Ο κόσμος της επιχειρηματικότητας εξελίσσεται διαρκώς, επηρεαζόμενος από τις οικονομικές συνθήκες, τις φορολογικές αλλαγές και τις προτιμήσεις των επιχειρηματιών. Στην Ελλάδα, η ατομική επιχείρηση παραμένει η πιο δημοφιλής μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας, παρά την αυξανόμενη στροφή προς άλλες νομικές μορφές, όπως οι Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ) και οι Ετερόρρυθμες και Ομόρρυθμες Εταιρείες. Η προτίμηση προς την ατομική επιχείρηση συνδέεται με τη χαμηλή γραφειοκρατία, την ευελιξία και το χαμηλό κόστος σύστασης, αλλά συνοδεύεται και από σημαντικά μειονεκτήματα που κάνουν πολλούς να αναζητούν εναλλακτικές επιλογές.
Η ατομική επιχείρηση είναι η πιο απλή μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η σύστασή της είναι γρήγορη και απαιτεί ελάχιστες διαδικασίες, χωρίς την ανάγκη αρχικού κεφαλαίου ή σύνταξης καταστατικού. Ο επιχειρηματίας λειτουργεί μόνος του, λαμβάνοντας ο ίδιος όλες τις αποφάσεις χωρίς την υποχρέωση συνεργασίας με άλλους εταίρους ή τη σύσταση διοικητικών συμβουλίων. Αυτή η αυτονομία αποτελεί βασικό πλεονέκτημα, καθώς επιτρέπει στον ιδιοκτήτη να καθορίζει άμεσα τη στρατηγική της επιχείρησής του και να προσαρμόζεται γρήγορα στις συνθήκες της αγοράς. Επιπλέον, όλα τα κέρδη ανήκουν αποκλειστικά σε αυτόν, χωρίς την ανάγκη διανομής σε άλλους μετόχους ή συνεταίρους.
Ένας άλλος σημαντικός λόγος που πολλοί επιλέγουν την ατομική επιχείρηση είναι το χαμηλό λειτουργικό κόστος. Σε αντίθεση με τις ΙΚΕ και τις Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.), δεν απαιτούνται διπλογραφικά λογιστικά βιβλία, υποχρεωτικές συνελεύσεις ή άλλες πολύπλοκες νομικές διαδικασίες. Αυτή η απλότητα την καθιστά ιδανική για μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, ιδιαίτερα για όσους δεν διαθέτουν σημαντικά κεφάλαια κατά την έναρξη της δραστηριότητάς τους. Παράλληλα, η δυνατότητα εύκολης έναρξης και διακοπής της επιχείρησης δίνει στον επιχειρηματία την ευκαιρία να δοκιμάσει νέες ιδέες χωρίς μακροχρόνιες δεσμεύσεις ή υψηλό οικονομικό ρίσκο.
Ωστόσο, η ατομική επιχείρηση έχει και σημαντικά μειονεκτήματα, με βασικότερο την απεριόριστη προσωπική ευθύνη. Σε περίπτωση χρεών ή νομικών ζητημάτων, ο επιχειρηματίας ευθύνεται με όλη την προσωπική του περιουσία, σε αντίθεση με τις κεφαλαιουχικές εταιρείες όπου η ευθύνη περιορίζεται στο εταιρικό κεφάλαιο. Αυτός ο παράγοντας καθιστά την ατομική επιχείρηση λιγότερο ελκυστική για δραστηριότητες που εμπεριέχουν υψηλό επιχειρηματικό κίνδυνο ή απαιτούν μεγάλες επενδύσεις.
Η φορολογία αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα στην επιλογή της επιχειρηματικής μορφής. Αν και οι ατομικές επιχειρήσεις είχαν στο παρελθόν φορολογικά πλεονεκτήματα, οι αλλαγές που εφαρμόστηκαν, έκαναν πολλούς επιχειρηματίες να στραφούν προς τις Ετερόρρυθμες και Ομόρρυθμες Εταιρείες, που προσφέρουν ευνοϊκότερες φορολογικές ρυθμίσεις και δυνατότητα επιμερισμού της επιχειρηματικής ευθύνης. Αυτή η τάση αποτυπώνεται στα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), όπου καταγράφεται αύξηση στις εγγραφές αυτών των εταιρικών σχημάτων, ενώ οι ατομικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν σταδιακή μείωση.
Παρά τις νέες τάσεις, η ατομική επιχείρηση εξακολουθεί να κυριαρχεί στον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο, κυρίως στους τομείς των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρών εμπορικών δραστηριοτήτων. Δικηγόροι, γιατροί, λογιστές, μηχανικοί και πολλοί άλλοι επαγγελματίες προτιμούν αυτή τη μορφή λόγω της απλότητας και της άμεσης διαχείρισης που προσφέρει. Επιπλέον, για μικρές επιχειρήσεις που δεν απαιτούν μεγάλες επενδύσεις ή εταιρική δομή, η ατομική επιχείρηση αποτελεί την πιο πρακτική λύση.
Αν και η ατομική επιχείρηση συνεχίζει να αποτελεί την προτιμώμενη επιλογή για τη συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιχειρηματιών, η επιχειρηματική φυσιογνωμία της Ελλάδας μεταβάλλεται σταδιακά. Οι ΙΚΕ και οι Ανώνυμες Εταιρείες καταγράφουν σταθερή άνοδο, ενώ παράλληλα αυξάνεται και ο αριθμός ων Ετερόρρυθμων και Ομόρρυθμων Επιχειρήσεων. Αυτό δείχνει ότι οι επιχειρηματίες αναζητούν πιο ευέλικτες νομικές μορφές, οι οποίες προσφέρουν τόσο προστασία από επιχειρηματικούς κινδύνους όσο και φορολογικά οφέλη.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, καταγράφηκαν 13.463 νέες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, με τον συνολικό αριθμό των επιχειρήσεων να ξεπερνά τις 974.000. Οι περισσότερες νέες επιχειρήσεις αφορούν ατομικές, ετερόρρυθμες και ομόρρυθμες εταιρείες, ενώ καταγράφηκαν και νέες Ανώνυμες Εταιρείες και ΙΚΕ. Αντίθετα, παρατηρείται σταθερή μείωση στις ΕΠΕ, τις Συνεταιριστικές Εταιρείες και τις Ενεργειακές Κοινότητες, αν και σε μικρό βαθμό.
Η τάση αυτή είναι συνέχεια του 2024, όταν δημιουργήθηκαν πάνω από 40.000 νέες επιχειρήσεις, με τον αριθμό των ενεργών επιχειρήσεων να αναμένεται να ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο στο δεύτερο εξάμηνο του 2025. Οι ατομικές επιχειρήσεις παραμένουν η πιο διαδεδομένη μορφή, αποτελώντας το 65,4% του συνόλου. Οι Ετερόρρυθμες και Ομόρρυθμες Επιχειρήσεις παρουσιάζουν την μεγαλύτερη ανάπτυξη, λόγω της προτίμησης από ελεύθερους επαγγελματίες για να αποφύγουν την τεκμαρτή φορολόγηση, ενώ οι ΙΚΕ και οι Ανώνυμες Εταιρείες συνεχίζουν να αυξάνονται σταθερά.
Οι ΕΠΕ σημειώνουν μείωση, ενώ οι νέες ΙΚΕ και Ανώνυμες Εταιρείες παραμένουν σε ανοδική πορεία. Συνολικά, οι επιχειρηματικές προτιμήσεις στην Ελλάδα μετατοπίζονται προς πιο ευέλικτες εταιρικές μορφές, με σημαντική ανάπτυξη των Ε.Ε. και Ο.Ε. επιχειρήσεων.
Η επιλογή της κατάλληλης νομικής μορφής εξαρτάται από τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του κάθε επιχειρηματία. Για όσους επιθυμούν άμεση έναρξη, χαμηλά λειτουργικά έξοδα και πλήρη έλεγχο της επιχείρησής τους, η ατομική επιχείρηση παραμένει μια ελκυστική λύση. Από την άλλη, για όσους αναζητούν προστασία από οικονομικούς κινδύνους, φορολογικά οφέλη και τη δυνατότητα συνεργασίας με άλλους εταίρους, οι εταιρικές μορφές, όπως οι ΙΚΕ ή οι Ετερόρρυθμες και Ομόρρυθμες Εταιρείες, αποτελούν πιο συμφέρουσες επιλογές.
Η ελληνική επιχειρηματικότητα βρίσκεται σε φάση προσαρμογής, με τις μικρές και ατομικές επιχειρήσεις να συνεχίζουν να κυριαρχούν, αλλά με ολοένα και περισσότερους επιχειρηματίες να αναζητούν εναλλακτικές μορφές. Οι αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς, οι οικονομικές συνθήκες και οι απαιτήσεις της αγοράς θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις αποφάσεις των επαγγελματιών, διαμορφώνοντας το νέο επιχειρηματικό τοπίο της χώρας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
