, διαμορφώνοντας μια νέα παγκόσμια ιεραρχία γνώσης και καινοτομίας.
Πίσω από κάθε αλγόριθμο, κάθε καινοτόμο πλατφόρμα, κάθε μετασχηματισμένη επιχείρηση, βρίσκεται ένας άνθρωπος με βαθιά γνώση σε τεχνολογίες όπως η μηχανική μάθηση, η επεξεργασία φυσικής γλώσσας και η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη ή Generative AI. Είναι τόση η σημασία τους, δε, που, ήδη, είδαμε, τον Ντέμη Χασάμπη, διευθύνων σύμβουλο της Google DeepMind, να είναι στις πρώτες θέσεις στη λίστα TIME100 για το 2025 και εξώφυλλο σε αυτό, αναγνωριζόμενος ως μία από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες παγκοσμίως. Με ελληνοκυπριακή καταγωγή ο Χασάμπης έχει διακριθεί για τη συμβολή του στην τεχνητή νοημοσύνη και τη βιοϊατρική έρευνα, αναπτύσσοντας το AlphaFold, ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει τη δομή των πρωτεϊνών, επιταχύνοντας την πρόοδο σε τομείς όπως η γενετική, η φαρμακευτική και η γεωργία. Το 2024, ο Χασάμπης τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας για τη συμβολή του στην ανάπτυξη του AlphaFold, επιβεβαιώνοντας τη σημασία του έργου του στην επιστημονική κοινότητα. Τέτοιου βεληνεκούς, ευφυΐας και γνώσεων σα τον Χασάμπη, αναζητούν οι μεγάλες εταιρείες διεθνώς, σε ένα αδιάκοπο κυνήγι σοφών, αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν αναλογίες του, έστω και στο λιγότερο.
Το νέο παγκόσμιο ζητούμενο, είναι οι δεξιότητες στην AI
Η ζήτηση για ανθρώπινο δυναμικό, λοιπόν, με επάρκεια στις AI τεχνολογίες μοιάζει με απελπισμένο κυνήγι θησαυρού, ενώ η ταχύτητα που αυξάνεται θυμίζει βιομηχανική επανάσταση. Πολλές επιχειρήσεις προσανατολίζονται πλέον σε ένα μοντέλο διαρκούς εκπαίδευσης και αναβάθμισης δεξιοτήτων, ενώ στρατηγική προτεραιότητα των μεγαλύτερων οργανισμών γίνεται, αναγκαστικά, η εσωτερική ανάπτυξη ταλέντου γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Έρευνα της Microsoft του 2024, με δείγμα 31.000 εργαζομένων και εργοδοτών από 31 χώρες, αναδεικνύει το εντυπωσιακό εύρημα πως το 66% των επιχειρήσεων δεν θα προσλάμβανε εργαζόμενο χωρίς σχετικές δεξιότητες, ενώ το 71% δηλώνει ότι θα προτιμούσε έναν υποψήφιο με λιγότερη συνολική εμπειρία, αρκεί να διαθέτει γνώσεις AI. Το ενδιαφέρον αυτό μεταφράζεται σε εκρηκτική αύξηση της ζήτησης για εκπαιδευτικό περιεχόμενο, όπως τα Coursera και το LinkedIn Learning, που καταγράφουν άνω του 40% αύξηση στη συμμετοχή σε μαθήματα τεχνητής νοημοσύνης σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η AI εξελίσσεται σε βασική δεξιότητα, με τρόπο ανάλογο της γνώσης υπολογιστών στα τέλη του 20ού αιώνα.
Οι 10 παγκόσμιοι κόμβοι ταλέντου στην AI
Η παγκόσμια μάχη για προσέλκυση και συγκράτηση AI ταλέντου δεν είναι θεωρητική. Ο επαγγελματικός χάρτης μετασχηματίζεται και ο δείκτης «AI Talent Concentration Index» του LinkedIn προσφέρει μια μοναδική ακτινογραφία των οικοσυστημάτων που κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά γνώσης. Η ανάλυση των προφίλ χρηστών με δεξιότητες στη μηχανική μάθηση και την τεχνητή νοημοσύνη αποκαλύπτει μια ελίτ 10 χωρών, στις οποίες η συγκέντρωση τέτοιων ταλέντων είναι εμφανώς μεγαλύτερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης, διατηρώντας τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στον τομέα της καινοτομίας. Η Silicon Valley, η Βοστώνη, το Σιάτλ και η Νέα Υόρκη λειτουργούν ως πόλοι έλξης για επιστήμονες δεδομένων, ερευνητές και μηχανικούς τεχνητής νοημοσύνης. Η εγχώρια αγορά εργασίας συνδυάζει ισχυρά πανεπιστήμια, όπως το MIT και το Stanford, με έναν ακραία δυναμικό ιδιωτικό τομέα, από κολοσσούς όπως η Google και η Microsoft έως νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής εξειδίκευσης. Το 2024, οι ΗΠΑ κατέγραψαν 24,7% αύξηση στις προσλήψεις ειδικών AI, με έμφαση σε ρόλους όπως ML engineers, generative AI developers και AI ethicists.
Η Κίνα, που ακολουθεί στη δεύτερη θέση, εφαρμόζει ένα ιδιαίτερο μοντέλο κρατικά υποστηριζόμενης καινοτομίας. Η εθνική στρατηγική για την AI, που παρουσιάστηκε το 2017, στοχεύει ρητά στην ηγεσία του κλάδου έως το 2030. Πόλεις όπως το Πεκίνο, η Σεντζέν και η Χανγκζού φιλοξενούν πανεπιστήμια και τεχνολογικά πάρκα με χιλιάδες ειδικούς, ενώ η πρόσβαση σε τεράστιους όγκους δεδομένων δίνει στην Κίνα στρατηγικό πλεονέκτημα. Η Baidu, η Tencent και η Alibaba επενδύουν αμύθητα ποσά σε AI R&D, ενώ η χώρα καταγράφει ταχύτερη αύξηση από κατοχυρωμένες πατέντες τεχνητής νοημοσύνης από οποιαδήποτε άλλη παγκοσμίως.
Το Ηνωμένο Βασίλειο στη τρίτη θέση, και ιδιαίτερα το Λονδίνο και το Κέιμπριτζ, εδραιώνει μια σημαντική θέση στον ευρωπαϊκό χάρτη τεχνητής νοημοσύνης. Η ύπαρξη ερευνητικών ινστιτούτων, σε συνδυασμό με την προσέλκυση διεθνών φοιτητών και την ώριμη αγορά κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου, επιτρέπει τη διαρκή δημιουργία start-ups που εστιάζουν σε εφαρμογές όπως η χρηματοοικονομική ανάλυση μέσω AI, η πρόγνωση κινδύνου και η φροντίδα υγείας.
Ο Καναδάς, και ειδικά το Τορόντο και το Μόντρεαλ, ξεχωρίζει για το επιστημονικό του αποτύπωμα. Ο Γιοσουά Μπεντζιό, ένας από τους «πατέρες» της βαθιάς μάθησης ή deep learning, έχει συμβάλει καταλυτικά στην εδραίωση του Vector Institute και άλλων πρωτοποριακών ερευνητικών κέντρων. Ο Καναδάς προσελκύει ταλέντο όχι μόνο από τις ΗΠΑ αλλά και από την Ευρώπη και την Ασία, συνδυάζοντας ευνοϊκή μεταναστευτική πολιτική με επενδύσεις στο AI upskilling.
Η Γερμανία λειτουργεί ως το τεχνολογικό εργαστήριο της Ευρώπης. Η χώρα έχει στρατηγικά επενδύσει στη σύνδεση βιομηχανίας και επιστήμης μέσω πρωτοβουλιών όπως το Fraunhofer Institute, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία υιοθετεί ταχύτατα λύσεις AI στην παραγωγή, τον ποιοτικό έλεγχο και τη διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας.
Η Ολλανδία, με επίκεντρο το Άμστερνταμ και το Αϊντχόβεν, διακρίνεται για την agile κουλτούρα της και το υψηλό επίπεδο αγγλομάθειας που ευνοεί την παγκοσμιοποίηση των ταλέντων. Το AI ecosystem υποστηρίζεται από πανεπιστήμια παγκόσμιας κλάσης και ένα ιδιαίτερα ανοιχτό περιβάλλον στην πειραματική εφαρμογή τεχνολογιών.
Η Ιρλανδία αποτελεί έκπληξη για πολλούς, ωστόσο η άνοδός της κατά τέσσερις θέσεις, που την φέρνει 7η, οφείλεται στην παρουσία τεχνολογικών κολοσσών όπως η Google, το Facebook και η Apple, οι οποίοι χρησιμοποιούν τη χώρα ως ευρωπαϊκή έδρα τους. Παράλληλα, το εθνικό οικοσύστημα καινοτομίας έχει επενδύσει στη σύνδεση πανεπιστημίων και επιχειρήσεων με έμφαση στην AI εκπαίδευση και έρευνα.
Η Φινλανδία αναδεικνύεται σε αθόρυβη υπερδύναμη: με επενδύσεις στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και στη διάχυση AI γνώσης σε ευρύ πληθυσμό, η χώρα εκπαιδεύει χιλιάδες πολίτες – όχι μόνο ειδικούς – σε βασικές αρχές τεχνητής νοημοσύνης μέσω προγραμμάτων όπως το Elements of AI.
Η Σιγκαπούρη, πρότυπο τεχνολογικής πολιτικής στην Ασία, βρίσκεται στην 9η θέση, αλλά τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά είναι εντυπωσιακά: οι εργαζόμενοι της αφιερώνουν 40% περισσότερο χρόνο στην εκπαίδευση AI σε σύγκριση με άλλες ασιατικές χώρες, ενώ η κυβέρνηση προσφέρει οικονομικά κίνητρα για συνεχή εκπαίδευση σε emerging skills.
Η Νότια Κορέα, με ισχυρούς πυλώνες την Samsung και το KAIST, έχει επενδύσει συστηματικά στην εφαρμογή AI στην παραγωγή, την άμυνα και την ιατρική τεχνολογία. Παρά τη μικρή υποχώρηση φέτος στην κατάταξη, παραμένει χώρα με μακροπρόθεσμη στρατηγική στον τομέα.
Εντυπωσιακή είναι και η περίπτωση της Ινδίας, που αν και δεν συμπεριλαμβάνεται στη δεκάδα, παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση της τάξης του 252% στη συγκέντρωση AI ταλέντων την τελευταία οκταετία και 33,4% αύξηση στις προσλήψεις ειδικών AI το 2024, ξεπερνώντας σε ποσοστό ακόμη και τις ΗΠΑ και τη Σιγκαπούρη.
Πώς η AI μετασχηματίζει την εργασία
Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει τη φύση της εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο αυτοματοποιώντας επαναλαμβανόμενες εργασίες, από την εισαγωγή δεδομένων έως την παραγωγή. Αναβαθμίζει τον ρόλο του ανθρώπου, ενισχύοντας στρατηγικές και δημιουργικές ικανότητες, ενώ γεννά νέες ειδικότητες, όπως οι AI trainers, data annotators, generative AI developers και ethicists. Η τεχνολογική αυτή μετάβαση δεν έρχεται χωρίς προκλήσεις. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι έως και το 40% των θέσεων εργασίας παγκοσμίως θα επηρεαστεί από την AI, με τις προηγμένες οικονομίες να βιώνουν τις πιο ριζικές αλλαγές. Οι χαμηλόμισθες και επαναλαμβανόμενες θέσεις απειλούνται περισσότερο, ενώ οι γυναίκες και οι εργαζόμενοι σε αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω περιορισμένης πρόσβασης σε εκπαίδευση και ψηφιακή υποδομή. Και καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις επιταχύνονται, οι ειδικοί προβλέπουν ότι οι εργαζόμενοι του μέλλοντος θα χρειάζεται να συνδυάζουν τεχνικές δεξιότητες με soft skills, όπως κριτική σκέψη, επικοινωνία και συνεργασία. Η ανάγκη για κανονιστική συμμόρφωση και ηθική χρήση της AI, με νομοθεσίες όπως ο Ευρωπαϊκός Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ή EU AI Act, θα οδηγήσει επίσης σε αύξηση των νομικών και συμβουλευτικών ρόλων.
Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, δήλωσε παλαιότερα πως «το καθοριστικό στοιχείο για την ευημερία μιας οικονομίας δεν είναι πλέον η απόκτηση κεφαλαίου, αλλά η πρόσβαση σε ταλέντο. Ο κόσμος κολυμπά στο κεφάλαιο, αλλά οι ειδικοί είναι σπάνιοι και έτσι ο «ταλαντισμός» θα αντικαταστήσει τον ίδιο τον καπιταλισμό». Θα δείξει…
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
