Αιώνες τώρα, τα διαμάντια είναι σύμβολα της παντοτινής αγάπης και για αυτό μπαίνουν σε δαχτυλίδια γάμου για να δηλώσουν αιώνια αφοσίωση και σχέση τόσο δυνατή όσο και αυτά. Είναι η κατοχή και μια δόση ονείρου, που καθρεφτίζεται μέσα από τις απίθανες διαθλάσεις του. Είναι ακόμα επένδυση πλούτου που ποτέ δεν χάνει αξία, αλλά και επίδειξη ισχύος και παντοδυναμίας. Για αυτό κοσμούν στέμματα βασιλέων, οδοντοστοιχίες ράπερ, λαιμούς, καρπούς χεριών, λοβούς αφτιών φημισμένων καλλονών, γίνονται αντικείμενα συλλογής πλουσίων, τραγούδια και έργα τέχνης και μιούζικαλ. Και όπως πάντα συμβαίνει, κάποτε θαμπώνουν…
Η εντυπωσιακή και χωρίς σταματημό πτώση των τιμών των διαμαντιών
… Μοιάζει αλλόκοτο, παράδοξο, ακατανόητο για την ανθρώπινη φύση, την Ιστορία και τους εκατομμύρια γάμους που χτίζουν όρκους αιωνιότητας πάνω τους, αλλά οι τιμές των διαμαντιών κατρακυλούν με μεγάλη ταχύτητα. Η De Beers, ο σημαντικότερος διεθνής όμιλος εξόρυξης, επεξεργασίας, εμπορίας και πώλησης διαμαντιών, που εκμεταλλεύεται αδαμαντωρυχεία σε Νότια Αφρική, Ναμίμπια, Μποτσουάνα και Καναδά, ξεκίνησε το 2024 με ένα τεράστιο απόθεμα διαμαντιών 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και δεν είχε καταφέρει να το διαθέσει στο τέλος του χρόνου. Η εταιρεία μείωσε την παραγωγή στα ορυχεία της κατά 20% και η ιδιοκτήτρια βρετανική Anglo American, την έβαλε προς πώληση. Kαι η κατρακύλα των τιμών δεν σταματά εδώ, με τους ειδικούς να εκτιμούν πως θα συνεχίσει η πτώση στο επόμενο χρονικό διάστημα. Η χαμηλότερη ζήτηση σημειώνεται στην τεράστια αγορά της Κίνας και επηρεάζει παντού τις τιμές των διαμαντιών. Η ανασφάλεια της παγκόσμιας οικονομίας, η πολιτική αβεβαιότητα με την προεδρία Τραμπ, οι πόλεμοι, αλλά και οι ολοένα και λιγότεροι γάμοι κάνουν τους ανθρώπους να μην έχουν κύριο μέλημα τους, το πως θα αγοράσουν ένα διαμάντι. Δεν είναι αυτό το ζόρι, που τραβάνε αυτή τη περίοδο!
Οικονομικοί, πολιτικοί, ηθικοί λόγοι και lab-grown διαμάντια
Οι λόγοι για την εντυπωσιακή πτώση των πωλήσεων των πολύτιμου λίθου, είναι οικονομικοί, λοιπόν, αλλά και απόρροια ηθικών αξιών και του ότι υπάρχει εναλλακτική για φτηνότερα και όχι αιματοβαμμένα διαμάντια. Τα φυσικά διαμάντια, αυτά που με κόπο και κάτω από άθλιες συνθήκες συλλέγουν στην Αφρική, εργάτες που πληρώνονται λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα, κοστίζουν, πια, κατά 26% φθηνότερα στα καταστήματα από ό,τι πριν από δύο χρόνια. Και αυτό συμβαίνει, στη σκιά των όλο και πιο τέλειων διαμαντιών που φτιάχνονται στα εργαστήρια, τα οποία είναι τώρα 74% φθηνότερα από ότι ήταν το 2020! Μοιάζουν τέλεια, έτσι όπως δημιουργούνται σε αντιδραστήρες πλάσματος και ενώ παλιότερα χρειάζονταν εβδομάδες για την κατασκευή τους, τώρα, είναι έτοιμα σε λίγες ώρες! Θαυμαστό το πως κατόρθωσε ο άνθρωπος, να φτιάχνει αυτό που -στην άπιαστη τελειότητα του βέβαια!- δημιουργεί η φύση μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια! Μα, τα τελευταία χρόνια, τα lab-grown διαμάντια, οι πολύτιμες πέτρες που γεννιούνται σε μορφή ορυκτών σε εργαστήρια, κερδίζουν έδαφος, γιατί είναι μεν, πολύτιμοι λίθοι, αλλά δεν θυσιάζεται το μέλλον των επόμενων γενιών για τις εξορύξεις τους. Ούτε τα πολύτιμα ορυκτά βουτιούνται στο αίμα για να τα αποκτήσουν και να πλουτίσουν απ αυτά. Ούτε αποτελούν προϊόντα εκμετάλλευσης των κατοίκων της Αφρικής ή άλλων φτωχών περιοχών. Ούτε με απανθρωπιά χρησιμοποιούν παιδιά – εργάτες. Ούτε μειώνουν τους φυσικούς πόρους του πλανήτη. Πολλά τα «ούτε» και τα «δεν», που τα κάνουν περισσότερο επιθυμητά απ ό,τι τα ορυκτά διαμάντια, που έχουν συνδεθεί με μια κυνική διάθεση πλουτισμού, αποικιοκρατίας και ματαιοδοξίας, τόσο ώστε να αποκαλούνται «αιματοβαμμένα». Τα καλλιεργημένα διαμάντια, θεωρούνται πιο «πιο ηθικά» και συμβολικά ταιριαστά για γάμους και έτσι το 45% της αγοράς νυφικών κοσμημάτων αφορά πλέον, μόνο σ αυτά, προκαλώντας ένα μεγάλο πλήγμα για τις παραδοσιακές εταιρείες διαμαντιών με την σκοτεινή ιστορία τους.
Η πτώση 73% στις πωλήσεις διαμαντιών και οι ενοχές για την Αφρική
Η Tenoris, που παρακολουθεί τις τιμές των διαμαντιών σε περισσότερα από 2.000 καταστήματα στις ΗΠΑ, βλέπει τη μέση τιμή ενός φυσικού διαμαντιού ενός καρατιού που κορυφώθηκε στα 6.819 δολάρια τον Μάιο του 2022, τον Δεκέμβριο του 2024, να έχει πέσει στα 4.997 δολάρια, πτώση 26,7%. Από, την άλλη, η τιμή του ισόποσου lab-grown διαμαντιού μειώθηκε από 3.410 δολάρια τον Ιανουάριο του 2020 σε μόλις 892 δολάρια τον Δεκέμβριο, σημειώνοντας πτώση της τάξεως του 73,8%, πράγμα που σημαίνει πως κάνει τα διαμάντια προσιτά σε όλους, όταν τα θελήσουν. Είναι επίσης μεγαλύτερα. Οι λάτρεις των φυσικών διαμαντιών λένε βέβαια πως σημασία έχει πάντα η ποιότητα και όχι η ποσότητα. Λένε ακόμα πως τα lab-grown διαμάντια, φτιάχνονται σε κουβάδες και δεν έχουν ιστορία. Μα αλήθεια, τι να την κάνει αυτή την τελευταία, όταν αποδεδειγμένα αφορά στην κυριαρχία των λευκών και την αποικιοκρατία. Η εξορυκτική βιομηχανία της Νότιας Αφρικής, από το 1870, άνοιξε το δρόμο για το απαρτχάιντ «αιματοβαμμένων διαμαντιών» και των λεγόμενων «μετάλλων του πολέμου». Για χρόνια, οριζόντουσαν στενά, ως πόροι που χρησιμοποιούνται από επικίνδυνες πολιτοφυλακές και πολέμαρχους για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων τους. Αλλά χιλιάδες αφρικανικές ζωές χάθηκαν και κοινότητες καταστράφηκαν στην αποικιακή προσπάθεια ελέγχου των πόρων της ηπείρου.
Πως έγιναν τα διαμάντια σύμβολα γάμων, ο ρόλος του Χόλυγουντ, του Diamonds Are Forever, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ και ο Τζειμς Μποντ
Η φράση «A Diamond Is Forever» ήταν ένα σλόγκαν που χρησιμοποιήθηκε στην αγορά διαμαντιών από την περιβόητη, νοτιοαφρικανική, γιγαντιαία εταιρεία εξόρυξης De Beers, που αναφέραμε ήδη. Η διαφημιστή καμπάνια της De Beers είναι μία από τις πιο επιτυχημένες και ύπουλες που δημιουργήθηκαν ποτέ. Τη δεκαετία του 1940, η De Beers ανέθεσε στο διαφημιστικό γραφείο N. W. Ayer να κάνει το διαμάντι σύμβολο αγάπης και με το σκεπτικό ότι όσο πιο ακριβό είναι το διαμάντι τόσο πιο μεγάλη κι η αγάπη. Για να πάρει δυναμική το όλο εγχείρημα, χρησιμοποίησαν το Hollywood δίνοντας διαμάντια σε αστέρες του κινηματογράφου και κανονίζοντας να τα φοράνε τόσο στη σκηνή όσο και δημοσίως. Περίπου το 1950, άρχισαν να χρησιμοποιούν στην έντυπη διαφήμισή τους το σλόγκαν «A Diamond Is Forever» και για να επιτευχθεί ο στόχος παρουσίαζαν τα διαμάντια σαν κάτι που αποκτάς και δεν θέλεις να αποχωριστείς ποτέ –όπως άλλωστε είναι και η ρομαντική ιδέα της αγάπης. Η εκστρατεία έπεισε τους Αμερικανούς ότι ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι αρραβώνων είναι απαραίτητο και ότι η ποιότητα του διαμαντιού σχετίζεται με την αγάπη που έχει ο άντρας για τη γυναίκα. Έτσι, η τιμή των διαμαντιών αυξανόταν σταθερά καθώς συνεχιζόταν η αγορά διαμαντένιων δαχτυλιδιών, τα οποία σπάνια μεταπωλούνταν. Το σλόγκαν ριζώθηκε τόσο βαθιά στην κουλτούρα ώστε χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τον τίτλο του μυθιστορήματος και της ταινίας James Bond, τα οποία με τη σειρά τους παρείχαν επιπλέον δωρεάν διαφήμιση. Το τραγούδι «Diamonds Are Forever» με την τεράστια φωνή της Σίρλεϊ Μπάσεϊ, που το ερμήνευσε και Ιταλικά ως «Una Cascata Di Diamanti», παραμένουν τεράστια διαφήμιση.
Η απομυθοποίηση των διαμαντιών πάλι απ το Χόλυγουντ και τον Λεονάρντο Κάπριο
Ήταν 2006, όταν η ταινία «Ματωμένο διαμάντι» του Έντουαρντ Ζβικ, με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο, τράβηξε την προσοχή, σοκάροντας, στην απάνθρωπη σφαγή που γίνεται εις το όνομα των διαμαντιών σε κράτη της Αφρικής. Για να αποκτηθούν τα πολύτιμα ορυκτά, προκαλούνται βάρβαρες μάχες μεταξύ κυβέρνησης και ανταρτών προς όφελος κάθε είδους λαθρεμπόρων, απάγονται παιδιά που γίνονται μισθοφόροι, ξεκληρίζονται οικογένειες, δολοφονούνται άνθρωποι, προκαλούνται εκρήξεις για τα ορυκτά, που εξαφανίζουν χωριά. Τροφοδοτούμενος από το λαθρεμπόριο των διαμαντιών, ο εμφύλιος πόλεμος στη Σιέρα Λεόνε στοίχισε από το 1997 ως το 2000 τη ζωή σε 75.000 ανθρώπους. Η διεθνής επιτυχία της ταινίας, έκανε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Διαμαντιών, να προσπαθεί να εξηγήσει πως το μερίδιο των «βρώμικων διαμαντιών» στην παγκόσμια αγορά είχε μειωθεί και ήταν πια αμελητέο. Τόνιζαν δε πως στον 21ο αιώνα, το λαθρεμπόριο διαμαντιών, γίνεται ουσιαστικά στην Ακτή του Ελεφαντοστού και στη Λιβερία, μόνο. Η De Beers, ξανά, προσέφερε 8 εκατομμύρια δολάρια στο λόμπι των διαμαντιών για να κάνει στον αμερικανικό Τύπο μια διαφημιστική εκστρατεία με θέμα περίπου «ας μην αφήσουμε τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο να στιγματίσει έναν ολόκληρο τομέα από τον οποίο ζουν εκατομμύρια άνθρωποι στη νότια περιοχή της Αφρικής και αλλού». Ήταν η αμερικανική αγορά, άλλωστε, που απορροφούσε περισσότερο από το μισό των λιανικών πωλήσεων επεξεργασμένων διαμαντιών, που ανέρχονταν συνολικά σε 14 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σκάνδαλα, cancel και η πληγωμένη λάμψη των διαμαντιών
Ξαφνικά τα διαμάντια για τα οποία η Μέριλιν Μονρόε, με την υπέροχη ροζ τουαλέτα της, τραγουδούσε πως «είναι ο καλύτερος φίλος των κοριτσιών» στη ταινία «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές» δεν είναι και τόσο φιλικά, ούτε καν συμπαθητικά! Οι κλασάτες, περίκομψες βιτρίνες με τους εντυπωσιακούς πολύτιμους λίθους στα κοσμηματοπωλεία της Πέμπτης Λεωφόρου στη Νέα Υόρκη ή στη Πλατείας Βαντόμ στο Παρίσι, έχουν πια, την σκιά μιας αιματοβαμμένης επιχείρησης, αδίστακτης και πανούργας. Η Όντρεϊ Χέπμπορν ως Χόλι Γκολάιτλι, ξημερώματα στην άδεια Νέα Υόρκη να πίνει καφέ, κοιτάζοντας διαμάντια στην βιτρίνα του Tiffany & Co δεν είναι τόσο ανάμελα, χαριτωμένα ματαιόδοξη. Και η θεσπέσια Ελίζαμπεθ Τέιλορ που έκανε συλλογή διαμαντιών -και συζύγων- αλλά είχε πάντα έντονη συνείδηση ακτιβιστική, μαθαίνοντας για το τι γινεται με το λαθρεμπόριο των πολύτιμων λίθων, χάρισε το διαμάντι 68 καρατιών, που της είχε χαρίσει ο δυο φορές άνδρας της, Ρίτσαρντ Μπάρντον, από τον διάσημο οίκο Cartier, για την κατασκευή ενός νοσοκομείου στην Μποτσουάνα. Αυτό που έκανε η Τέιλορ από μόνη της, η Ναόμι Κάμπελ, η «μαύρη γαζέλα» του μοντελινγκ, σύρθηκε να το πράξει. Η Κάμπελ βρέθηκε στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη, στη δίκη του πρώην δικτάτορα της Λιβερίας Τσαρλς Τέιλορ, ο οποίος δικαζόταν για εγκλήματα πολέμου και ανάμεσα σε άλλα πως διαχειριζόταν προσωπικά «ματωμένα» διαμάντια που του είχαν δώσει στασιαστές της Σιέρα Λεόνε, με αντάλλαγμα να τους παρέχει οπλισμό κατά τη διάρκεια ενός δεκαετούς εμφυλίου πολέμου. Η καλλονή παραδέχθηκε πως πράγματι έλαβε από τον πολιτικό διά αντιπροσώπων έπειτα από δείπνο που είχε παρατεθεί στη Νότια Αφρική με οικοδεσπότη τον Νέλσον Μαντέλα, ένα τεράστιο ακατέργαστο διαμάντι. Τελικά το χάρισε για κοινωφελή δράση στην Αφρική. Η δημοσιογράφος Κάρεν Ατάια με άρθρο της στην Washington Post, το 2021, επιτέθηκε στην τεράστια σταρ Μπιγιόνσε και τον σύζυγο της, ράπερ εκατομμυριούχο Τζέι Ζι, που είχαν κάνει διαφημιστική καμπάνια για τα διαμάντια του οίκου Tiffany& Co με τον τίτλο «About Love»,». Η εταιρείας, η οποία πλέον ανήκει στον γαλλικό όμιλο LVMH του Μπερνάρ Αρνό, θέλησε με το «About Love» και το ζευγάρι των σούπερ σταρς να συνδεθεί με τις μεγαλύτερες ιστορίες αγάπης του κόσμου από το 1837. Για τις ανάγκες της καμπάνιας η Μπιγιονσέ φόρεσε το εμβληματικό κίτρινο διαμάντι Tiffany που εξορύχθηκε στη Νότια Αφρική το 1877. Μαύρους σταρ, με προϊόντα εκμετάλλευσης της Αφρικής, είδε η δημοσιογράφος και άναψε και βρόντηξε.
Η Κάρεν Ατάια έδωσε με το κείμενο της το έναυσμα να εκφραστεί μεγάλη δυσφορία, γιατί όπως έλεγε στον τίτλο «Συγγνώμη, Μπιγιονσέ, αλλά τα ματωμένα διαμάντια του Τίφανι δεν είναι ο καλύτερος φίλος ενός κοριτσιού». Η σταρ, τρία χρόνια αργότερα, προσπαθεί να εξαφανίσει τα πειστήρια της διαφήμισης της.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
