Από πολυτέλεια, αναγκαιότητα η βιωσιμότητα!
Τον ορισμό της συμπερίληψης «ξαναγράφουν» οι φορείς εκπροσώπησης των τουριστικών επιχειρήσεων, επιδιώκοντας να μετατρέψουν σε κανόνα την «εξαίρεση» της βιωσιμότητας. Το 2025, οι πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης γίνονται από πολυτέλεια, προαπαιτούμενο, όχι μόνο ελέω των νέων διεθνών τάσεων του τουρισμού, αλλά και κοινός παρονομαστής της επιβίωσης των ίδιων των επιχειρήσεων.
Εξάλλου, οι προτιμήσεις των τουριστών επηρεάζονται σημαντικά και από παράγοντες που δεν αφορούν το τουριστικό προϊόν, όπως είναι η κλιματική κρίση. Στοιχεία της PwC, βασισμένα σε δεδομένα του παγκόσμιου οργανισμού τουρισμού, δείχνουν πως το 26% των ταξιδιωτών επηρεάζεται από τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η αύξηση των αφίξεων την περίοδο της άνοιξης κατά 21% το 2024 σε σχέση με το 2023. Ειδικά οι οι 8 στους 10 Ευρωπαίους, προσαρμόζουν τις ταξιδιωτικές τους συνήθειες στην κλιματική αλλαγή.
Κι ενώ ταξιδιώτες και κάτοικοι των περιοχών δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στην έννοια της βιωσιμότητας, η συζήτηση περί υπερτουρισμού φαίνεται να έχει ανατρέψει τα δεδομένα: Σύμφωνα με έρευνα της aboutpeople για τον ΣΕΤΕ ανάμεσα σε 1.314 συμμετέχοντες, η περιβαλλοντική επιβάρυνση είναι βασική αρνητική επίπτωση του τουρισμού (21%), όπως και η υπερδόμηση (18,4%).
Χαρακτηριστικό είναι ότι 4 στους 10 εκτιμούν ότι ο τουρισμός επιδρά αρνητικά στο περιβάλλον, ενώ 9 στους 10 θεωρούν σημαντικό να ενσωματωθεί η βιωσιμότητα και η προστασία του περιβάλλοντος στο τουριστικό μοντέλο της Ελλάδας.
Μάλιστα, οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι ο τουρισμός μπορεί να έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που σχετίζονται με την υποβάθμιση των φυσικών πόρων και τοπίων, τη ρύπανση και την υπερκατανάλωση ενέργειας. Η έννοια της βιωσιμότητας έγινε αντιληπτή από τους συμμετέχοντες ως μια ισορροπία μεταξύ της κάλυψης των αναγκών του παρόντος και της εξασφάλισης των πόρων για τις επόμενες γενιές. Σύμφωνα με τους ερωτώμενους, η βιωσιμότητα στον ελληνικό τουρισμό δεν αποτελεί πολυτέλεια ή μόδα, αλλά αναγκαιότητα. Ερωτηθέντες για το πως μπορεί η βιωσιμότητα να ενσωματωθεί στο τουριστικό μοντέλο, ανέφεραν οκτώ συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
τη δημιουργία αναπτυξιακού σχεδίου τουρισμού ανά περιοχή με βάση τη φέρουσα ικανότητα,
την επέκταση της τουριστικής περιόδου για την αποσυμφόρηση δημοφιλών προορισμών,
την αυστηρότερη επιβολή περιβαλλοντικών κανονισμών και ελέγχων στις τουριστικές επιχειρήσεις,
τη δημιουργία οικονομικών κινήτρων για την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών από επιχειρήσεις,
τη συνέργεια κράτους, επιχειρηματιών και πολιτών για τη διαχείριση του τουρισμού,
την εφαρμογή καλών πρακτικών από άλλες περιοχές (π.χ. Τήλος, Αστυπάλαια),
την εκπαίδευση των πολιτών και τουριστών σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας και
την ανάπτυξη του ποιοτικού τουρισμού και αποφυγή υπερτουρισμού.
Το μεγάλο στοίχημα, τώρα, είναι η βιωσιμότητα και η ενσωμάτωσή της να μην είναι κανόνας του παιχνιδιού των μεγάλων και των κλαμπ των πολυεθνικών επιχειρήσεων, αλλά να βρεθεί η χρυσή τομή, με στόχο να υιοθετούνται ανάλογες αρχές από τα μικρομεσαία ξενοδοχεία και άλλες επιχειρήσεις. Οι φορείς που εκπροσωπούν τους ξενοδόχους έχουν, ήδη, κάνει γνωστό – και στην πολιτεία – πως το ποσοστό απόρριψης αναπτυξιακών σχεδίων που έχουν υποβληθεί από τουριστικές επιχειρήσεις στις πρόσφατες προκηρύξεις και μπορεί να οδηγήσει στην ενεργειακή αναβάθμισή τους, αγγίζει το 90%.
Την αρχή κάνει ο ΣΕΤΕ με την πρωτοβουλία Metron, που τώρα βρίσκεται σε πιλοτική φάση και αφορά στην αυτορύθμιση των τουριστικών επιχειρήσεων. Σε αυτή την πρώτη φάση του προγράμματος ανταποκρίθηκαν 50 μέλη του ΣΕΤΕ από πέντε κλάδους του τουρισμού, τα καταλύματα, τις χερσαίες, εναέριες θαλάσσιες μεταφορές και τα τουριστικά γραφεία, μεταξύ των οποίων και δείγμα μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η πιλοτική φάση θα διαρκέσει έως τον Δεκέμβριο, οπότε θα παρουσιαστούν τα πρώτα αποτελέσματα, ενώ η πρωτοβουλία θα έχει ετήσιο χαρακτήρα. Η πλατφόρμα θα μετρά την απόδοση σε πέντε βασικούς δείκτες, την κατανάλωση ενέργειας και νερού, την παραγωγή και διαχείριση αποβλήτων, εργασιακά και κοινωνικά θέματα. Ο χρήστης της πλατφόρμας θα πρέπει να έχει απαντήσει θετικά στο 70% των ερωτήσεων και να έχει καλύψει τουλάχιστον το 50% των ερωτήσεων ανά κριτήριο ESG, για να έχει τη δυνατότητα έκδοσης Σήματος Επαλήθευσης σε συνεργασία με φορέα ελέγχου και τη συνυπογραφή του ΣΕΤΕ.
Θυμίζουμε πως σύμφωνα με έρευνα που είχε εκπονήσει η Deloitte για το ΙΝΣΕΤΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 51η θέση ανάμεσα σε 117 χώρες, ενώ ανταγωνιστικοί μεσογειακοί προορισμοί όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Μάλτα κατατάσσονται σε υψηλότερη θέση.
Τα εμπόδια που εμποδίζουν τις επιχειρήσεις να επενδύσουν περισσότερο στη βιωσιμότητα είναι το κόστος των επενδύσεων είναι πολύ υψηλό (για το 62%), καθώς και περιορισμοί (πολεοδομικοί ή κτιριακοί) που αποτρέπουν τις σχετικές επενδύσεις (για το 43%).
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
