Η άνοδος των τιμών του καφέ αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα φαινόμενα στην παγκόσμια αγορά τροφίμων, με τις τιμές να κινούνται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών.
Η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων, που περιλαμβάνουν κλιματικές, οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες. Ο καφές, το δεύτερο πιο δημοφιλές ρόφημα παγκοσμίως μετά το νερό, γίνεται ολοένα και πιο ακριβός, με τις προοπτικές για το μέλλον να παραμένουν δυσοίωνες.
Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις περιοχές παραγωγής καφέ, γνωστές και ως «Ζώνη του Καφέ», είναι καταστροφικές. Οι έντονες ξηρασίες, οι ακραίες θερμοκρασίες και τα συχνά έντονα καιρικά φαινόμενα έχουν μειώσει αισθητά την παραγωγή σε βασικές χώρες εξαγωγής.
Η Βραζιλία, ο μεγαλύτερος παραγωγός arabica στον κόσμο, αντιμετώπισε τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 70 ετών, με αποτέλεσμα οι σοδειές να είναι απογοητευτικές για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά.
Αντίστοιχα, στο Βιετνάμ, τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα και κορυφαία σε παραγωγή robusta, οι αγρότες εγκαταλείπουν την καλλιέργεια του καφέ για πιο ανθεκτικές και αποδοτικές καλλιέργειες. Αυτή η μείωση της παραγωγής μειώνει δραστικά την προσφορά, ενώ η ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται.
Η αύξηση της ζήτησης στην Post-Covid εποχή
Η ζήτηση για καφέ έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Στον απόηχο της πανδημίας, η οικιακή κατανάλωση καφέ αυξήθηκε σημαντικά καθώς οι καταναλωτές έφεραν την καφετέρια στο σπίτι τους.
Ταυτόχρονα, η άνοδος της κουλτούρας του καφέ σε πολυπληθείς περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως η Κίνα και η Ινδία, έχει δημιουργήσει νέα, δυναμικά κοινά που απαιτούν υψηλής ποιότητας καφέ.
Η αυξημένη ζήτηση σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά δημιουργεί μια συνθήκη «τέλειας καταιγίδας» στην παγκόσμια αγορά, με τις τιμές να συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά.
Η επίδραση οικονομικών και γεωπολιτικών παραγόντων
Η άνοδος των τιμών του καφέ δεν είναι απλώς ζήτημα προσφοράς και ζήτησης. Ταυτόχρονα, ένα πλήθος οικονομικών και γεωπολιτικών παραγόντων επιτείνει την κατάσταση.
Σε αυτούς σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα υψηλά κόστη μεταφοράς, Οι αυξημένες τιμές καυσίμων, οι γεωπολιτικές συγκρούσεις και τα προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές, όπως η μειωμένη στάθμη του νερού στη Διώρυγα του Παναμά, έχουν αυξήσει τα κόστη μεταφοράς. Επιπλέον, οι συγκρούσεις στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν οδηγήσει σε ακριβότερες και λιγότερο αποδοτικές εναλλακτικές διαδρομές.
Ακόμα, αρνητικά επιδρά η ισοτιμία Δολαρίου/Ευρώ. Συγκεκριμένα, οι διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, επηρεάζουν αρνητικά τις τιμές εισαγωγής για τις ευρωπαϊκές αγορές, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με το δολάριο να παραμένει ισχυρό έναντι του ευρώ,.
Επίσης, η νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποψίλωση των δασών αναμένεται να αυξήσει τα κόστη παραγωγής. Με την απαγόρευση της διακίνησης καφέ που προέρχεται από εκτάσεις που αποψιλώθηκαν, πολλοί παραγωγοί θα αναγκαστούν να επενδύσουν σε πιο βιώσιμες πρακτικές, γεγονός που θα αυξήσει το κόστος τους.
Η άνοδος των τιμών στις διεθνείς αγορές
Η τιμή των κόκκων arabica έχει φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 348 σεντς ανά λίβρα, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών. Η τελευταία φορά που καταγράφηκαν παρόμοιες τιμές ήταν το 1977, όταν μια σφοδρή χιονόπτωση κατέστρεψε τις φυτείες στη Βραζιλία. Ο arabica, που αντιπροσωπεύει το 60%-70% της παγκόσμιας αγοράς, παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτος στις κλιματικές αλλαγές.
Η ζήτηση για robusta, μια πιο ανθεκτική ποικιλία, έχει επίσης αυξηθεί, οδηγώντας τις τιμές της στα υψηλότερα επίπεδα εδώ και δεκαετίες. Οι αυξημένες τιμές του robusta επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής για μεγάλες εταιρείες όπως η Nestlé και η Lavazza, που αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους.
Πικρός καφές για τους καταναλωτές
Η άνοδος των τιμών του καφέ έχει ήδη αρχίσει να «περνάει» στους καταναλωτές. Εταιρείες όπως η Nestlé και η Lavazza έχουν αυξήσει τις τιμές τους, ενώ παράλληλα μειώνουν το μέγεθος των συσκευασιών τους για να εξισορροπήσουν το κόστος. Αν και ορισμένες εταιρείες όπως τα Starbucks έχουν υιοθετήσει στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου για να συγκρατήσουν τις τιμές, η γενικότερη τάση παραμένει αυξητική.
Στα σούπερ μάρκετ, η τιμή του καφέ έχει αυξηθεί κατά 10%-20% μέσα σε ένα χρόνο, με τις ανατιμήσεις να είναι ιδιαίτερα αισθητές σε χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα. Η κατάσταση επιβαρύνει τις οικογενειακές δαπάνες και περιορίζει την πρόσβαση στο αγαπημένο ρόφημα για εκατομμύρια καταναλωτές παγκοσμίως.
Οι αυξήσεις ήρθαν για να μείνουν
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η άνοδος των τιμών του καφέ είναι πιθανό να συνεχιστεί για αρκετά χρόνια. Η ιστορία δείχνει ότι η αγορά σταθεροποιείται μόνο όταν η προσφορά αυξηθεί και τα αποθέματα ανανεωθούν. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει χρόνια, ιδιαίτερα με την κλιματική αλλαγή να επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή.
Παράλληλα, οι αυξημένες απαιτήσεις των καταναλωτών και η επιδείνωση των γεωπολιτικών συνθηκών καθιστούν αμφίβολη την άμεση αποκλιμάκωση των τιμών. Η αγορά καφέ εισέρχεται σε μια νέα εποχή, όπου η προσαρμογή στις συνθήκες αυτές είναι απαραίτητη τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές.
Δύσκολα οι καταναλωτές θα σταματήσουν να πίνουν καφέ παρά την υψηλή τιμή
Η ραγδαία άνοδος των τιμών του καφέ δεν είναι μόνο αποτέλεσμα φυσικών φαινομένων αλλά και προϊόν μιας σειράς αλληλένδετων παραγόντων.
Από την κλιματική αλλαγή και την αυξημένη ζήτηση μέχρι τις γεωπολιτικές εντάσεις και τα υψηλά κόστη μεταφοράς, ο καφές έχει γίνει ένα πολύπλοκο και ακριβό προϊόν. Η κατάσταση απαιτεί προσαρμογές από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με έμφαση στη βιωσιμότητα και τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών.
Παρά τις προκλήσεις, ο καφές παραμένει ένα βασικό προϊόν στην καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων, που πιθανότατα θα συνεχίσουν να τον απολαμβάνουν, έστω και με μεγαλύτερο κόστος.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
