Ο δράκος της Ασίας, ή ο γίγαντας που ξύπνησε, όπως την είχε χαρακτηρίσει ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης, η Κίνα, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή όσον αφορά την οικονομική της εκτόξευση. Σύμφωνα με το επίσημο Κινεζικό Πρακτορείο Ειδήσεων Σινχούα, ή Xinhua, η χώρα έχει δημοσιοποιήσει ένα σχέδιο που στοχεύει στην τόνωση της εγχώριας κατανάλωσης, με στόχο να την καταστήσει «τον κύριο κινητήρα της οικονομικής ανάπτυξης», όπως αναφέρει.
Η εφαρμογή των μέτρων τόνωσης της κινεζικής κατανάλωσης, σύμφωνα με το Σινχούα δεν είναι μια απλή οικονομική στρατηγική, αλλά η βαθύτερη προσπάθεια να ανασχεδιαστεί η οικονομική δομή της χώρας, ώστε να στηριχθεί περισσότερο στην εσωτερική ζήτηση και λιγότερο στις εξαγωγές και τις ξένες επενδύσεις. Το σχέδιο αυτό, που εκδόθηκε από το Γενικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας και το Γενικό Γραφείο του Κρατικού Συμβουλίου, αποτελεί μια απόκριση στις πρόσφατες οικονομικές αντιξοότητες, που αντιμετώπισε η χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19 και των αποπληθωριστικών πιέσεων.
Η σημασία της εγχώριας κατανάλωσης
Η εγχώρια κατανάλωση έχει γίνει ένας από τους κεντρικούς άξονες της οικονομικής πολιτικής της Κίνας, αφού τις τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα βασίστηκε κυρίως στις εξαγωγές και τις επενδύσεις σε υποδομές για να τροφοδοτήσει την οικονομική της ανάπτυξη, μοντέλο, που η Κινέζική ηγεσία θεωρεί πως έχει δείξει τα όριά του, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτες. Η πανδημία COVID-19, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι διακοπές στις αλυσίδες εφοδιασμού έχουν αναγκάσει την Κίνα να επανεξετάσει τις οικονομικές της προτεραιότητες. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ή WEF, η εγχώρια κατανάλωση στην Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 55% του ΑΕΠ της χώρας, ένα ποσοστό που είναι σημαντικά χαμηλότερο σε σύγκριση με άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου η κατανάλωση αντιπροσωπεύει περίπου το 70% του ΑΕΠ. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης οικονομικής δύναμης στον πλανήτη υπογραμμίζει στη Κίνα, την ανάγκη για μια οικονομική ανάπτυξη, που βασίζεται περισσότερο στην εσωτερική ζήτηση.
«Λογική» αύξηση μισθών, κατώτατος μισθός και παιδική μέριμνα
Το σχέδιο της Κίνας περιλαμβάνει μια σειρά από μέτρα, που στοχεύουν στο να αυξήσουν, μεν, την αγοραστική δύναμη των πολιτών, να μειώσουν, δε, τα μεγάλα οικονομικά βάρη που αυτοί αντιμετωπίζουν. Η χαρακτηριζόμενη ως «λογική» αύξηση των μισθών και η καθιέρωση ενός υγιούς μηχανισμού για την προσαρμογή του κατώτατου μισθού αποτελούν βασικά μέτρα της στρατηγικής τόνωσης της εσωτερικής κατανάλωσης. Κατώτατος μισθός υπάρχει στην Κίνα, αλλά ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή και έχει μεγάλες διαφορές μεταξύ των αστικών κέντρων και των αγροτικών περιοχών, όπως και οι οικονομικές ανάγκες των εκεί πληθυσμών. Για παράδειγμα ο κατώτατος μισθός στο Πεκίνο, στην βόρεια Κίνα είναι 2.320 γιουάν, δηλαδή περίπου 295 ευρώ τον μήνα, ενώ σε μια μακρινή επαρχία, ας πούμε την Γκουανγκσί της νότας Κίνας, είναι 1.430 γιουάν, δηλαδή κάπου 182 ευρώ, με σχεδόν 60%, οικονομική διαφορά μεταξύ τους. Η Κινεζική κυβέρνηση, δημιουργεί, ακόμα, την υποδομή για ένα συστήματος επιδότησης παιδικής μέριμνας, όχι μόνο για να βοηθηθούν οι οικογένειες, αλλά για να τονωθεί η αύξηση του ποσοστού γεννήσεων. Στην Κίνα, το ποσοστό γεννήσεων έχει πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, φτάνοντας 6,77 γεννήσεις ανά 1.000 άτομα το 2022. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του 1950, δημιουργώντας σημαντικά δημογραφικά προβλήματα στη χώρα, που γερνά και βλέπει να μειώνεται η τεράστια, παντοδύναμη εργατικής της δύναμης. Φυσικά η δραματική μείωση των γεννήσεων οφείλεται, κυρίως, στην πολιτική του ενός παιδιού, που εφαρμόστηκε για δεκαετίες και μετά στο απαγορευτικό κόστος διαβίωσης, εκπαίδευσης και στέγασης, στην προτεραιότητα, που δίνεται από τους νέους, στην καριέρα και την ατομική ελευθερία και στην γρήγορη αστικοποίηση, που οδηγεί σε μικρότερες οικογένειες.
Η σύνδεση ανάμεσα στις επενδύσεις και την κατανάλωση
Η Κινεζική ηγεσία επιχειρεί να ενισχύσει τον ρόλο των επενδύσεων στη στήριξη της κατανάλωσης, προωθώντας επενδύσεις σε τομείς όπως η τεχνολογία, η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, αλλά θα αυξήσουν και την αγοραστική δύναμη των πολιτών. Σύμφωνα με μεγάλη μελέτη απ’ το Πανεπιστήμιο του Πεκίνο, κάθε 1% αύξησης στις επενδύσεις στους παραπάνω τομείς, μπορεί να οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση της κατανάλωσης κατά 0,5% με 0,7%. Σχεδιάστηκαν ρυθμιστικές κινήσεις, ακόμη, ώστε να σταθεροποιηθούν οι αγορές μετοχών και ακινήτων, οι οποίες έχουν υποστεί σημαντικές αναταράξεις τα τελευταία χρόνια, για να υπάρξει σταθεροποίηση και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών, εκτός από την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας. Το μεγάλο πρόβλημα της στέγης στην Κίνα, που αποτελεί μεγάλο ζήτημα επιβίωσης κάποιες φορές του πληθυσμού, εμφανίστηκε μετά την ταχεία αστικοποίηση και οικονομική ανάπτυξη και εντάθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Οι τιμές των ακινήτων εκτοξεύτηκαν, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, έχοντας μεγάλο κοινωνικό και οικονομική αστάθεια.
Εμπόδια, προβλήματα, προοπτικές και… αντοχές!
Ο Λι Κετσιάνγκ, ο πρώην πρωθυπουργός της Κίνας, είχε δηλώσει σε μια ομιλία του: «Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να βασίζεται στην ευημερία του λαού. Μόνο όταν οι άνθρωποι έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν μια καλύτερη ζωή, η οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί βιώσιμα». Με αυτή την πολιτική θεώρηση να προβάλλεται η ηγεσία της Κίνας, φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει πως η ανάπτυξη δεν επιτυγχάνεται μόνο με βάση τους αριθμούς των οικονομικών δεδομένων, αλλά και με το να έχουν κάποια ποιότητα ζωής και οι πολίτες ως δύναμη για να μπορέσουν να δουλεύουν. Πως το είχε πει, τόσο εύστοχα και πικρά αληθινά ο Νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς, για τις μετρήσεις της της οικονομικής πρόοδού μόνο με βάση στατιστικά στοιχεία, όπως το ΑΕΠ; Οι αριθμοί είναι καλά, οι άνθρωποι δυστυχούν! Το σχέδιο της Κίνας θεωρείται φιλόδοξο και καλά σχεδιασμένο, τουλάχιστον από όσο επιτρέπεται να μαθευτεί στο δυτικό κόσμο. Όμως, η ολοένα και αυξανομένη παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα, οι απρόβλεπτες και άγριες γεωπολιτικές εντάσεις και οι μεγάλες εσωτερικές κινεζικές οικονομικές ανισότητες βάζουν σημαντικά -αν μη τι άλλο;- εμπόδια. Ακόμη, αυτή ακριβώς η αποπληθωριστική τάση στην οικονομία της χώρας, που επιχειρείται να διορθωθεί, αποτελεί και την σοβαρότερη απειλή, για την ελαχιστοποίηση κάθε επένδυσης και της κατανάλωσης.
Η Κίνα, βέβαια, έχει δείξει στο παρελθόν ότι έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στα οικονομικά ζόρια και στις προκλήσεις. Έχει κάνει εντυπωσιακά ράλι ταχείας ανάπτυξης, μακροπρόθεσμων σχεδίων, όπως σε υποδομές ή τεχνολογία και στρατηγικών παρεμβάσεων. Η ικανότητά της να προσαρμόζεται και να επιμένει την έχει κρατήσει ανθεκτική. Άλλωστε πως «όποιος έχει υπομονή, θα κερδίσει στο τέλος» λέει και ο αγαπημένος των Κινέζων, Κονφούκιος.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
