Η ρομαντική εποχή, που συναισθηματικά κατέγραφε τον τουρισμό, ο ελληνικός κινηματογράφος μας κάνει πια να χαμογελάμε όχι νοσταλγικά, αλλά με κάποια πίκρα, συγκαταβατικά! Το «στάσου, μωρή, μύγδαλα» του τσοπάνη Βόγλη, στη χίπισσα Αν Λόμπεργκ στο ερημικό, ειδυλλιακό, απολύτως γραφικό Μπατσί της Άνδρου ή οι δύο Αθηναίοι που καταφτάνουν να αγοράσουν κτήματα γιατί μια μεγάλη ελβετική εταιρεία έχει αποφασίσει να το αξιοποιήσει τουριστικά, την Ύδρα, και «τόσα καλοκαίρια μου χουν φύγει από τα χέρια», είναι τόσο, μα τόσο παρελθόν!
Υπερτουρισμός και κλιματική αλλαγή! Οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη και οι αφίξεις τουριστών αυξάνονται! Ό,τι παραμένει ιδιαίτερο, μοναδικό, γραφικό, ειδυλλιακό, μαγικό στα νησιά του Αιγαίου, χάνεται, από καλοκαίρι σε καλοκαίρι. Με τίτλο το ερώτημα «Μήπως είναι ώρα η Ελλάδα να αλλάξει τουριστικό μοντέλο;», το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, δημοσιεύει ένα κείμενο – αφιέρωμα στην Ελλαδα, τονίζοντας αυτά που ξέρουμε και φοβόμαστε. Στην απαρίθμηση των κρίσιμων προβλημάτων υπολογίζονται και οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις, που αυξάνουν το κόστος στέγασης και οι κάτοικοι, οι δάσκαλοι, οι γιατροί, οι εργαζόμενοι που καλούνται να ζήσουν όλο το χρόνο στα νησιά, δεν έχουν που να μείνουν. Η Ελλάδα πλήττεται, αβάσταχτα και οδυνηρά από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Οι καύσωνες είναι όλο και πιο συχνοί, περισσότερο άγριοι, αφόρητα πνιγηροί. Ένας καύσωνας τον περασμένος Ιούνιο, άλλος ένας, ακόμα πιο καυτός, τον θερμότερο Ιούλιο που έχει ποτέ καταγραφεί, με τα τουριστικά αξιοθέατα, τα μνημεία, να κλείνουν και να προκαλούν λιγοστούς θανάτους τουριστών απ τη ζεστή, που όμως σημειωθήκαν στα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. Πυρκαγιές! Ναι, ναι, φταίει η κλιματική αλλαγή, αλλά καήκαμε στη βορειοανατολική Αττική και οι φλόγες φτάσανε στην Αθήνα. Το περασμένο καλοκαίρι περισσότερες από 8.000 δασικές πυρκαγιές πυράκτωσαν ολόκληρη τη χώρα και χιλιάδες τουρίστες χρειάστηκε να απομακρυνθούν βιαστικά και απελπισμένα από τα νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Ρόδου. Οι ακανόνιστες βροχοπτώσεις και οι συχνές πυρκαγιές φτιάχνουν μια άλλη Ελλάδα, ρημαγμένη, καμένη, θλιβερή. Οι χαωδώς αμέτρητοι τουρίστες επιβαρύνουν τους λιγοστούς, έτσι κι αλλιώς, υδάτινους πόρους και απειλούν τα εύθραυστα, λεπτεπίλεπτα, ντελικάτα παράκτια περιβάλλοντα. Πιλοτική μελέτη που διεξήχθη από Έλληνες ερευνητές σε συνεργασία με την UNESCO, βρήκε πως τα μικρότερα νησιά στο Αιγαίο χρειάζονται, ήδη, διπλάσια ποσότητα νερού από αυτή που μπορούν να παράγουν φυσικά για να καλύψουν τη ζήτηση από τους τουρίστες, η οποία πρόκειται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030! Η οικοδόμηση είναι αχαλίνωτη και δίπλα στο μπλε Αιγαίου, σκάβονται οι πισίνες, χυδαία σπάταλες σε νερό, να κατατρώνε την ακτογραμμή, άσε και το πόσο άσχημες είναι σ αυτό το φυσικό κάλος. Η διάβρωση των ακτών και τα ολοένα και λιγότερα υποθαλάσσια λιβάδια εκτός από τις πλημμύρες, τη λειψυδρία, τις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία, γίνονται απειλές ολέθρου.
Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει μεταξύ των καταστροφικών απειλών και της διαφύλαξης των κρίσιμων κερδών που αποφέρει ο τουρισμός και που είναι περίπου 75,6 δισ. ευρώ, συνιστώντας το ένα τρίτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ετησίως. Ναι το δίλημμα δεν είναι απλό, η κρισιμότητα του όμως είναι υπαρξιακή! Και ποια να είναι λύση, που δεν ορίζεται καν, σε παγκόσμιο επίπεδο, για να την έχουμε εμείς εύκαιρη, εδώ! Ξέρουμε, πως όλο αυτό το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης δεν θα μας πάει μακριά, ούτε θα διαρκέσει πολύ. Ό,τι έχουμε σε ομορφιά, νησιά, ακτογραμμές, σαγηνευτικά τοπία, ιστορικά μνημεία, θυλάκες χρόνου Ιστορίας φθείρονται χωρίς επιστροφή, από δικές μας αυτοκαταστροφικές παλιές επιλογές. Στοχεύουμε σε γρήγορα κέρδη, που παράγουν δουλειές χαμηλής ειδίκευσης και αποδοχών. Μοιάζουμε ξαφνικά με τους ανταγωνιστές μας. Σούσι ρεστοράν και μπαράκια ή καφέ που θα βρει στη Γενεύη, στο Δουβλίνο, στη Βαρσοβία, θα τα βρεις και στην Μύκονο ή στην Σαντορίνη. Και είναι η ίδια πελατεία που ζητά όλα αυτά και που ενώ σήμερα προκαλεί το αδιαχώρητο στη Μύκονο και στη Σαντορίνη, του χρόνου θα επιλέξει άλλους τόπους, με την ίδια διατροφή, διασκέδαση, ψώνια και με μόνο κριτήριο την τιμή. Και οι τουρίστες δεν σταματούν να έρχονται. Προσφορές, φτηνά εισιτήρια και διαμονή κάποτε στο Φαληράκι Ρόδου, πάντα σε Κως, Λαγανά στη Ζάκυνθο, Μάλια στην Κρήτη, Κάβο στην Κέρκυρα. Ασχημονίες και το τοπίο να θυμίζει Μάντζεστερ, Σάββατο βράδυ. Και εμείς, να μην έχουμε μάθει ακόμα το βασικό προαπαιτούμενο πως αυξημένος τζίρος δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με αυξημένα κέρδη. Μήπως όμως, η ανάδειξη, η καλλιέργεια, η διατήρηση των μοναδικών χαρακτηριστικών της Ελλάδας, που κάναν τα ωραία της μέρη σπάνια και περιζήτητα, είναι μονόδρομος; Η απαγόρευση της αχαλίνωτης οικοδόμησής στα νησιά, η διατήρηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και του παραδοσιακού τρόπου, που το ίδιο το τοπίο γέννησε, έναντι της μίμησης και ενσωμάτωσης σε μεγάλες διεθνείς αλυσίδες και brands θα πρεπει να εξεταστούν. Όπως και η διατήρηση του πολιτισμού, της κουλτούρας, της αισθητικής μας, που έκαναν το τόπο περιζήτητο, αναντικατάστατο και μοναδικό θα πρεπει να ορισθούν και να οροθετηθούν. Ο μαζικό, περιστασιακός τουρισμός θα πρεπει να δώσει την θέση του, πια, στον ποιοτικό, τον απαιτητικό, που γυρεύει την πολυτέλεια της μοναδικότητας.
«Το κακό χρήμα εκδιώκει το καλό» έλεγε ο σερ Τόμας Γκρέσαμ τον 16ο αιώνα στην προσπάθειά του να εξηγήσει στη βασίλισσα Ελισάβετ Α‘ τους λόγους για τους οποίους είχε κατρακυλήσει το σελίνι. Ο «κακός» τουρισμός, εκδιώκει τον «καλό» θα μπορούσαμε να πούμε, εμείς τον 21ο αιώνα, αν δεν ήταν τόσο κρίσιμο το θέμα και επέτρεπε ευφυολογήματα. Γιατί το θέμα πια έγινε βαθιά υπαρξιακό.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
