Μια φορά και έναν καιρό, τον περασμένο αιώνα -για να θυμούνται οι γηραιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι!- μια επωνυμία αθλητικά παπούτσια υπήρχε στην Ελλάδα, τα Αλυσίδα Ελβιέλα. Ελβιέλες λοιπόν, λέγαμε, όλα τα πάνινα αθλητικά παπούτσια, από τα αρχικά της εταιρείας Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικού, δηλαδή ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ. αλλά δε το ξέραμε, τότε και νομίζαμε πως έτσι ονομάζονται.
Μετα μπήκαν στη ζωή μας τα Sportex, που τα αγοράζαμε απ τον Κατράτζο και υπήρχαν φυσικά μόνο σε άσπρο χρώμα. Ότι αυτά τα παπούτσια τα λένε sneakers το μάθαμε την δεκαετία του 1980, που ήρθανε -επιτέλους και τι χαρές κάναμε!- τα All Star της Converse. Και ακόμα σοκαριζόμαστε που υπάρχουν τόσα νέα μπραντ και τα αθλητικά αποτελούν, πια, status symbol και μαίνεται ένας πόλεμος εταιρειών, σχεδιαστών, αθλητών – πρεσβευτών μπραντς, διαφημιστών και μάρκετινγκ. Μα ένα κομμάτι εντός μας, έχει μείνει στο «Αλυσίδα- Ελβιέλα θα φορέσω, για ν’ αρέσω»!
Στον υπόλοιπο κόσμο τα sneakers ήταν γνωστά από το 1860, όπου εφευρέθηκαν στην Αγγλία, για να παίζουν οι αριστοκράτες κροκέ και τένις. Γίνανε σύντομα σύμβολα νεανικότητας, δήλωση διάθεσης απέναντι στη ζωή, κουλτούρα και σχεδιαστική έκφραση, με πολλά ζευγάρια να βρίσκονται ως εκθέματα σε μουσεία ή να δημοπρατούνται σε μεγάλους οίκους. Τα All Star, Air Jordan και Stan Smith της Adidas θεωρούνται κλασσικά, όσο η Chanel στα ταγιέρ. Περισσότερα από 100 εκατομμύρια ζευγάρια Air Jordan 1 έχουν πωληθεί παγκοσμίως. Τον Απρίλιο του 2023, ένα ζευγάρι που φορούσε ο Τζόρνταν στη θρυλική τελευταία του σεζόν στο NBA πωλήθηκε για $2,2 εκατομμύρια, καθιστώντας τα, τα πιο ακριβά αθλητικά παπούτσια που εμφανίστηκαν ποτέ σε δημοπρασία!
Από όταν ο Τζέιμς Ντιν φόρεσε λευκά sneakers με τζιν, μακό μπλουζάκι και άφησε ατημέλητο το τσουλούφι του, δημιουργώντας την εικόνα του νεαρού, γοητευτικού επαναστάτη χωρίς αιτία, η παγκόσμια νεολαία υιοθέτησε όλο το στυλ και φυσικά τα παπούτσια του. Πολύ νερό κύλησε στ’ αυλάκι και η διαφήμιση για τα αθλητικά παπούτσια, έγινε ολόκληρη εκστρατεία στρατηγικής, σχεδιασμού, συχνά εταιρικής κατασκοπίας, με διασημότητες να πληρώνονται χρυσάφι για τις συνεργασίες τους με τις πολυτελείς πια, μάρκες. Τα μεγαλύτερα ποπ ινδάλματα όπως οι Ριάννα, Τράβις Σκοτ, Κάνεϊ Γουέστ δώσανε τα ονόματα τους σε σχέδια, κάνανε εμβληματικές καμπάνιες και καθόρισαν τη διαφήμιση για περισσότερο από μια δεκαετία. Ύστερα ανέλαβαν τα σκήπτρα οι αδελφές Καρντάσιαν επηρεάζοντας την κουλτούρα των αθλητικών παπουτσιών, ανάγοντας τα σε status subol. Τα σνικεράκια πέρασαν από το street fashion στη καθαρόαιμη μόδα, φορέθηκαν με τουαλέτες ή με νυφικά και με ανδρικά φράκο, βγήκανε στα cut walks, στο Instagram, στο Tiktok, δημιουργώντας συνεχώς ένα αυξανόμενο, αχόρταγο, διευρυμένο αγοραστικό κοινό. Οι σπουδαιότερες αθλητικές ομάδες σε όλα τα σπορ έκαναν συμβόλαια με τις μεγαλύτερες εταιρείες παπουτσιών και οι Ολυμπιακοί αγώνες υιοθετούν άλλες κάθε φορά φίρμες.
Από τη Nike και την Adidas στην On, επικές μάχες σημειώνονται στα επιτελεία των βιομηχανιών για το ποιά θα επικρατήσει, που και πόσο σε παγκόσμιο επίπεδο. Και παρά τους παγκόσμιους οικονομικούς κλυδωνισμούς, η αγορά και η κουλτούρα των sneakers δεν πτοείται και απλώνεται, σε άλλα κάθε φορά, πεδία. Ακόμα και η Louis Vuitton, υπέκυψε και σχεδίασε sneakers, τα I (Red) Trainer, αλλά για καλό σκοπό. Σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό RED, που χρηματοδότει προγράμματα για την καταπολέμηση του AIDS στην Αφρική, αλλά κι άλλων μεταδοτικών ασθενειών, όπως η φυματίωση και η ελονοσία, η Louis Vuitton κυκλοφόρησε τα πολυτελή λευκά με κόκκινο, αθλητικά παπούτσια της, προσφέροντας 200 ευρώ από την τιμή του κάθε ζευγαριού για τους σκοπούς του ιδρύματος.
Σήμερα, η μεγάλη έμφαση αφορά στα vintage και στα high-end μοντέλα. Αυτό αποδεικνύει εξάλλου και η πρωτοκαθεδρία του Adidas Samba και του Adidas Handball Spezial το 2024. Και στα sneakers επικρατεί η παγκόσμια διάθεση του normcore. Δηλαδή, του σύγχρονου μανιφέστο αυθεντικότητας, σαν επιδεικτικό αντί-στυλ τρόπου ζωής. Στις ντουλάπες των ανθρώπων κυριαρχούν τα τζιν παντελόνια, μπλούζες με φερμουάρ, ζιβάγκο και T-shirts, γιατί το πιο σημαντικό πράγμα είναι η άνεση και το να μην είσαι έρμαιο καμιάς επιβολής, ούτε φυσικά, της μόδας. Εννοείται πως και αυτή η τάση έγινε από τις μεγάλες μάρκες αθλητικών παπουτσιών ιδανικό σημείο αναφοράς για τις πωλήσεις. Στο normcore ηγούνται πια, τα Nike Field General ή Nike Killshot, Puma Palermo, Asics Skyhand OG και τα Αdidas Samba και Handball Spezial. Η πολύ δημοφιλής στους πιτσιρικάδες Vans, η σταθερή αξία της New Balance που αρνείται να αλλάξει και να επανασχεδιάσει τα μοντέλα της, οι νέες αλλά εκρηκτικές Salomon και On παραβγαίνουν ποιά θα πάρει τη μερίδα του λέοντος στα πόδια των ανθρώπων σ όλο το κόσμο. Σημασία έχει, πλέον, τα αθλητικά παπούτσια να είναι διακριτικά με απλά υλικά και να μπορούν να συνδυαστούν με ρούχα κάθε είδους. Η τεχνολογία με την μόδα και την άνεση επιστρατεύονται και το μάρκετινγκ με τη διαφήμιση αναλαμβάνει να κάνει τη διαφορά.
Τα περισσότερα απ’ τα πιο δημοφιλή μοντέλα αθλητικών παπουτσιών λένε ιστορίες αθλητικές, νικών, μεγάλων στιγμών, ρεκόρ. Φέρουν ακόμα προσωπικές αφηγήσεις για βόλτες, πάρτι, παιχνίδια σε αλάνες και ματσάκια σε σχολικές μπασκέτες, εκδρομές, ταξίδια. Έχουν διαποτίσει την κουλτούρα μας και είναι αδύνατον να σκεφτούμε πως βαδίζουμε χωρίς αυτά και χωρίς τις ιστορίες που κουβαλούν μαζί γτους. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου παράξενο ότι από τα Αλυσίδα Ελβιέλα και τα Sportex, μέχρι τα ιδανικά για γιόγκα lululemon, τα σνικεράκια πάνε παντού, μαζί μας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
