Με βεβαιότητες και συμμαχίες παγωμένες από τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου να κλυδωνίζονται και μια φοβική ανασφάλεια να πλανάται στο κόσμο, η Ευρώπη μπορεί και να βλέπει την ευκαιρία να προωθήσει τα δικά της οικονομικά συμφέροντα, σύμφωνα με άρθρο του Politico, που ήδη έχει γνωρίσει αναδημοσιεύσεις και προβολές σε όλο τον πλανήτη.
Την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, κάνει ό,τι μπορεί για να ανατρέψει την παγκόσμια οικονομική τάξη, η οποία, όπως υποστηρίζει, είναι στημένη εις βάρος των συμφερόντων της Αμερικής, η Ευρώπη κρατά την ανάσα της, αλλά κοιτάζει και το πως και αν γίνεται θα βγει ωφελημένη. Το δολάριο βεβαίως και παραμένει το αδιαμφισβήτητο κεντρικό νόμισμα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, με τις συναλλαγές του να αποτελούν το 90% του διεθνούς εμπορίου και το 60% των ξένων ομολόγων να εκδίδονται σε αμερικανική νομισματική μονάδα. Το ευρώ, από την άλλη πλευρά, έχει παραμείνει σε στασιμότητα, καταλαμβάνοντας μόλις το 20% των παγκόσμιων συναλλαγών, στην τελευταία δεκαετία. Μα, η πολιτική και οικονομική αναταραχή, που συμβαίνει αυτή τη στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την ηγεμονική και αλαζονική προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, δίνει στην Ευρώπη μια σπάνια ευκαιρία να επανεξετάσει τη θέση της στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η αβεβαιότητα του δολαρίου και η ευρωπαϊκή απάντηση
Οι αψυχολόγητες, κάποτε αντικρουόμενες, πιθανόν παρορμητικές, σίγουρα επιθετικές και αλαζονικές σε σημείο ύβρεως πολιτικές της τρέχουσας αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας, δημιουργούν, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον ανησυχίες στους διεθνείς οικονομικούς κύκλους. Από τις εμπορικές συγκρούσεις, έως τις πιθανές παρεμβάσεις στην ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, η εμπιστοσύνη των επενδυτών έχει αρχίσει να κλονίζεται. Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πρωτοβουλίες είναι η υποτιθέμενη «Mar-a-Lago Accord», μια μη επίσημη συμφωνία που στοχεύει στην εκούσια υποτίμηση του δολαρίου για την ενίσχυση της αμερικανικής ανταγωνιστικότητας. Παρόλο που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, αποκάλεσε την ιδέα «ανυπόστατη», πέταξε και ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο. «Η αστάθεια που προκαλεί η αμερικανική πολιτική δημιουργεί ένα κενό που μπορεί να γεμίσει το ευρώ», σχολιάζουν οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, «αλλά για να συμβεί αυτό, η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις δικές της δομές» συμπληρώνουν.
Η αναγκαιότητα του κοινού χρέους και η δυσκολία της πολιτικής συναίνεσης
Για να ενισχυθεί ο ρόλος του ευρώ ως παγκόσμιου νομίσματος, οι ευρωπαϊκοί τεχνοκράτες επισημαίνουν την ανάγκη για συστηματική έκδοση κοινού χρέους της ΕΕ. Τέτοια ομόλογα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εναλλακτική «ασφαλής επένδυση» και να προσελκύσουν κεφάλαια από διεθνείς επενδυτές, όπως τα αμερικανικά Treasury bonds. Αυτά είναι τα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ με διάρκεια 10 έως 30 χρόνων, στα οποία οι επενδυτές δανείζουν χρήματα στην αμερικανική κυβέρνηση με αντάλλαγμα ένα σταθερό επιτόκιο και θεωρούνται από τις ασφαλέστερες επενδύσεις παγκοσμίως, καθώς υποστηρίζονται από την πλήρη πίστη και πίστωση της αμερικανικής κυβέρνησης. Πίσω στο ευρωπαϊκό θέμα, όμως, κύριο εμπόδιο παραμένει η έλλειψη πολιτικής συναίνεσης μεταξύ των κρατών μελών. «Η Ευρώπη χρειάζεται μια πραγματική ένωση κεφαλαιαγορών», δηλώνει ο Γερμανός οικονομολόγος Χανς Βέρνερ Σιν, συνεχίζοντας πως «χωρίς αυτήν, το ευρώ θα παραμείνει ένα νόμισμα δεύτερης κατηγορίας σε σχέση με το δολάριο». Η έλλειψη ενοποιημένης φορολογικής και τραπεζικής πολιτικής, καθώς και η διστακτικότητα ορισμένων χωρών να μοιραστούν το χρηματοπιστωτικό τους ρίσκο, αποτελούν τα σημαντικότερα εμπόδια. Παρ’ όλα αυτά, για τους αναλυτές του politico, η τρέχουσα αστάθεια στις ΗΠΑ προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την Ευρώπη να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που θα ενίσχυαν τη θέση της στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη.
Οι γεωπολιτικές προεκτάσεις μιας ισχυρότερης Ευρώπης
Πέρα από τα οικονομικά οφέλη, η ενίσχυση του ευρώ θα μπορούσε να έχει και σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις. Η κυριαρχία του δολαρίου δεν είναι απλώς ένα οικονομικό φαινόμενο, αλλά και ένα εργαλείο πολιτικής επιρροής. Η χρήση του δολαρίου σε διεθνείς συναλλαγές επιτρέπει στις ΗΠΑ να επιβάλλουν κυρώσεις και να ελέγχουν τμήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Αν το ευρώ γίνει πιο ισχυρό, θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τις αμερικανικές χρηματοπιστωτικές υποδομές», ανέφερε η Γαλλίδα οικονομολόγος Ανιές Μπενεσί-Κεραέ και «αυτό θα μπορούσε να δώσει στην ΕΕ μεγαλύτερη αυτονομία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας».
Το παράθυρο ευκαιρίας
Παρά τις δυσκολίες, η Ευρώπη φαίνεται να αντιλαμβάνεται τη σημασία αυτής της ιστορικής συγκυρίας. Η πρόταση για δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί μέσω κοινού χρέους, αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης οικονομικής ενοποίησης. «Το παράθυρο ευκαιρίας είναι ανοιχτό, αλλά δεν θα παραμείνει για πάντα», προειδοποίησε ο Ιταλός οικονομολόγος Φραντσέσκο Τζιαβάτσι και «αν η Ευρώπη δεν κινηθεί τώρα, η ιστορική αυτή στιγμή θα χαθεί». Οι αγορές παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις. Η αύξηση της ζήτησης για ευρωπαϊκά ομόλογα, ακόμη και σε περιόδους παγκόσμιας αβεβαιότητας, δείχνει ότι οι επενδυτές αρχίζουν να βλέπουν το ευρώ ως μια πιο σταθερή εναλλακτική. Η επιτυχία, όμως, αυτής της στρατηγικής εξαρτάται από την ικανότητα της Ευρώπης να ξεπεράσει τις εσωτερικές της διαιρέσεις και να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις.
Σε έναν κόσμο γεωπολιτικής αστάθειας, οικονομικών ανακατατάξεων, ανασφαλών πολιτών, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την ιστορική επιλογή ή να παραμείνει σε δεύτερο ρόλο ή να αξιοποιήσει τις συνθήκες προς όφελος της.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
