Η λέξη δουλειά είναι μεσαιωνική και όπως καταλαβαίνουμε όλοι, προέρχεται την αρχαία ελληνική «δουλεία» και υπόλοιπα της όπως «δουλεύω» και βέβαια «δούλος». Ίσως για αυτό οι αρχαίοι Έλληνες και οι μεταγενέστεροι Ρωμαίοι, σύμφωνα με τους Ιστορικούς, καταγράφουν πως η εργασία τούς φαινόταν μια καταδίκη στην οποία δεν υπήρχε καμιά λυτρωτική αξία. Για αυτό και ελάχιστο χώρο αλλά και μικρή σημασία της απέδιδαν οι συγγραφείς και οι στοχαστές και η αφανής θέση που επεφύλασσε η κοινωνία στους εργάτες. Η νωχέλεια δεν ήταν ελάττωμα αλλά ιδανικό, στο οποίο προσέβλεπαν οι έντιμοι άνθρωποι και το οποίο επεδίωκαν οι νουνεχείς.
Κάνα δυο χιλιετίες και εκατοντάδες αιώνες αργότερα, μας συμβαίνει το αντίθετο. Η δουλειά μας ορίζει, μας καθορίζει και συχνά καταπίνει την ίδια τη ζωή μας, ενώ όλη μας η προσωπικότητα κάποτε συνοψίζεται στο επάγγελμα μας κυρίως. Τη θεωρούμε φυσική, δημιουργική, μεγάλο αγαθό και παινεύουμε την εργατικότητα, σε αντίθεση με τους αρχαίους που την περιφρονούσαν πλήρως. Να, όμως, που ακόμα και στο σύγχρονο άνθρωπο, εκείνος ο αρχαϊκός, έσω του, εαυτός, κάποτε τα στηλώνει και αδυνατεί να συνεχίσει! Burn out! Εργασιακή εξουθένωση! Όλο και περισσότεροι νέοι και μεσήλικες, νιώθοντας τα μυαλά τους εντελώς καμένα και τα σώματα τους εξουθενωμένα, αν και συνήθως σε καθιστικές δουλειές γραφείου, οδηγούνται σε αυτό που ονομάστηκε η Μεγάλη Παραίτηση! Εγκαταλείπουν κάθε οργανωμένη, υπαλληλική δουλειά, με ωράριο, χτύπημα κάρτας συχνά, έξτρα για τις παραπάνω ώρες, ατέλειωτα μίτινγκ. Η Μεγάλη Παραίτηση, λοιπόν, γνωστή και ως Big Quit, είναι μαζική αντίδραση που ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2021 και κατά την οποία οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ παραιτούνται οικειοθελώς από τις εργασίες τους.
Πριν απ αυτην όμως έχουμε την εργασιακή εξουθένωση, το burn out, φαινόμενο, που έχει αναλυθεί πολλές φορές και βέβαια δεν είναι καινούργιο. Σύμφωνα με στοιχεία της Deloitte, πριν λίγους μήνες, το 77% των εργαζομένων νιώθουν εξουθενωμένοι στην τρέχουσα εργασία τους, λόγω έλλειψης υποστήριξης ή αναγνώρισης από τους ανωτέρους, μη ρεαλιστικές προθεσμίες ή προσδοκίες, και πολλές ώρες εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων. Σύμφωνα με το Future Forum τα στατιστικά του burn out βρίσκονται σε κρίσιμη άνοδο από την άνοιξη του 2021. Σε 10.243 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης σε 6 χώρες, το 40% εκδήλωνε συμπτώματα burn out. H Gallup σε μελέτη του 2020 καταλήγει στα παρακάτω στατιστικά, που έχουν ακόμη χρησιμότητα σήμερα: 76% των εργαζομένων βιώνουν έστω παροδικά burn out, εξ αυτών το 63% είναι πιθανότερο να πάρουν άδεια για την ημέρα και 23% πιθανότερο να καταλήξουν σε νοσοκομείο ή κέντρο υγείας. Οι millennials και φυσικά εμείς, οι παλιοί πια, της Gen Z ζήσαμε την τεράστια πίεση να έχουμε υψηλές επιδόσεις, να είμαστε ανταγωνιστικοί, να τα δίνουμε όλα για τη δουλειά και να μη ξεκουραζόμαστε ποτέ, νιώθοντας τύψεις αν δεν δουλέψουμε μια μέρα και φυσικά εργαζόμαστε ακόμα και στις διακοπές. Φυσικά και όταν ξεκινούσαμε η κάθε δουλειά ήταν σα στρατός, που επρεπε να φτύσουμε αίμα για να γίνουμε αποδεκτοί. Όλο αυτή η woke προσέγγιση των εταιρειών σήμερα, που πολλοί βλέπουν σαν κόκκινο πανί, ήταν ανύπαρκτο και οι προσβολές, η καταπίεση, ο εργασιακός εκφοβισμός, οι φωνές, οι βρισιές το θεωρούσαμε κανονικότητα. Ώσπου να φτάσουμε να παίρνουμε κάνα μισθό αξιοπρεπή είχαμε δουλέψει απλήρωτοι ή κακοπληρωμένοι. Και ύστερα ήρθε και η κρίση. Ήρθε και η πανδημία. Η δουλειά από το σπίτι και μετα οι συνεχόμενες μεταβαλλόμενες πολιτικές επιστροφής στα γραφεία των εταιρειών, οι τεράστιες απολύσεις στους εταιρικούς κολοσσούς, το πάγωμα προσλήψεων. Είναι λογική η κούραση, η εξουθένωση, το μπούχτισμα και η αίσθησή εργασιακής ματαιότητας. Μ αυτή τη λογική, οι πιτσιρικάδες που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους, δικαιωματιστές σκληροί και με την δουλειά σε όρια στην αξία της ζωής τους, είναι αξιοθαύμαστοι. Μα και αυτοί έχουν άγχος απόλυσης, καθώς για όλους τους παραπάνω λόγους που τους θαυμάζουμε, είναι οι πρώτοι που αποτελούν στόχο, όταν γίνονται περικοπές θέσεων εργασίας, με τα επικεφαλής στελέχη να μη τους θέλουν ιδιαίτερα για τα χαρακτηριστικά τους και την έλλειψη εμπειρία τους. Μια φίλη Αμερικανίδα, κουρασμένη πολύ από τη δουλειά της σε μεγάλο νοσοκομείο της Βοστώνης, μου έλεγε αστειευόμενη -αλλά όχι και πολύ- πρόσφατα πως: «μέχρι τα 100 θα δουλεύαμε απ αυτούς τους καινούργιους που έρχονται στις δουλειές σα να πάνε σε οργανωμένη διαμαρτυρία».
Και είναι ακριβώς οι ΗΠΑ, που οι εργαζόμενοι αρνούνται, πλέον, συνειδητά να δουλέψουν σε κακής ποιότητας εταιρείες, με αποτέλεσμα οι παραιτήσεις να σημειώνουν πρωτόγνωρα ρεκόρ, με αξιοσημείωτη έλλειψη εργατικού δυναμικού. Ολόκληρα 47 εκατομμύρια εργαζόμενοι παραιτήθηκαν το 2021 και άλλα 50 εκατομμύρια το 2022. Παρόλο που η γενική εικόνα δείχνει ότι αυτό που ονομάστηκε, η Μεγάλη Παραίτηση, έχει αρχίσει να φθίνει γενικά, υπάρχουν κλάδοι που εξακολουθούν να υφίστανται το πλήγμα της μαζικής παραίτησης. Η υγειονομική περίθαλψη, η μεταποίηση, οι κατασκευές σημειώνουν μαζικές παραιτήσεις, σε υψηλότερα από τα επίπεδα απ του 2021. Οι οργανισμοί υγείας και η μεταποίηση αγωνίζονται πραγματικά να βρουν εργαζόμενους. Και ενώ οι οικονομολόγοι βλέπουν το τέλος της Μεγάλης Παραιτήσεις νέα έρευνα από τη Microsoft και το LinkedIn προβλέπει ότι ακόμη περισσότεροι άνθρωποι σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους το 2024. Σχεδόν οι μισοί (46%) των επαγγελματιών δηλώνουν ότι σκέφτονται να παραιτηθούν το επόμενο έτος — υψηλότερο από το 40% που είπε το ίδιο πριν από τη μεγάλη παραίτηση του 2021. Παρά τις περικοπές θέσεων εργασίας υψηλού προφίλ σε μερικές μεγάλες εταιρείες, τα ποσοστά απολύσεων, όπως και η ανεργία, είναι χαμηλότερα από ό,τι πριν από την πανδημία του κορονοϊού. Γεγονός, πάντως, παραμένει πως η μεσαία τάξη δείχνει μαζικά εξουθενωμένη και ταλαιπωρημένη και έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τις θα συμβεί αν κάνει πράξη ο Ντόναλντ Τραμπ όσα ευαγγελίστηκε προεκλογικά, ό,τι θα βγάλει δηλαδή, το στρατό να μαζέψει και να απελάσει τους Λατίνο, οι οποίοι είναι η ραχοκοκαλιά της εργατικής τάξης στην Αμερική. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα, που θα βρεθεί μπροστά μας…
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει πως η επαγγελματική εξουθένωση είναι σύνδρομο, αποτέλεσμα χρόνιου στρες στο χώρο εργασίας». Εκτιμά ακόμα πως η αντικαταθλιπτική αγωγή δεν λειτουργεί, όπως στα καταθλιπτικά επεισόδια, τα οποία διαχωρίζονται από το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης. Η Microsoft στο Λονδίνο που είναι όσο πιο woke έχουμε ονειρευτεί, φροντίζει με ειδικούς οι εργαζόμενοι να παίρνουν άδεια και δίνει μέρες επιπλέον, ώστε να αποφύγει τα burn out. Την ίδια τακτική ακολουθούν πολλοί εργασιακοί κολοσσοί, εκτός εκείνων που ορίζει ο Μασκ, που δείχνει να πιστεύει στο δόγμα «το μοναστήρι -αυτός δηλαδή!- να ναι καλά και από καλογέρους μάτσο».
Αυτό είναι το πλαίσιο που καλούμαστε να ζήσουμε και να εργαστούμε, να καούμε, να εξουθενωθούμε, να παραιτηθούμε, να ψαχτούμε, να αναθεωρήσουμε αξίες, με τους ειδικούς να βλέπουν, πως η συνέχεια θα είναι απλώς μια ασταθής αγορά εργασίας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
