Μπορεί η διαφαινόμενη εξαγορά του Κρητικού από τον Μασούτη να βρίσκεται καθ’ οδόν με τις δύο πλευρές να βρίσκονται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, ωστόσο παρά το μέγεθος της συγκεκριμένης συμφωνίας, υπάρχει ακόμα πολύς και σημαντικός δρόμος που πρέπει να διανύσει το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων και ποτών για να ισχυριστεί κανείς ότι είναι επαρκώς συγκεντρωμένο.
Το 2003 υπήρχαν 10 μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα με τζίρο από 269 εκατομμύρια ευρώ η μικρότερη από αυτές (Dia) και έως 1,45 δισ. ευρώ η πιο ισχυρή (Μαρινόπουλος). Σήμερα, μετά από 18 χρόνια από αυτές τις αλυσίδες οι 5 αποτελούν πλέον παρελθόν. Στις ενδιάμεσες θέσεις ο Γαλαξίας είχε τζίρο 313 εκατ. ευρώ (περίπου 500 εκατ. σήμερα), ο όμιλος Metro-My market (423 εκατ. ευρώ), ο Μασούτης 435 εκατ. ευρώ, ο Σκλαβενίτης 765 εκατ. ευρώ. Σήμερα οι ισορροπίες και τα δεδομένα στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου έχουν ανατραπεί καθολικά σε σχέση με το 2003. Από τις αλυσίδες που υπήρχαν στην αγορά το 2003, εκτός αυτής βρίσκονται πλέον ο Μαρινόπουλος, ο Βερόπουλος, η Ατλάντικ, η Μakro και η Dia. Τη θέση τους έχουν καταλάβει επιχειρήσεις όπως είναι ο Κρητικός, η Market In, η Bazaar και η Χαλκιαδάκης.
Σήμερα οι ισορροπίες και οι αποστάσεις έχουν αλλάξει. Το 2024 ο Σκλαβενίτης κινήθηκε με περαιτέρω ανάπτυξη στα επίπεδα της ανάπτυξης που εμφάνισε η συνολική αγορά. Αυτό σημαίνει ότι κινήθηκε μεταξύ 3,5% και 4% με το τζίρο του από τα 5,16 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, να φτάνει κοντά στα 5,35 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε ό,τι αφορά τη Lidl Ελλάς, η οποία σημειωτέον δεν δημοσιεύει ισολογισμό, εκτιμάται ότι ο τζίρος της κινείται στην κλίμακα των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η ΑΒ Βασιλόπουλος κινήθηκε οριακά πτωτικά τη χρονιά που πέρασε, ευρισκόμενη κοντά στα 1,94 δισεκατομμύρια ευρώ, με ποσοστό μείωσης στα επίπεδα του 2%. Το 2023 ο κύκλος εργασιών του ομίλου ήταν 1,97 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο όμιλος Metro στον οποίο ανήκουν τα καταστήματα Metro Cash & Carry βρέθηκε κοντά στα επίπεδα των 1,64 δισεκατομμυρίων ευρώ από 1,59 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.
H μεγάλη κινητικότητα των ετών 2010 και 2016
Να σημειωθεί ότι η έναρξη της έντονης συγκέντρωσης επιτελέστηκε κυρίως από το 2010 και μετά στην Ελλάδα, σε μία αγορά η οποία ήταν πλήρως κατακερματισμένη και σε ένα βαθμό παραμένει έως και σήμερα έτσι, ωστόσο η συγκέντρωση είναι πλέον σημαντικά μεγαλύτερη.
Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η κινητικότητα στα χρόνια της δεκαετούς οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα. Αίφνης το 2010 η γερμανική Aldi αποχώρησε από την Ελλάδα «εισφέροντας» στους ανταγωνιστές της 34 καταστήματα του δικτύου της και τις λοιπές υποδομές της. Η Dia Hellas των 377 καταστημάτων – εταιρικών και franchise – εξαγοράστηκε από την Carrefour Μαρινόπουλος στο πλαίσιο στρατηγικής απόφασης του γαλλικού ομίλου στην Ευρώπη. H Ατλάντικ, αλυσίδα πανελλαδικής εμβέλειας το 2010, με δίκτυο 167 καταστημάτων, αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο «κανόνι» στον κλάδο και από τα ηχηρότερα στην ελληνική οικονομία. Περί τα 200 σούπερ μάρκετ βγήκαν άμεσα στο σφυρί όφελος των μεγαλύτερων αλυσίδων του κλάδου, οι οποίες μοιράστηκαν την πίτα, εντάσσοντας πολλά από αυτά στο δίκτυό τους.
Το 2016 ήταν μία ακόμα χρονιά με έντονη κινητικότητα με τον όμιλο Metro, να αποκτά τα 180 καταστήματα του Βερόπουλου, τα οποία σταδιακά ενέταξε στο δίκτυό της. Την ίδια χρονιά, των πτωχευμένο Μαρινόπουλο απορρόφησε ο Σκλαβενίτης πριν από μερικά χρόνια, δημιουργώντας σήμερα τον μεγαλύτερο όμιλο με διαφορά στην ελληνική αγορά στο χώρο των σούπερ μάρκετ με τζίρο 5,16 δισεκατομμύρια ευρώ και ενώ η δεύτερη Lidl και ο τρίτος ΑΒ Βασιλόπουλος, κινούνται κοντά στη ζώνη των 2 δισεκατομμυρίων σε ετήσιο τζίρο.
Στις αρχές του 2000 αρκετές είχαν τοπικό χαρακτήρα και σήμερα διατηρούν πανελλαδική επέκταση. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι έως κάποια περίοδο ο ιδρυτής της Σκλαβενίτης Σπύρος Σκλαβενίτης, δεν υπερέβαινε τα δυτικά προάστια προς τα βόρεια και αντίστοιχα η ΑΒ Βασιλόπουλος δεν κινούνταν προς τα δυτικά για να μην διαταραχθούν οι ισορροπίες σε επίπεδο τοπικότητας που διατηρούσε η κάθε αλυσίδα. Ταυτόχρονα όμως πολλές επιχειρήσεις που μεγάλωσαν δεν είχαν την υποδομή να υποστηρίξουν, ούτε σε επίπεδο προσωπικού και εκπαίδευσης, ούτε στον τομέα ελέγχου, ενώ δεν διέθεταν και στρατηγική επέκτασης. Ο λόγος που άνοιγαν τα καταστήματα τότε, ήταν για να έχουν εισροή κεφαλαίων από τους προμηθευτές.
Περιθώριο για περαιτέρω συγκέντρωση
Πριν από μερικές ημέρες, ο Αριστοτέλης Παντελιάδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Metro, ο οποίος διαχειρίζεται τα καταστήματα Metro Cash & Carry στον τομέα της χονδρικής και My market στον τομέα της λιανικής, διέβλεψε ότι το διαφαινόμενο deal Μασούτη – Κρητικού, δεν θα αποτελέσει τον μοναδικό κρίκο στην αλυσίδα της συγκέντρωσης των σούπερ μάρκετ τα επόμενα χρόνια.
Σχολιάζοντας την πιθανή συμφωνία εξαγοράς της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός από τη Μασούτης, πρόσθεσε «Κοιτάμε τον ανταγωνισμό, αλλά τέτοιες κινήσεις δεν θα επηρεάσουν και δεν πρέπει να επηρεάσουν τις δικές μας. Ο αριθμός των καταστημάτων δεν θα αλλάξει στο σύνολό του από τη συγκεκριμένη συναλλαγή, μπορεί μάλιστα να μειωθεί ο αριθμός τους, καθώς θα κλείσουν κάποια σημεία των δύο αλυσίδων που γειτνιάζουν». Στο ενδεχόμενο η Μασούτης να ανέλθει στην κατάταξη της αγοράς, εάν προχωρήσει στην εξαγορά, ο Αριστοτέλης Παντελιάδης σημείωσε ότι «η κατάταξη ως αριθμός είναι κάτι θελτικό για το ευρύτερο κοινό και τους δημοσιογράφους αλλά δεν επηρεάζει άμεσα τη στρατηγική της δικής του επιχείρησης. Σε θεσμικό επίπεδο η συγκέντρωση στην ελληνική αγορά σε σχέση με την ευρωπαϊκή είναι χαμηλή και είναι αναπόφευκτο ότι θα συγκεντρωθεί κι άλλο».
Σε ό,τι αφορά την αξία της ελληνικής αγοράς, τα στοιχειά της εταιρείας μετρήσεων NielsenIQ έδειξαν ότι το 2024 οι συνολικές πωλήσεις του κλάδου ανήλθαν στα 14,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
