«Όπως δεν μπορείς να καταλάβεις το ψάρι, αν δεν είσαι ψάρι, ή το πουλί, αν δεν είσαι πουλί, έτσι δεν μπορείς να καταλάβεις τον μοναχό άνθρωπο, αν δεν είσαι μοναχός. Πώς να με καταλάβεις, λοιπόν, χρυσή μου;» έγραφε ο Γιώργος Σεφέρης στην αγαπημένη του και τόσο μακρινή, κάποτε.
Η δική του ήταν μοναξιά από την απόσταση του έρωτα, η άλλη όμως, η καθημερινή, η όχι ηθελημένη, η σιωπηλή, η γκρι λερωμένο μοναξιά είναι που πονάει θλιβερά, σαν αγκάθι σε κάθε ανάσα, για τους ανθρώπους, που νιώθουν πως δε τους θέλει κανείς. Να, έτσι όπως το χει γράψει ο Γιάννης Καλαμίτσης και το χε πει μοναδικά η Μοσχολιού, «υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι, όπως του πελάγου οι βράχοι. Ο κόσμος θάλασσα που απλώνει κι αυτοί βουβοί σκυφτοί και μόνοι, ανεμοδαρμένοι βράχοι. Άνθρωποι μονάχοι». Όχι, όχι! Δεν είναι ανθρώπινες καταστάσεις, για λίγο, για κάποιους λίγους. Μιλάμε για αυτό που ονομάστηκε «επιδημία μοναξιάς» και βυθίζει εκατομμύρια κυρίως άνδρες, στην απομόνωση, γενικευμένα, ως φαινόμενο πια, στις μεγαλουπόλεις του κόσμου. Στην Ασία ήδη, το ορίζουν και το αντιμετωπίζουν. Στις ΗΠΑ, νοιάζονται πιο πολύ σε επίπεδο θρησκειών και όχι επίσημα κρατικό. Και ο κύκλος ανοίγει και καταπίνει ανθρωπιές…
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγεία και η Αμερική όπου οι μισοί ενήλικοι νιώθουν μονοί
«Σχεδόν οι μισοί ενήλικοι στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρουν ότι νιώθουν μοναξιά», αναφέρει η γνωμοδότηση του Γενικού Χειρουργού των ΗΠΑ, το 2023, για τη Θεραπευτική Επίδραση της Κοινωνικής Σύνδεσης και του Κοινωνικού Συνόλου, «με τα υψηλότερα ποσοστά να σημειώνονται μεταξύ των νεαρών ενηλίκων» εκεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το Νοέμβριο του 2023, έκανε αυτό που ξέρει, έτσι ανακοίνωσε μια νέα Επιτροπή για την Κοινωνική Σύνδεση, ώστε να αντιμετωπιστεί, αυτό που βλέπει να γιγαντώνεται, τη μοναξιά, δηλαδή, ως πιεστική απειλή για την υγεία. Με στοχευμένες κινήσεις, οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να προωθήσουν την κοινωνική σύνδεση ως προτεραιότητα και να επιταχύνει την κλιμάκωση των λύσεων σε χώρες όλων των εισοδημάτων. Μα τι είναι αυτή η επιδημία μοναξιάς, επιτέλους; Μετά την Πανδημία του Covid και της άνευ προηγουμένου κοινωνικής απομόνωσης που γνώρισε ο πλανήτης, ήρθαν οι κοινωνικές επιπτώσεις που σταδιακά γίνονται αντιληπτικά όλο και περισσότερο. Μάθαμε να συναντιόμαστε στο διαδίκτυο και να εργαζόμαστε από το σπίτι, όλοι, χωρίς προσωπική αλληλεπίδραση, ακόμη και στα πιο απλά. Χωρίς τη απλή «καλημέρα», τη ανώδυνη κουβεντούλα στον καφέ, ή την ανταλλαγή απόψεων σε ένα διάλειμμα και το μοίρασμα προσωπικών μικρό – νέων. Οι μεγάλες πόλεις γύρω μας, γίνονται κήτη από μπετόν, Λεβιάθαν που καταπίνουν ανθρώπους, χαμένους σε κάποια έγκατα τους, μπροστά από οθόνες ίσως, αλλά αφύσικά μοναχικές φιγούρες, χωρίς μοίρασμα στο οτιδήποτε. Και η περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απ αυτές τις οθόνες, δείχνει ανθρώπους χαρούμενους, ευτυχισμένους, λαμπερούς, πανέξυπνους. Και είναι και αυτή στην κοιλιά του ίδιου μπετονένιου κήτους, χαμένοι στην πραγματικότητα που δεν έχει like εκεί! Και οι επιστήμονες, μέσα απ τις μαγνητικές τομογραφίες, δείχνουν, ότι η περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται από την κοινωνική απόρριψη είναι η ίδια, με αυτή που εμπλέκεται στον μεγάλο σωματικό πόνο.
Η Μεγάλη Βρετανία και το Υπουργείο Μοναξιάς
Στη Μεγάλη Βρετανία, από το 2018, έχει θεσπιστεί κυβερνητικά Υπουργείο Μοναξιάς για την αντιμετώπιση της θλιβερής πραγματικότητας της ζωής
Στη Μεγάλη Βρετανία, από το 2018, έχει θεσπιστεί κυβερνητικά Υπουργείο Μοναξιάς για την αντιμετώπιση της θλιβερής πραγματικότητας της ζωής, πως ένας στους δέκα κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου και ειδικά στις συνοικίες του Λονδίνου, βιώνουν ανυπόφορη, σπαρακτική μοναξιά. Οι περισσότεροι Βρετανοί, ηλικίας άνω των 75 ετών, ζουν μόνοι τους και περίπου 200.000 ηλικιωμένοι δεν έχουν συνομιλήσει με κάποιο φίλο ή συγγενή τους για τουλάχιστον έναν μήνα, σύμφωνα με τα τότε κυβερνητικά στοιχεία, που θεωρείται πως είναι πολύ πιο αυξημένα τώρα. Οι περισσότεροι γιατροί στη Βρετανία δέχονται έναν έως πέντε ασθενείς την ημέρα, οι οποίοι τους επισκέπτονται όχι για συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, αλλά γιατί από μοναξιά, θέλουν απλά να μιλήσουν με κάποιον, που μοιάζει να νοιάζεται. Στην Μεγάλη Βρετανία, γινεται και η Εκστρατεία για τον Τερματισμό της Μοναξιάς, με ένα δίκτυο για την αντιμετώπιση της τόσο παλιάς, αλλά συνεχώς αυξανόμενης απειλής για την ανθρωπιά μας.
Godoksa ή πεθαίνοντας από μοναξιά
Ονομάζεται Godoksa και είναι το αποτέλεσμα της «επιδημίας της μοναξιάς» που οδηγεί σε χιλιάδες θανάτους, κυρίως μεσηλίκων, κάθε χρόνο και πιο πολλούς, στη Νότια Κορέα. Είναι το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή στη χώρα, όπου στην τεράστια, υπερσύγχρονη και πολύ θορυβώδη Σεούλ, άνδρες κυρίως ηλικίας 50 και 60 ετών, πεθαίνουν μόνοι, αποκομμένοι από οικογένεια και με ανύπαρκτους φίλους. Μερικές φορές χρειάζονται μέρες ή και εβδομάδες πριν βρεθούν οι σοροί τους. Πριν λίγες μέρες, το γύρο του κόσμου έκανε, η είδηση πως 451,3 δισεκατομμύρια γουόν, δηλαδή 327 εκατομμύρια δολάρια θα δαπανηθούν από την κυβέρνηση της Κορέας, για να γίνει η Σεούλ «η πόλη όπου κανείς δεν θα είναι μόνος». Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν συμβούλους μοναξιάς, οι οποίοι μέσω τηλεφωνικής γραμμής θα παρέχουν συμβουλευτική, συχνές προσωπικές επισκέψεις σε άτομα που θεωρούνται μοναχικά ή απομονωμένα και περισσότερες κυβερνητικές παρεμβάσεις. Ο πλανήτης εντυπωσιάστηκε όχι βέβαια για το πόσο που θα δαπανηθεί, αλλά για το γεγονός, πως τον 21ο αιώνα, άνθρωποι πεθαίνουν από μοναξιά! «Η μοναξιά και η απομόνωση δεν είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λύσει καθένας μόνος του, αλλά καθήκον της κοινωνίας να το επιλύσει από κοινού», δήλωσε ο δήμαρχος της Σεούλ, Σε-Χουν.
Kodokushi στην Ιαπωνία ή αξιοπρεπής αυτοχειρία από μοναξιά
Στην Ιαπωνία δαπανώντας ένα τεράστιο η κυβέρνηση φτιάχνει τη δική της εφαρμογή γνωριμιών, σύμφωνα με τα ήθη της χώρας, αφού οι νέοι είναι απελπιστικά μόνοι. Μα δεν μοιάζει να νοιάζεται, που σχεδόν το ένα τέταρτο των Ιαπώνων και το 10% των γυναικών ηλικίας άνω των 60 ετών ζουν σε απόλυτη απομόνωση, χωρίς γείτονες, φίλους ή συγγενείς που μπορούν να βασίζονται σε δύσκολες στιγμές. Η επιδημία της μοναξιάς στη μεγαλύτερη πόλη του κόσμου, το Τόκυο, είναι πια εκτός ελέγχου. Ήδη από το 2009, 32.000 ηλικιωμένοι άνθρωποι σε εθνικό επίπεδο πέθαναν μόνοι τους και δεν τους αναζήτησε κανείς. Μα τι να περιμένεις να συμβεί όταν νωπός είναι ακόμα ο απόηχος της των απόψεων του παλιού Ιάπωνα υπουργού Οικονομικών Τάρο Ασο, σε συνάντηση του εθνικού συμβουλίου για τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης: «Να επιτρέψουμε στους ηλικιωμένους να βιαστούν να πεθάνουν για να μην χρειάζεται να πληρώνει το κράτος για την περίθαλψή τους! Θεός φυλάξοι αν σε αναγκάσουν να συνεχίσεις να ζεις όταν θέλεις να πεθάνεις. Εγώ θα ένιωθα πολύ άσχημα γνωρίζοντας ότι για την νοσηλεία μου πληρώνει η κυβέρνηση. Το πρόβλημα δεν θα λυθεί εκτός και αν τους αφήσεις να βιαστούν να πεθάνουν». Από το 2011, το 7,5% των κηδειών αφορούσε περιπτώσεις kodokushi, που είναι ο ηθελημένος θάνατος με αξιοπρέπεια, σύμφωνα με την ηθική αντίληψη των Ιαπώνων, για να λήξει η απομόνωση. Σύμφωνα με αυτά, οι θάνατοι αφορούν κυρίως μεσόκοπους άνδρες που έχουν ωθηθεί στην πρόωρη συνταξιοδότηση, λόγω εταιρικών αναδιαρθρώσεων. «Η γη έχει φύγει κάτω από τα πόδια τους», αναφέρει ο Σκοτ Νόρθ, κοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου της Οζάκα και τονίζει πως «η επιχείρηση είχε τα πάντα για αυτούς τους άνδρες. Η κοινωνική τους θέση, η αίσθηση του εαυτού τους ήταν ριζωμένες στην εταιρική δομή». Η φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα που αυξάνεται, η κοινωνική απομόνωση, οι αξιακές αρχές πως αν δεν έχεις επιτύχει επαγγελματικά και οικονομικά δεν αξίζεις, τα βοηθητικά προγράμματα της Πρόνοιας που διακόπτονται, οι κοινωνικές παροχές που περικόπτονται, οικογένεια που δεν υπάρχει γιατί δουλεύει πολλές ώρες, ούτε φίλοι, μόνο μοναξιά, ανασφάλεια και σιωπή! Αυτοί είναι οι λόγοι που οδηγούν τα μεσόκοπα και ηλικιωμένα άτομα να επιλέξουν έναν μοναχικό θάνατο ή κάποιοι να πάνε φυλακή, όπου δεν θα χουν έξοδα, κάποιοι θα τους φροντίζουν, ας είναι και δεσμοφύλακες και θα υπάρχει και μια συμβίωση με άλλους, ας είναι και παραβατικοί!
Το κέντρο ανθρώπινων όντων
Αυτός είναι ο κόσμος μας, σήμερα και οι πόλεις που χτίσαμε για εμάς όλους να ζούμε μαζί! Ο Αριστοτέλης, από πολύ παλιά, στα “Ηθικά Νικομάχεια”, λέει πως όλα τα ανθρώπινα όντα έχουν κοινωνικές ανάγκες και όταν αυτές οι ανάγκες ακυρώνονται, υποφέρουμε. Η μοναξιά ορίζει τα όνομα στα βάσανά μας και η φιλία τα θεραπεύει. Και λέγοντας “φιλία” ορίζει κάθε είδους σχέση ακόμα και τις οικογενειακές και τις ερωτικές, βάζοντας τες στο κέντρο της ζωής μας, αλλιώς είμαστε χωρίς κέντρο, άνθρωποι μόναχοι… «σαν ξερόκλαδα σπασμένα, σαν ξωκλήσια ερημωμένα ξεχασμένα, σαν εσένα, σαν εμένα».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
