Ο μεγαλύτερος τρόμος, ο εφιάλτης ο ίδιος, η αγωνία της ανθρωπότητας είναι, αυτή τη στιγμή, η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, απειλές πραγματικές για τον πλανήτη και την ύπαρξη του ίδιου μας του είδους.
Ναι, αλλαγές στο κλίμα της Γης συνέβαιναν πάντα, όπως και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν, μα αυτή η κλιματική αγωνία, που ζούμε, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, παρουσιάζει τεράστιες διακυμάνσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Γιατί; Μα διότι είναι ανθρωπογενής, προϊόν απληστίας και αδιαφορίας για τους άλλους και για το απώτερο, αν και όχι τόσο μακρινό μέλλον. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή. Η ρύπανση, οι εξορύξεις, η σπατάλη υδάτινων πόρων, η αχαλίνωτη έκκληση διοξειδίου του άνθρακα, καθιστά τεράστιους ρυπαντές την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά πλέον υπάρχει σημαντική παρουσία της Κίνας και της υπόλοιπης Ασιατικής Ηπείρου. Οι ετήσιες εκπομπές CO2 ανά κάτοικο δείχνουν ότι ένας μέσος Ευρωπαίος και ένας μέσος Αμερικάνος εκπέμπουν περίπου 5.5 και 16 τόνους αντίστοιχα, ενώ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα οι εκπομπές αγγίζουν περίπου τους 40 τόνους, όταν οι κάτοικοι της Αφρικής έχουν σχεδόν μηδενικές εκπομπές. Το πλουσιότερο 1%, δηλαδή, εκπέμπει παραπάνω από το 70% του CO2, ενώ το φτωχότερο 90% εκπέμπει λιγότερο από το 10%! Τα κράτη και οι άνθρωποι που φέρουν την μικρότερη ευθύνη ως προς την κλιματική αλλαγή, επωμίζονται, δυσανάλογα και τις μεγαλύτερες συνέπειες. Μιλάμε για τον «Παγκόσμιο Νότο”, με τις περισσότερες επιπτώσεις αλλά και τη μικρότερη συνεισφορά, που επίσημα χαρακτηρίζεται ως MAPA, Most Affected People and Areas. Στο πλαίσιο της Κλιματικής Δικαιοσύνης και επειδή αν εμφανιστεί ένας ιός πολύ μολυσματικός στη Κίνα, δε βγάζει βίζα για να εμφανιστεί στις ΗΠΑ, ούτε σταματάει στα σύνορα, έχει υπολογιστεί πως χρειάζεται η παροχή οικονομικής και τεχνικής βοήθειας και στα λιγότερο προετοιμασμένα κράτη για να αντιμετωπιστούν τα τεράστια προβλήματα.
Ντόναλντ Τραμπ: «Η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απάτη όλων των εποχών»
Με τον πλανήτη να μην πρεπει να γνωρίσει την αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από 1.5o C και τους επιστήμονες να ωρύονται προειδοποιώντας, οι κυβερνήσεις του κόσμου ή καθυστερούν να ασχοληθούν ή ακόμα χειρότερα, αρνούνται πως υπάρχει πρόβλημα. O Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα διατυπώσει την άποψη ότι «η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απάτη όλων των εποχών». Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας δεσμεύθηκε για περισσότερες εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, γεγονός που θα προσθέσει 4 ακόμα δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μέχρι το 2030. Αποτέλεσμα; Η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής! Είναι κατά συνέπεια εύλογες οι ανησυχίες, που καταγράφονται το κατά πόσο η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ θα σεβαστεί τις δεσμεύσεις της προηγούμενες για κλιματική ουδετερότητα το 2050. Αμφίβολο, επίσης, είναι αν θα τηρηθεί η δέσμευση της Αμερικής, για οικονομική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ή αν πράγματι θα καταργήσει τις επιδοτήσεις για πράσινη ενέργεια, όπως επίμονα δηλώνει ο 47ος Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Ανησυχία υπάρχει και για το αν θα αποχωρήσουν, ξανά, οι ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, όπως είχε γίνει το 2020, κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ. Αν κάτι τέτοιο συμβεί θα αποδυναμωθεί σημαντικά η σημασία των διαπραγματεύσεων που εξελίσσονται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Ο χρόνος πιέζει και αποτελεσματικές λύσεις θα πρέπει να δοθούν κατά το δεύτερο ήμισυ της τρέχουσας δεκαετίας που θεωρείται, από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, ως η πιο κρίσιμη για την επιβράδυνση του ρυθμού θέρμανσης του πλανήτη.
Η Ευρώπη έχει καθυστερήσει δραματικά
Από την άλλη μεριά του Ατλαντικού ωκεανού, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να κάνει, όσα δεν έκανε όταν υπήρχε καιρός, που μοιάζουν τώρα ακατόρθωτα. Οφείλει να ενισχύσει τις δράσεις της για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του πράσινου υδρογόνου και άλλων εναλλακτικών καυσίμων. Θα πρεπει να εξαλείψει το lock in στο οποίο έχει περιέλθει σήμερα με τις ΗΠΑ, για την εξάρτηση σε εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και να γίνει ενεργειακά αυτόνομη. Θα πρεπει να διαθέτει για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή 1 τρισ. ευρώ ανά έτος, που σήμερα δαπανούν τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. για την προμήθεια ορυκτών καυσίμων. Ακόμα, η ΕΕ οφείλει να στηρίξει την ευρωπαϊκή βιομηχανία μέσω της πράσινης ανάπτυξης και της στροφής στην καθαρή ενέργεια. Πρέπει να επαναφέρει το παραγωγικό της μοντέλο δράσης, που σήμερα καλύπτεται από τις ΗΠΑ ή και κυρίως από χώρες στην Ασία, με αλυσίδες εφοδιασμού ευάλωτων γεωπολιτικών ισορροπιών. Τέλος, θα πρεπει να ενισχύσει την έρευνα και την καινοτομία, ιδιαίτερα σε τομείς που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη και που σήμερα κυριαρχούνται από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Δεν τα λες και λίγα!
Αχαλίνωτο greenwashing
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 πρωτοεμφανίστηκε ο όρος «greenwashing» ή αλλιώς πράσινο ξέπλυμα, για να χαρακτηρίσει τις περιβαλλοντικές, τάχα μου δράσεις, χωρίς πραγματικό υπόβαθρο. Είναι, λοιπόν, η διαδικασία μετάδοσης μιας ψευδούς εντύπωσης ή παροχής παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το κατά πόσο τα προϊόντα μιας εταιρείας είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Στα πλαίσια του μάρκετινγκ οι επιχειρήσεις, λένε, μισή αλήθεια ή και πλήρως ψέματα, για τα μέτρα που λαμβάνουν, ώστε να προστατεύσουν το περιβάλλον. Για παράδειγμα, μπορεί μια πολυεθνική με υπέρ – διαδομένα προιόντα, να διαφημίζει ότι οι συσκευασίες της είναι βιώσιμες. Την ίδια στιγμή, δραστηριοποιείται, σε τέτοια κλίμακα, που αφήνει μέγιστο ανθρακικό αποτύπωμα παγκοσμίως. Δόλια δε, χαρακτηρίζεται η στάση κολοσσιαίων τραπεζικών οργναισμών να υπερηφανεύονται για τις πρωτοβουλίες τους σε θέματα περιβάλλοντος και, ευαισθησίας στη κοινωνία, ενώ την ίδια στιγμή επενδύουν σε αγροτικές επιχειρηματικές δραστηριότητες που καταστρέφουν τον Αμαζόνιο. Σήμερα είναι αναγκασμένες σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις να συνδέσουν την ταυτότητά τους με την περιβαλλοντική ευαισθησία και δράση, μέσα από το μάρκετινγκ και τη εταιρική κοινωνική ευθύνη. Χαρακτηρισμοί όπως «βιώσιμος», αλλά και προϊόντα που χαρακτηρίζονται «φιλικά προς το περιβάλλον», «βιοδιασπώμενα» και «βιολογικά» είναι τα νέα trends, όλων των επιχειρήσεων και των εταιρειών. Και όταν λέμε όλες, εννοούμε και αυτές των αγαθών και της φιλοξενίας ή του τουρισμού, ώστε ναι μεν, να παραμένει ελκυστικό το προϊόν και η υπηρεσία τους, στις απαιτήσεις των ανθρώπων, αλλά να συνεχίσει να υπάρχει ο πλανήτης, άρα και εμείς, οι ίδιοι. Για να υπάρξει έστω και η παραμικρή προσέγγιση στους νέους, πρέπει οι εταιρείες να αποδεικνύουν το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον. Επιπλέον, κεφάλαια και επενδύσεις και επιχορηγήσεις επιβάλλουν την περιβαλλοντολογική υπευθυνότητα. Και έχουμε συζητήσεις επί συζητήσεων, θέσεις και απόψεις και τοποθετήσεις να μαίνονται. Οι «πράσινες» πιστοποιήσεις που διατυμπανίζονται, είναι πολλές και από φορείς διαφορετικού κύρους, από έγκριτους έως εντελλώς αφερέγγυους.
Ο βολικός όρος “βιώσιμο”
Είναι κατανοητό, πως ευκολότερα χειραγωγείται η κοινή αντίληψη από το να αλλάξουν συμπεριφορές οι επιχειρήσεις, οι εταιρείες, οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και τόπων αναψυχής, πράγμα που θα κοστίσει χρόνο και χρήματα και γενικά θα ξεβολέψει. Ο καλύτερος τρόπος για να συνεχίσουν να ρυπαίνουν σαν να μην υπάρχει μέλλον και να μη πεθαίνουν ήδη, άνθρωποι, ζώα και ο ίδιος ο πλανήτης, απ τη δράση τους, είναι να δίνουν παραπλανητικές υποσχέσεις και να καθησυχάζουν πελάτες και επενδυτές. Αλλά και ο ίδιος ο όρος «βιώσιμο» βολικά καθορίζεται από λογιών οργανισμούς, κοβοντας και ράβωντας τα ζητούμενα, στα μέτρα εταιρείων που κάνουν greenwashing. Ετσι, άλλωστε, συνέβηκε από το Forest Stewarship Council, το 2020 που θεωρησε «πράσινη» την μαζική υλοτομία τεράστιας εταιρείας επίπλων, σε δάση της Ουκρανίας. Τα μέτρα των κρατών του κόσμου, όμως γίνονται συνεχώς αυστηρότερα και οι ακτιβιστές επενδυτές περισσότερο ενσυνείδητοι και μαχητικοί, με αποτέλεσμα το greenwashing να δυσκολευει να γινει πιστευτό. Και η δουλεια που πρέπει να γίνει είναι τεράστια και υπόθεση όλων. Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε!
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, είχε πει σε ομιλία, κάτι που μοιάζει η φοβική αλήθεια για όλους μας: «Είτε θα το σταματήσουμε εμείς ή αυτό θα σταματήσει εμάς. Και είναι καιρός να πούμε “αρκετά”. Αρκετά το να μεταχειριζόμαστε τη φύση σαν μια τουαλέτα. Αρκετά το να καίμε και να τρυπάμε και να σκάβουμε όλο και πιο βαθιά. Σκάβουμε τον ίδιο μας τον τάφο».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
