Δεν μπορεί να μην έχετε δει, ήδη, τη φρενίτιδα που επικρατεί στα social media με τη νέα δυνατότητα που προσφέρει το ChatGPT να βελτιώνει την τεχνολογία δημιουργίας εικόνων. Μέσα σε δευτερόλεπτα κάθε φωτογραφία μεταμορφώνεται με το εκλεπτυσμένο, χαρακτηριστικό, ιδιαίτερο στυλ της δουλειάς του διάσημου Ιάπωνα δημιουργού Χαγιάο Μιγιαζάκι.
Και ξαφνικά πλημύρισε το διαδίκτυο με εικόνες αλά Μιγιαζάκι φίλων, γνωστών, δικές μας, selfie, οικογενειακές, από γάμους και βαφτίσεις, ή από εκείνες στα μπουζούκια με ξηρούς καρπούς μπροστά μας, του Ανδρέα Παπανδρέου να φιλά τη Δήμητρα, του Τραμπ να προσβάλει τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, των Απαράδεκτων να γελάνε και πάει λέγοντας. Το διαδίκτυο βρίσκεται σε έξαρση με αυτή τη νέα χαριτωμένη, καλλιτεχνική τάση, που αναδεικνύει τη δημιουργική και ταυτόχρονα όσο και τόσο τίμια δυνατότητα της τεχνητής νοημοσύνης. Η αθώα διασκέδαση, μετατράπηκε γρήγορα σε ένα καυτό θέμα συζήτησης σχετικά με την εκμετάλλευση της τέχνης, τα πνευματικά δικαιώματα και τις ηθικές προκλήσεις της τεχνολογίας AI.
Όλα ξεκίνησαν με ένα πιθανό «bug» στο νέο εργαλείο της OpenAI, το “Images for ChatGPT”. Ένας χρήστης του X (τέως Twitter) ανέφερε ότι το σύστημα μπορούσε να δημιουργήσει έναν «σέξι άντρα», αλλά απέτυχε να παράγει αντίστοιχες γυναικείες εικόνες. Το περιστατικό τράβηξε την προσοχή του CEO της OpenAI, Σαμ Άλτμαν, ο οποίος αναγνώρισε το πρόβλημα ως τεχνικό σφάλμα και υποσχέθηκε διόρθωση. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή. Σύντομα, οι χρήστες άρχισαν να πειραματίζονται με τη δημιουργία Ghibli-style εικόνων, μετατρέποντας τα πάντα, από προσωπικές φωτογραφίες, που λέγαμε πιο πάνω, μέχρι τα πιο δημοφιλή μιμίδια και σκηνές από κινηματογραφικές ταινίες σε μια μαγευτική απεικόνιση που θύμιζε τα μαγικά έργα του Χαγιάο Μιγιαζάκι και του Ισάο Τακαχάτα. Ακόμη και ο Λευκός Οίκος υπέκυψε στη τάση, δημοσιεύοντας μια επεξεργασμένη εικόνα στο στυλ του Ghibli, κάτι που ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη δημοτικότητα της νέας αυτής τρέλας.
Οι χρήστες, πολύ σύντομα, άρχισαν να ξεπερνούν τα όρια. Εικόνες που απεικόνιζαν τραγικά ιστορικά γεγονότα, όπως η δολοφονία του JFK, οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και οι φρικαλεότητες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αναπαράχθηκαν με το γλυκύ, συναισθηματικά φορτισμένο, ονειρικό και νοσταλγικό στυλ του Ghibli. Οι τόνοι στο δημόσιο διάλογο άρχισαν να ανεβαίνουν και οι αντιδράσεις να γίνονται πιο έντονες, αναδεικνύοντας το ηθικό δίλημμα της χρήσης AI για να αποπροσωποποιήσει, να διαστρεβλώσει, να απαλύνει την πραγματικότητα. Η OpenAI αντέδρασε περιορίζοντας τη δυνατότητα δημιουργίας τέτοιων εικόνων, αλλά οι χρήστες βρήκαν τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς. Η εταιρεία, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τη κατάσταση, περιόρισε τη δωρεάν έκδοση του εργαλείου, μειώνοντας τον αριθμό των εικόνων που μπορούσαν να δημιουργηθούν καθημερινά από έναν χρήστη.
Και ενώ το διαδίκτυο πλημμυρίζει με AI-generated Ghibli εικόνες, μια έντονη συζήτηση ξέσπασε σχετικά για την εκμετάλλευση της δουλειάς καλλιτεχνών. Το Studio Ghibli, και ειδικά ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, είναι γνωστοί για την αφοσίωση και την τελειομανία τους. Ο Μιγιαζάκι, ο οποίος έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του ότι «η κινούμενη εικόνα είναι μια μορφή τέχνης που απαιτεί χρόνο, υπομονή και πνευματική επένδυση», αντιπροσωπεύει μια φιλοσοφία που έρχεται σε αντίθεση με τη στιγμιαία δημιουργικότητα της τεχνητής νοημοσύνης. Πολλοί χρήστες του X επέκριναν την OpenAI, υποστηρίζοντας πως η Τεχνητή Νοημοσύνη «κλέβει» το στυλ των καλλιτεχνών χωρίς άδεια, αναγνώριση και βέβαια οικονομική καταβολή. Πολλοί θυμήθηκαν το ζήτημα της Σκάρλετ Γιόχανσον, όταν το 2023, όταν η πρωταγωνίστρια απείλησε να μηνύσει την OpenAI επειδή το chatbot της χρησιμοποιούσε μια φωνή παρόμοια με τη δική της.
Το Ghibli-gate δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Είναι μέρος μιας ευρύτερης τάσης όπου η τεχνητή νοημοσύνη ανατρέπει παραδοσιακές βιομηχανίες. Ο Σεμπάστιαν Σιεμιατκόφσκι, διευθύνων σύμβουλος της Klarna, της fintech εταιρείας, που προσφέρει υπηρεσίες αγορών με δόσεις και ηλεκτρονικές πληρωμές, έκφρασε ανοιχτά τις ανησυχίες του σχετικά με τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης σε βιομηχανίες και θέσεις εργασίας. Σε ανάρτησή του στο X -Twitter, ανέφερε ότι η τελευταία προσφορά της OpenAI δεν τον ενθουσίαζε, όπως πολλούς άλλους, καθώς θεωρεί ότι τέτοιες τεχνολογίες μπορεί να «εξαφανίσουν» ορισμένες εταιρείες και να έχουν «σοβαρές συνέπειες» για την αγορά εργασίας. Ο ίδιος γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ευκαιρίες που φέρνει η τεχνολογία, αλλά επισημαίνει την ανάγκη για κοινωνική ευθύνη.
Το Ghibli-gate αναμοχλεύει το μεγάλο ζήτημα και θυμίζει πως η OpenAI αντιμετωπίζει πολλαπλές μηνύσεις από συγγραφείς, μουσικούς και ειδησεογραφικά μέσα, που ισχυρίζονται ότι τα μοντέλα της εκπαιδεύτηκαν με τα έργα τους χωρίς άδεια, με τον τεχνολογικό κολοσσό, να κάνει πως αγνοεί τον ελέφαντα μέσα στο δωμάτιο, δηλαδή, τη θέση του για το πού τελειώνει η έμπνευση και πού αρχίζει η κλοπή.
Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι έχει εκφράσει δημόσια τη δυσπιστία του απέναντι στην τεχνολογία. Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2016, «The Kingdom of Dreams and Madness», δήλωσε: «Η ανθρωπότητα χάνει τον έλεγχο της τεχνολογίας. Δεν θέλω να ζω σε έναν κόσμο όπου η ψυχή της τέχνης έχει αντικατασταθεί από αλγορίθμους». Μα είναι ίσως, ήδη αργά; Και μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να συνυπάρξει με την ανθρώπινη δημιουργικότητα, ή θα οδηγήσει σε μια εξαθλίωση της τέχνης;
Η τρέλα του Ghibli-style AI είναι μόνο η αρχή μιας πολύ μεγαλύτερης συζήτησης για το μέλλον της δημιουργίας σε μια εποχή που οι μηχανές μπορούν να μιμηθούν, να αντιγράψουν, ίσως να ευτελίσουν και εκχυδαΐσουν, αλλά σίγουρα όχι να κατανοήσουν την ουσία της τέχνης.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
