Η πρόσφατη ανακοίνωση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, Διευθύνοντος Συμβούλου της Meta, ότι οι πλατφόρμες Facebook και Instagram θα καταργήσουν το πρόγραμμα fact-checking και θα το αντικαταστήσουν με τη λειτουργία “Community Notes”, προκαλεί έντονο διάλογο για τις συνέπειες και τους κινδύνους που αυτή η αλλαγή ενδέχεται να φέρει.
Η απόφαση αυτή, εμπνευσμένη από την προσέγγιση του Έλον Μασκ στο X (πρώην Twitter), ανοίγει έναν νέο κύκλο συζητήσεων σχετικά με τη διαχείριση περιεχομένου στα κοινωνικά μέσα, την ελευθερία του λόγου, αλλά και τους κινδύνους της παραπληροφόρησης.
Από το Fact-Checking στις Σημειώσεις Κοινότητας
Η Meta, που από το 2016 συνεργάζεται με ανεξάρτητους οργανισμούς για τον έλεγχο της ακρίβειας των αναρτήσεων, αποφάσισε να διακόψει αυτή τη συνεργασία. Ο Ζούκερμπεργκ υποστήριξε ότι ο έλεγχος γεγονότων είχε γίνει “πολιτικά προκατειλημμένος”, ενώ δήλωσε πως “είναι ώρα να επιστρέψουμε στις ρίζες μας γύρω από την ελεύθερη έκφραση”.
Η νέα λειτουργία “Community Notes” βασίζεται στη συλλογική αξιολόγηση του περιεχομένου από τους χρήστες, επιτρέποντάς τους να προσθέτουν σημειώσεις που θα παρέχουν διευκρινίσεις ή πλαίσιο στις αναρτήσεις. Στόχος είναι η ενίσχυση της διαφάνειας και η προώθηση ενός πιο “αμερόληπτου” τρόπου αξιολόγησης. Η Meta σχεδιάζει να εφαρμόσει το νέο σύστημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με προοπτική σταδιακής επέκτασης.
Υποχώρηση στις πιέσεις
Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στρατηγικής για τη Meta, η οποία στο παρελθόν δεχόταν πιέσεις για να λάβει πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και της ρητορικής μίσους. Η εφαρμογή του fact-checking ήταν μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η διακίνηση fake news, ειδικά μετά τις εκλογές του 2016 και τα σκάνδαλα που συνδέθηκαν με τις πλατφόρμες της Meta.
Ωστόσο, η εταιρεία τώρα -αναγκάζεται να- αναγνωρίζει ότι ορισμένες αποφάσεις των fact-checkers επηρέασαν την πολιτική συζήτηση, προκαλώντας την αίσθηση ότι καταστέλλεται ο ελεύθερος διάλογος. Ο Ζούκερμπεργκ τόνισε ότι οι ανεξάρτητοι οργανισμοί που συνεργάστηκαν με τη Meta είχαν προκαταλήψεις, οδηγώντας σε περιπτώσεις όπου νόμιμος πολιτικός λόγος υποβαθμίστηκε ή λογοκρίθηκε.
Το πολιτικό πλαίσιο της απόφασης και ο… Τραμπ
Η ανακοίνωση της Meta συνέπεσε με την επικείμενη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ ως εκλεγμένου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ είχε κατηγορήσει την εταιρεία για λογοκρισία, χαρακτηρίζοντας το Facebook “εχθρό του λαού”. Ωστόσο, οι σχέσεις του με τον Ζούκερμπεργκ φαίνεται να έχουν βελτιωθεί, με τη Meta να δωρίζει ένα εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο ορκωμοσίας του Τραμπ και τον Ζούκερμπεργκ να συμμετέχει σε δείπνο στο Mar-a-Lago.
Ο ίδιος ο Τραμπ επαίνεσε την απόφαση της Meta, θεωρώντας την ως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Παράλληλα, πολλοί σχολιαστές συνδέουν την αλλαγή με την πολιτική προσέγγιση της Meta προς τη νέα διοίκηση, κάτι που πυροδότησε κριτική για πιθανή πολιτική σκοπιμότητα.
Οι κίνδυνοι και οι προβληματισμοί που δημιουργούνται
Η απόφαση να μεταβεί η Meta σε “Community Notes” προκαλεί ανησυχίες για το πώς θα διαχειριστεί τη ροή της παραπληροφόρησης. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης πλημμύρισαν από ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τα εμβόλια και τη θεραπεία της νόσου. Εάν τότε είχαν εφαρμοστεί οι “Community Notes”, είναι αμφίβολο αν η συλλογική αξιολόγηση από χρήστες θα μπορούσε να περιορίσει τη διάδοση τέτοιων ψευδών πληροφοριών.
Επιπλέον, οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα προειδοποιούν ότι η εγκατάλειψη του fact-checking θα καταστήσει πιο επικίνδυνη τη συμμετοχή γυναικών, ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και ακτιβιστών στο διαδίκτυο, όπου ήδη αντιμετωπίζουν δυσανάλογα επίπεδα παρενόχλησης. Οι αλλαγές, σύμφωνα με επικριτές, ενδέχεται να αυξήσουν την έκθεση σε ρητορική μίσους και να μειώσουν τη δυνατότητα παρέμβασης σε επικίνδυνο περιεχόμενο.
Επίσης, μην ξεχνάμε, ότι πολλά fake news, τα οποία μάλιστα είχαν υπογραφή άλλων κρατών, θεωρείται ότι βοήθησαν στην πρώτη εκλογή του Τραμπ. Ένα γεγονός που, σύμφωνα με τους επικριτές του, ίσως εξηγεί πολλά και γύρω από τη στάση του.
Τι μπορεί να σημαίνει πρακτικά αυτή η αλλαγή
Η απόφαση της Meta θεωρητικά ενισχύει την εστίαση στην ελευθερία της έκφρασης, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει και τα προβλήματα μιας τέτοιας προσέγγισης. Η συλλογική αξιολόγηση περιεχομένου, όπως εφαρμόζεται στο X, έχει δεχθεί κριτική ότι δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
Η εξάρτηση από τους χρήστες για την αξιολόγηση περιεχομένου μπορεί να οδηγήσει σε πολώσεις και επιλεκτική καταδίκη αναρτήσεων, ειδικά σε πολιτικά ευαίσθητα θέματα.
H Meta έχει αναλάβει ένα κρίσιμο στοίχημα ισορροπιών
Στην πρόσφατη ιστορία, το πρόγραμμα fact-checking της Meta απέτρεψε την εξάπλωση πολλών ψευδών ισχυρισμών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια εκλογών και παγκόσμιων κρίσεων. Η κατάργηση αυτής της διαδικασίας θα μπορούσε να αφήσει ένα κενό στη διαχείριση περιεχομένου, δημιουργώντας νέες προκλήσεις τόσο για την εταιρεία όσο και για την κοινωνία.
Η ανακοίνωση της Meta για την κατάργηση του fact-checking και την εισαγωγή των “Community Notes” αποτελεί μια σημαντική καμπή στον τρόπο διαχείρισης της πληροφορίας στα κοινωνικά δίκτυα. Παρά τα επιχειρήματα υπέρ της ελευθερίας του λόγου, η απόφαση εγείρει ανησυχίες για τις συνέπειες που μπορεί να έχει στη δημόσια συζήτηση και την κοινωνική συνοχή.
Σε έναν κόσμο όπου η παραπληροφόρηση εξαπλώνεται ταχύτερα από ποτέ, η ανάγκη για ακριβή και αξιόπιστη πληροφόρηση παραμένει κρίσιμη. Το αν το νέο μοντέλο της Meta θα πετύχει να ισορροπήσει μεταξύ ελευθερίας και υπευθυνότητας, μένει να αποδειχθεί.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
