Σε μια εποχή όπου η ανθρώπινη προσέγγιση στην εργασία θεωρείται αρετή, πολλοί ηγέτες παρερμηνεύουν την ενσυναίσθηση με την ανάγκη να είναι αρεστοί. Πολλές φορές, ιδίως σε επιχειρηματικά ή δημιουργικά περιβάλλοντα, η επιθυμία για αποδοχή οδηγεί σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι: αυτό της υποχωρητικής ηγεσίας.
Η εικόνα του ηγέτη που λέει «ναι» σε όλα, αποφεύγει τη σύγκρουση και προσπαθεί να ικανοποιήσει τους πάντες, είναι πιο συνηθισμένη απ’ όσο θα θέλαμε να παραδεχτούμε. Κάτω από αυτή την προσέγγιση, όμως, συσσωρεύονται προβλήματα που γίνονται εκρηκτικά με τον χρόνο: η κόπωση της ομάδας, η ασάφεια στα όρια, η απογοήτευση των ικανών ανθρώπων που νιώθουν ότι δεν προστατεύονται.
Η πραγματική ηγεσία δεν προϋποθέτει ευκολία. Είναι απόφαση. Είναι ευθύνη. Και πολλές φορές, σημαίνει να κάνεις αυτό που είναι σωστό, όχι αυτό που είναι δημοφιλές. Αυτό περιλαμβάνει το να θέτεις ξεκάθαρα όρια – είτε αυτά αφορούν τις απαιτήσεις των πελατών, είτε την τήρηση διαδικασιών, είτε την ισονομία μέσα στην ομάδα. Όταν κάθε αίτημα γίνεται δεκτό «μόνο για αυτή τη φορά» ή κάθε παράκαμψη γίνεται ανεκτή για να μη δημιουργηθεί ένταση, δημιουργείται ένα περιβάλλον όπου όλα είναι επείγοντα και τίποτα δεν έχει σειρά.
Μια άλλη επικίνδυνη παγίδα είναι η υπερπροστασία των «δύσκολων» ανθρώπων της ομάδας, εις βάρος των σταθερών και αξιόπιστων. Όταν οι ηγέτες φοβούνται να αντιμετωπίσουν εκείνους που δημιουργούν ένταση, συχνά καταλήγουν να ικανοποιούν τις απαιτήσεις τους απλώς για να αποφύγουν τη σύγκρουση. Το τίμημα; Η “αθόρυβη” αποχώρηση των ανθρώπων που εργάζονται με συνέπεια και ήθος. Η ομάδα δεν μετρά μόνο με αριθμούς – μετρά με ισορροπία, αίσθημα δικαιοσύνης και συνοχή.
Η απόκρυψη των δύσκολων ειδήσεων είναι ακόμη ένα σύμπτωμα αυτής της κουλτούρας ευχαρίστησης. Πολλοί ηγέτες επιλέγουν να «προστατεύσουν» την ομάδα από άβολες αλήθειες, καθυστερώντας σημαντικές ανακοινώσεις ή «μαλακώνοντας» τις καταστάσεις. Όμως, αυτή η στρατηγική δεν προστατεύει – αποσταθεροποιεί. Οι εργαζόμενοι προτιμούν να γνωρίζουν τι συμβαίνει, ώστε να προσαρμόσουν τη στρατηγική και τη σκέψη τους. Η ειλικρίνεια – όταν συνοδεύεται από σεβασμό – είναι εργαλείο ενδυνάμωσης, όχι απειλή.
Το ίδιο ισχύει και για την αντιμετώπιση μικρών προβλημάτων, που αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, εξελίσσονται σε καταστάσεις που επηρεάζουν την καθημερινότητα όλης της ομάδας. Οι μικρές δυσλειτουργίες ή παραβάσεις που αγνοούνται από «καλή πρόθεση», γίνονται εστίες γκρίνιας, παρεξηγήσεων και τελικά διάβρωσης της όλης κουλτούρας. Η έγκαιρη παρέμβαση του ηγέτη είναι ουσιαστικό στοιχείο μιας ομάδας που λειτουργεί με εμπιστοσύνη.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και η ανάγκη κάποιων ηγετών να παίρνουν αποφάσεις μέσω συνεχών συζητήσεων και αναζήτησης συναίνεσης. Φυσικά και η συμμετοχικότητα είναι σημαντική, όμως όταν όλα τίθενται προς διαβούλευση, η ηγεσία χάνει την κατεύθυνσή της. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με βάση τις ανάγκες της επιχείρησης, όχι τον φόβο για την αντίδραση της ομάδας. Η σαφήνεια δεν είναι αυταρχισμός – είναι σταθερότητα.
Ακόμη πιο κρίσιμο είναι το θέμα της ανοχής προς παραβατικές συμπεριφορές από «αστέρια» της ομάδας. Είναι συχνό φαινόμενο να γίνονται εκπτώσεις στους κανόνες για εργαζομένους με υψηλές επιδόσεις. Όμως, όταν ο κανόνας δεν εφαρμόζεται για όλους, το σύστημα καταρρέει. Οι υπόλοιποι χάνουν την εμπιστοσύνη τους, νιώθουν αδικημένοι και αποστασιοποιούνται. Ηγεσία χωρίς δικαιοσύνη δεν έχει διάρκεια.
Η αποτελεσματική ανατροφοδότηση είναι ένα ακόμα σημείο στο οποίο οι «πολύ καλοί» ηγέτες κάνουν παραχωρήσεις. Αντί να δώσουν ξεκάθαρες, συγκεκριμένες οδηγίες, επιλέγουν ήπια λόγια και αόριστες παρατηρήσεις, συχνά σε ακατάλληλα πλαίσια. Όμως η ομάδα χρειάζεται καθοδήγηση. Η εποικοδομητική κριτική είναι ζωτική για την εξέλιξη. Η σαφήνεια – ακόμα και όταν «τσούζει» – δείχνει ότι ο ηγέτης ενδιαφέρεται για την πρόοδο, όχι για τη βολή.
Σε τελική ανάλυση, η ηγεσία δεν απαιτεί να είσαι αρεστός. Απαιτεί να είσαι παρών, σταθερός, και δίκαιος. Να επιλέγεις αυτό που χρειάζεται η ομάδα, όχι αυτό που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα εκείνη τη στιγμή. Οι ομάδες που ανθίζουν, δεν χτίζονται με την αποφυγή των εντάσεων, αλλά με την ύπαρξη καθαρών ορίων, εμπιστοσύνης και συνέπειας.
Οι ηγέτες που σέβονται πραγματικά τους ανθρώπους τους, τολμούν να είναι ειλικρινείς, να προστατεύουν, να απαιτούν. Και εκείνοι οι ίδιοι – όσο κι αν στην αρχή φαίνονται «αυστηροί» – είναι τελικά αυτοί που κερδίζουν τον βαθύτερο σεβασμό.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
