«Σε λιγότερο από δέκα χρόνια, τα ανθρώπινα καθήκοντα θα είναι πρακτικά ανύπαρκτα και τα πάντα θα αντικατασταθούν από τεχνητή νοημοσύνη» δήλωσε ένας από τους αρχιτέκτονες της σύγχρονης τεχνολογικής εποχής, ο Μπιλ Γκέιτς, πρώτα στον Τζίμι Φάλον και μετά σε ομιλία στο Χάρβαρντ και έγινε πρώτο θέμα σε όλο τον κόσμο. Μόνο που δεν είναι ο πρώτος, ούτε ο μόνος που μας βάζει να αναρωτιόμαστε τι θα μείνει για τους ανθρώπους όταν οι μηχανές μπορούν να σκέφτονται, να δημιουργούν και να επινοούν καλύτερα από μας;
Ναι, ναι! Ο κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι μιας ραγδαίας και μη αναστρέψιμης μεταμόρφωσης, μιας αλλαγής που δεν θα μοιάζει με τίποτα από ό,τι έχει δει μέχρι τώρα η ανθρωπότητα. Στο επίκεντρο αυτής της ανατροπής βρίσκεται η Τεχνητή Νοημοσύνη, μια δύναμη που, σύμφωνα με τους μεγάλους νόες της τεχνολογίας, δεν πρόκειται απλώς να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που εργαζόμαστε ή ζούμε, αλλά ίσως και τον ίδιο μας τον ορισμό ως είδος. Οι φωνές αυτών που διαμόρφωσαν τον ψηφιακό μας αιώνα ηχούν τώρα σαν χρησμοί, προειδοποιητικές ιστορίες από ένα μέλλον που φαίνεται ταυτόχρονα λαμπρό και ζοφερό. Ο Μπιλ Γκέιτς πρόσθεσε στις φωνές όσων προβλέπουν ζοφερούς καιρούς να έρχονται και τη χρονική στιγμή, ορίζοντας την στα δέκα χρόνια. Ο Έλον Μασκ, με τη χαρακτηριστική του τάση για δραματικότητα και θεατρικό στόμφο, πηγαίνει ακόμη πιο μακριά. Για αυτόν, η ΤΝ δεν είναι μόνο μια επανάσταση, αλλά ένας υπαρξιακός κίνδυνος. Η ιδέα μιας υπερφυούς μηχανής που ξεφεύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο τον στοιχειώνει, και οι προειδοποιήσεις του ακούγονται σαν απόηχοι μιας επιστημονικής φαντασίας που γίνεται πραγματικότητα. «Αν δεν είμαστε προσεκτικοί» λέει, «η ΤΝ μπορεί να γίνει η τελευταία εφεύρεση που θα κάνει ποτέ η ανθρωπότητα». Ταυτόχρονα, όμως, ο ίδιος εμβαθύνει σε έργα που ενσωματώνουν την ΤΝ με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, σαν να προσπαθεί να γίνει μέρος του ανεξέλεγκτου κύματος, που τόσο φοβάται!
Στην άλλη, αισιόδοξη πλευρά, τοποθετείται ο Σαμ Άλτμαν της OpenAI προβλέποντας ένα μέλλον όπου η ΤΝ απελευθερώνει την ανθρωπότητα από τις μονότονες εργασίες, δίνοντάς της τη δυνατότητα να επικεντρωθεί σε ό,τι πραγματικά την κάνει μοναδική, δηλαδή στη δημιουργικότητα, στη συναισθηματική επαφή, στην εξερεύνηση, στον ελεύθερο χρόνο για σκέψη, ενδοσκόπηση και πνευματική καλλιέργεια. Ο Σαμ Άλτμαν, όπως ο Έλον Μασκ και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, έχουν προτείνει ότι, σε ένα μέλλον όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση θα εξαφανίσουν πολλές θέσεις εργασίας, ένα καθολικό εισόδημα για όλους, ένα UBI ή Universal Basic Income όπως το εκφράσαν, σα να λέμε Ολικό Πάγιο Εισόδημα ή Ολικό Βασικό Εισόδημα στα δικά μας, θα μπορούσε να είναι η λύση για να αποφευχθεί κοινωνική κατάρρευση. Έχει λοιπόν εξελίξει την ιδέα είναι κάθε πολίτης θα λαμβάνει ένα εγγυημένο ποσό χωρίς προϋποθέσεις, ώστε να καλύπτει βασικές ανάγκες, ενώ η οικονομία μετασχηματίζεται σε μια εποχή post-work. Και τι θα συμβεί σε εκατομμύρια ανθρώπους των οποίων οι δεξιότητες θα γίνουν ξαφνικά ασήμαντες; Η πρότασή του για το UBI αποκαλύπτει μια ζοφερή εκδοχή ενός μέλλοντος που η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να δημιουργήσει μια τάξη ανθρώπων που δεν είναι απλώς άνεργοι, αλλά περιττοί!
Ο Γιάν ΛεΚαν, Chief AI Scientist της Meta και εμπνευστής των Συνελικτικών Νευρωνικών Δίκτυων, Convolutional Neural Network ή CNN, με τη γαλλική του διαλλακτική κουλτούρα βλέπει τη ΤΝ ως ένα εργαλείο και όχι σαν ένα αντικαταστάτη της ανθρώπινης εργασίας. «Δεν θα δούμε μια μηχανή με τη δική της βούληση σύντομα» λέει, «αλλά θα δούμε μια μηχανή που κάνει τους ανθρώπους πιο ισχυρούς». Η άποψή του θυμίζει ότι η τεχνολογία δεν εξελίσσεται σε κενό, αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο ανθρώπινων επιλογών.
Υπάρχουν και εκείνοι που βλέπουν, ακόμα πιο πέρα από τον ορίζοντα της άμεσης πρακτικότητας αλλά και των δέκα χρόνων του Μπιλ Γκέιτς. Ο Ντέμις Χασαμπίς της DeepMind ονειρεύεται μια ΤΝ που λύνει τα μεγαλύτερα προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως ασθένειες, κλιματική αλλαγή, ενεργειακές κρίσεις. Αλλά και αυτός γνωρίζει ότι η δύναμη της ΤΝ έρχεται με ένα τίμημα. «Δεν μπορούμε να την αφήσουμε ανεξέλεγκτη» προειδοποιεί, «γιατί οι συνέπειες της μπορεί να είναι μη αναστρέψιμες».
Η Φέι-Φέι Λι, η «Μητέρα της σύγχρονης Τεχνητής Νοημοσύνης», όπως χαρακτηρίζεται, καθηγήτρια τώρα στο Stanford και πρώην επικεφαλής επιστήμονας AI της Google Cloud και εμπνεύστρια του ImageNet, της τεράστιας, πάνω από 14 εκατομμύρια, βάσης δεδομένων εικόνων που εκπαιδεύει μοντέλα, όπως τα ChatGPT, έχει βαρύτητα γνώμης στο θέμα. Ξέρει λοιπόν, πως η AI δεν είναι μόνο ένας κώδικας, αλλά ένα κοινωνικό φαινόμενο! Το μέλλον της ΤΝ, τονίζει, πως δεν πρέπει να καθορίζεται μόνο από τους μηχανικούς και τους επιχειρηματίες, αλλά από όλη την ανθρωπότητα. «Αν η ΤΝ είναι το μέλλον» λέει, «τότε αυτό το μέλλον πρέπει να ανήκει σε όλους». Σύνθημά της είναι πως «η ΤΝ είναι η επιστήμη του να κάνουμε τις μηχανές χρήσιμες για τους ανθρώπους». Συχνά δε στους φοιτητές της αναφέρει μια σειρά από προσωπικές της θέσεις όπως «αν τα δεδομένα είναι προκατειλημμένα, η ΤΝ θα ενισχύσει τις ανισότητες», «η ΤΝ δεν πρέπει να ελέγχεται από τις μεγάλες εταιρείες μόνες τους» και πως «χρειαζόμαστε Τεχνητή Νοημοσύνη που να εξυπηρετεί την ανθρωπότητα και όχι το αντίστροφο».
Όλοι αυτοί οι μεγάλοι εγκέφαλοι της εποχής μας και ίσως και της ανθρώπινης Ιστορίας, προβλέπουν, προειδοποιούν, αισιοδοξούν ή φοβούνται. Ο Ρέι Κούργουεϊλ, όμως, επινοητής και futurologist της Google, προβάλλει μια εικόνα τόσο επική και τρομακτική. «Μέχρι το 2045, θα φτάσουμε στην Τεχνολογική Μοναδικότητα -Singularity-, όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη θα ξεπεράσει κάθε ανθρώπινη νοημοσύνη». Ορίζει δε, την Τεχνολογική Μοναδικότητα, ως εκείνο το σημείο που η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα μπορεί πλέον να ελεγχθεί ή ακόμη και να γίνει κατανοητή από τους δημιουργούς της. Μέχρι το 2045, λέει, η ανθρώπινη ιστορία θα έχει φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή!
Από τις χρονολογικές προφητείες του Γκέιτς, μέχρι τους δυσοίωνους χρησμούς του Μασκ, και από τα επιστημονικά καλέσματα για κοινωνική εξέγερση της Λι έως τα επαναστατικά όνειρα του Χασαμπίς, όλες οι φωνές, αν και διαφορετικές, συναντώνται στο ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη, δεν είναι μια απλή εφεύρεση, αλλά ο καταλύτης μιας νέας ανθρώπινης εποχής, μιας μετάβασης τόσο βαθιάς που θα ξαναγράψει την ίδια την έννοια της ανθρωπότητας. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι η αλλαγή, έχει, ΉΔΗ, αρχίσει, με ταχύτητα που προκαλεί δέος!.. και τρόμο!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
