Σε μια εποχή που τα σύνορα γίνονται μεν όλο πιο αόρατα μέσω της τεχνολογίας, αλλά και πιο κρίσιμα χάρη σε λογίων γεωπολιτικές και εθνικές εντάσεις, το Ηνωμένο Βασίλειο γράφει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της μετανάστευσης και της ασφάλειας.
Από τώρα, οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες που κατευθύνονται προς τις βρετανικές ακτές θα πρέπει να κατέχουν μια νέα, υποχρεωτική ηλεκτρονική άδεια εισόδου, μια αλλαγή που θυμίζει τις αυστηρές πολιτικές των ΗΠΑ και προμηνύει ένα μέλλον όπου η ψηφιακή ταυτότητα θα είναι το κλειδί κάθε διόδου. Η ηλεκτρονική ταξιδιωτική άδεια, ή ETA, που μπορεί να αποκτηθεί με λίγα κλικ και μια πληρωμή 10 λιρών ή12 ευρώ, τουλάχιστον στην αρχή, πριν η τιμή ανέβει στις 16 λίρες, γίνεται το νέο απαραίτητο έγγραφο για όσους επιθυμούν να διασχίσουν τη Μάγχη και έχει ισχύ για δύο χρόνια. Το σύστημα, που θυμίζει το αμερικανικό ESTA, δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική φόρμα, αλλά η βάση ενός νέου μοντέλου ελέγχου, όπου η τεχνολογία αντικαθιστά τα σφραγίσματα και τις ουρές στα τελωνεία.
Μια ιστορική στιγμή για τα βρετανικά σύνορα
Το Ηνωμένο Βασίλειο, μετά το Brexit, έχει αναζητήσει συνεχώς τρόπους να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με την Ευρώπη. Η εφαρμογή της ETA για Ευρωπαίους ταξιδιώτες από την 1η Απριλίου 2024 (μετά την προηγούμενη επέκτασή της σε Αμερικανούς και Καναδούς) είναι μια σημαντική συμβολική κίνηση: η Βρετανία δεν είναι πλέον μέρος της ζώνης ελεύθερης μετακίνησης, και οι πολίτες της ΕΕ τώρα αντιμετωπίζουν τους ίδιους ελέγχους που ισχύουν για υπηκόους τρίτων χωρών. «Με την ψηφιοποίηση του συστήματος μετανάστευσης, ανοίγουμε τον δρόμο για βρετανικά σύνορα χωρίς επαφή», δήλωσε η υπουργός Μετανάστευσης Σίμα Μάλχοτρα, υπογραμμίζοντας ότι αυτό το βήμα δεν αφορά μόνο την ασφάλεια, αλλά και την ευκολία. Κι όμως, η αλλαγή δεν έρχεται χωρίς αντιδράσεις. Το Χίθροου, το πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο της Ευρώπης, φοβήθηκε ότι η νέα απαίτηση θα αποθάρρυνε τους επιβάτες διεθνών πτήσεων που απλώς μετακινούνται μέσω του Λονδίνου. Ως εκ τούτου, εξασφαλίστηκε μια εξαίρεση: όσοι δεν εισέρχονται στη Βρετανία, αλλά απλώς μεταφέρονται, δεν χρειάζονται ETA.
Πώς λειτουργεί το νέο σύστημα;
Η διαδικασία είναι απλή. Ο ταξιδιώτης καλείται να συμπληρώσει μια αίτηση μέσω εφαρμογής ή ιστοσελίδας, προσκομίζοντας μια φωτογραφία του διαβατηρίου και του προσώπου του. Το σύστημα, σύμφωνα με το βρετανικό Υπουργείο Εσωτερικών, απαντά συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά, αν και συνιστάται να υποβληθεί η αίτηση με προπορευτικότητα έως τριών ημερών. Μόλις εγκριθεί, η ETA συνδέεται ψηφιακά με το διαβατήριο και ισχύει για δύο χρόνια, επιτρέποντας επισκέψεις έως και έξι μήνες τη φορά. Αυτό το νέο έγγραφο αφορά όλους, ακόμα και βρέφη. Είναι μια ξεκάθαρη απόδειξη ότι, στη μετα-Brexit εποχή, κανείς δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος από τα βρετανικά σύνορα.
Οι παράλληλοι ευρωπαϊκοί κανόνες
Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας ευρύτερης παγκόσμιας μετατόπισης προς την ψηφιακή διαχείριση των συνόρων, με την εισαγωγή του συστήματος ETA να αποτελεί μόνο ένα κομμάτι αυτού του πολυσύνθετου παζλ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη σειρά της, προετοιμάζει το δικό της σύστημα ETIAS, το οποίο όμως παρουσιάζει σημαντικές διαφορές τόσο στον χρονοδιάγραμμα όσο και στη λειτουργική του αρχιτεκτονική. Η καθυστέρηση της ευρωπαϊκής έκδοσης μέχρι το 2026 δημιουργεί ένα ενδιαφέρον παράδοξο: ενώ η Βρετανία, ως πρώην μέλος της ΕΕ, προχωρά με γρήγορους ρυθμούς στην εφαρμογή ψηφιακών μέτρων, το ευρωπαϊκό σύστημα παραμένει σε φάση σχεδιασμού. Αυτή η ασυμμετρία αποκαλύπτει τις διαφορετικές προτεραιότητες και τις διοικητικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο φορείς. Η βρετανική ETA δεν είναι ένα πειραματικό σχέδιο, αλλά ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα που έχει ήδη δοκιμαστεί σε πολλαπλά γεωγραφικά πλαίσια. Αρχικά εφαρμόστηκε σε χώρες του Κόλπου το 2023, σε μια κίνηση που θυμίζει την επιλεκτική προσέγγιση που ακολούθησαν και άλλα κράτη σε παρόμοιες μεταρρυθμίσεις. Η επέκτασή του τον Ιανουάριο του 2024 σε περισσότερες από 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων κρατών με ισχυρές διπλωματικές σχέσεις όπως η Νότια Κορέα και η Αργεντινή, υπογραμμίζει τη στρατηγική του Λονδίνου να θεωρεί το σύστημα ως εργαλείο όχι μόνο ασφαλείας, αλλά και διπλωματικών σχέσεων. Τα στατιστικά στοιχεία είναι εντυπωσιακά: σχεδόν 1,1 εκατομμύρια αιτήσεις είχαν εγκριθεί μέχρι το τέλος του 2024, ένας αριθμός που αποδεικνύει ότι το μοντέλο έχει ήδη κερδίσει την αποδοχή της διεθνούς κοινότητας ταξιδιωτών. Αυτή η μαζική υιοθέτηση δεν είναι απλώς μια ενδείξει της τεχνολογικής του βιωσιμότητας, αλλά και μια απόδειξη ότι η ψηφιακή μετανάστευση έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης γεωπολιτικής πραγματικότητας. Η σύγκριση μεταξύ του βρετανικού και του μελλοντικού ευρωπαϊκού συστήματος αποκαλύπτει βαθύτερες τάσεις στον τρόπο με τον οποίο οι χώρες αντιλαμβάνονται τα σύνορά τους στον 21ο αιώνα. Ενώ η Βρετανία επιλέγει μια πιο ευέλικτη και σταδιακή προσέγγιση, η ΕΕ φαίνεται να προτιμά μια πιο κεντρικοποιημένη και ολιστική εφαρμογή. Αυτές οι διαφορετικές φιλοσοφίες θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες των δύο χωρών αντιλαμβάνονται την ελευθερία κίνησης και την ασφάλεια στις δεκαετίες που έρχονται. Η εισαγωγή της ETA δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική αλλαγή. Είναι ένα σημάδι των καιρών: τα σύνορα γίνονται πιο έξυπνα, πιο ψηφιακά, και ίσως πιο απρόσιτα για όσους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ακολουθήσουν τους νέους κανόνες. Ενώ η βρετανική κυβέρνηση το παρουσιάζει ως μέτρο ασφαλείας και ευκολίας, οι κριτικοί αναρωτιούνται αν αυτό θα μειώσει τον τουρισμό ή θα δημιουργήσει νέα εμπόδια για τις οικογένειες και τους επιχειρηματίες.
Πάντως, όπως και να χει από δω και πέρα, το ταξίδι για τη Βρετανία δεν θα είναι ποτέ όπως παλιά. Και ίσως αυτό ακριβώς να ήταν το νόημα από την αρχή.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
