Ο τουρισμός είναι από τα πιο δυνατά χαρτιά κάθε χώρας. Δεν είναι απλώς μια οικονομική δραστηριότητα, είναι ένας τρόπος για τους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά, να γνωρίσουν πολιτισμούς, να ξεφύγουν από την καθημερινότητα και, τελικά, να δουν τον κόσμο με νέα μάτια. Όμως, όταν η πολιτική αρχίζει και μπαίνει στον χορό, τα πράγματα αλλάζουν. Και όχι προς το καλύτερο.
Τα τελευταία χρόνια έχει φανεί ξεκάθαρα πως οι πολιτικές αποφάσεις – και ιδιαίτερα οι πιο σκληρές ή αμφιλεγόμενες – δεν μένουν στα κοινοβούλια και τις τηλεοράσεις. Αρχίζουν και επηρεάζουν το πώς βλέπουμε τις χώρες, το πώς νιώθουμε για τους ανθρώπους τους και – κυρίως – το αν τελικά θέλουμε να τις επισκεφτούμε. Η Αμερική αποτελεί πλέον ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατάστασης.
Με την επιστροφή μιας ηγεσίας που δημιουργεί έντονες αντιδράσεις, έχουν ξεκινήσει να καταγράφονται σοβαρές πτώσεις στη ζήτηση για ταξίδια προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλοί ξένοι επισκέπτες εκφράζουν επιφυλάξεις, φόβους, ακόμα και απογοήτευση για το πολιτικό κλίμα της χώρας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που συστήνεται επισήμως από κάποιες χώρες στους πολίτες τους – ιδιαίτερα σε πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – να αποφεύγουν την επίσκεψη στις ΗΠΑ. Αυτό από μόνο του λέει πολλά.
Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το CNN, οι αφίξεις ξένων τουριστών στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να μειωθούν φέτος κατά 5,1%. Αυτό το ποσοστό, όσο “μικρό” κι αν φαίνεται, έχει τεράστια επίδραση στην οικονομία. Οι τουριστικές δαπάνες προβλέπεται να υποχωρήσουν κατά 11%, κάτι που σε απόλυτους αριθμούς μεταφράζεται σε απώλεια περίπου 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Είναι ένα ποσό που δεν περνά απαρατήρητο, ούτε από τις τουριστικές επιχειρήσεις ούτε από την οικονομία συνολικά.
Όμως δεν είναι μόνο οι ξένοι που κρατούν αποστάσεις. Και οι ίδιοι οι Αμερικανοί φαίνεται να γίνονται πιο διστακτικοί στο να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Σε ένα διεθνές περιβάλλον, όπου η εικόνα της χώρας τους έχει πληγεί, αρκετοί δηλώνουν πως δεν αισθάνονται άνετα να ταξιδεύουν ή να “εκπροσωπούν” την Αμερική. Φοβούνται για το πώς θα τους αντιμετωπίσουν οι άλλοι λαοί, προβληματίζονται για το τι εικόνα δίνουν στο εξωτερικό και, σε πολλές περιπτώσεις, αποφεύγουν εντελώς να ταξιδέψουν για να μην εκτεθούν σε δύσκολες ή άβολες καταστάσεις.
Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν αυτή τη μεταστροφή. Αρκετές τουριστικές επιχειρήσεις σε γειτονικές χώρες των ΗΠΑ έχουν ήδη καταγράψει υψηλά ποσοστά ακυρώσεων. Κι αυτό συμβαίνει όχι λόγω κάποιου εξωτερικού γεγονότος, όπως μια πανδημία ή κάποια φυσική καταστροφή, αλλά εξαιτίας των πολιτικών αποφάσεων και της εικόνας που αυτές δημιουργούν παγκοσμίως.
Η φήμη μιας χώρας, τελικά, αποδεικνύεται ότι παίζει τεράστιο ρόλο στο αν και πόσο προσελκύει τουρίστες. Όταν μια κυβέρνηση δημιουργεί εντάσεις, απειλεί με πολιτικές κινήσεις που σοκάρουν ή υιοθετεί ρητορική που απομονώνει τη χώρα από τον υπόλοιπο κόσμο, η εικόνα της φθείρεται. Και ο τουρίστας – είτε είναι Ευρωπαίος, είτε Ασιάτης, είτε Λατινοαμερικανός – αρχίζει και το σκέφτεται δυο και τρεις φορές. Δεν είναι απλώς θέμα ασφάλειας. Είναι θέμα διάθεσης, εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα. Πολλοί Αμερικανοί νιώθουν πως όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό, δεν είναι απλώς τουρίστες – κουβαλούν, άθελά τους, την εικόνα της κυβέρνησής τους. Και αυτό είναι κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις τους κάνει να νιώθουν έκθετοι ή και ανεπιθύμητοι. Κάποιοι, ειδικά όταν ταξιδεύουν μόνοι, δηλώνουν ότι αισθάνονται πιο ευάλωτοι και λιγότερο ασφαλείς σε χώρες που παλαιότερα επισκέπτονταν με ευκολία.
Η Ευρώπη, από την άλλη, προσπαθεί προς το παρόν να κρατήσει ισορροπίες. Δεν έχουν παρατηρηθεί ακόμη μεγάλες πτώσεις στις αφίξεις Αμερικανών τουριστών, όμως υπάρχει ανησυχία και μια γενικότερη επαγρύπνηση. Η τουριστική αγορά στην Ευρώπη βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στους επισκέπτες από τις ΗΠΑ, καθώς είναι αυτοί που ξοδεύουν πολλά κατά τις διακοπές τους, και αρκετοί επαγγελματίες του χώρου προσπαθούν να προσαρμόσουν την επικοινωνία τους, δείχνοντας περισσότερη κατανόηση, συμπόνια και ουδετερότητα, κατευνάζοντας με αυτό τον τρόπο τους φόβους και τις ανασφάλειες των τουριστών.
Μην ξεχνάμε ότι ο τουρισμός είναι μια δραστηριότητα που βασίζεται στην αμοιβαία αποδοχή. Είναι ένα άνοιγμα προς τον άλλο. Όταν η πολιτική – ανεξαρτήτως ιδεολογίας – αρχίζει και κλείνει πόρτες, όταν ο φόβος και η καχυποψία γίνονται κομμάτι της ταξιδιωτικής εμπειρίας, τότε κάτι χάνεται. Και αυτό που χάνεται δύσκολα ανακτάται.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η πολιτική επηρεάζει τον τουρισμό, αλλά είναι μια από τις πιο ξεκάθαρες αποδείξεις του πόσο συνδεδεμένα είναι αυτά τα δύο πεδία. Και ίσως είναι και μια υπενθύμιση προς όλους – κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες – ότι ο τουρισμός χρειάζεται σταθερότητα, ανοιχτό πνεύμα και ένα βασικό αίσθημα αμοιβαίου σεβασμού για να ανθίσει. Όσο αυτό απουσιάζει, οι βαλίτσες θα μένουν κλειστές, μαζί με όλα όσα θα μπορούσε κανείς να ζήσει..
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
