Στην Αμερική που οι εθνικές καταγωγές, οι φυλές και οι προελεύσεις από διαφορετικές ηπείρους των ανθρώπων κάνουν μίξεις μέσα απ το καιρό, φτιάχνοντας θαυμαστά αποτελέσματα κάποτε, τα τεστ DNA είναι πολύ διαδεδομένα.
Άλλοτε από περιέργεια και για να βρουν το προσωπικό τους αφήγημα και άλλοτε για να διερευνήσουν ασθένειες κληρονομικές, οι άνθρωποι μετά μανίας κάνουν αυτά τα εύκολα τεστ. Πραγματικά, με τα αποτελέσματα μπορείς να εντυπωσιαστείς. Ένα Ιταλικό ποσοστό αυξημένο, που πλήρως αγνοούσες, πολύ ενισχυμένο ή μια ομάδα DNA που αναφέρεται στους πολεμιστές της Περσέπολης, μια πολύ μακρινή γιαγιά που την εποχή των Παγετών πέρασε στον ελληνικό χώρο και στην Ευρώπη, η τάση σου για να ζωγραφίζεις ή να μην το ‘χεις καθόλου με το τραγούδι και τη μουσική. Λαμβάνεις πληροφορίες για το αν θα αποκτήσεις πολλές ρυτίδες ή όχι, αν έχεις τάση για διαβήτη και προδιάθεση για Αλτζχάιμερ και με πόσους ανά το κόσμο έχεις ποσοστά κοινού DNA. Το τελευταίο είναι εντυπωσιακό διότι οκ, έχεις 16% με την εξαδέλφη της μάνας σου που ζει στο Λονδίνο, αλλά με μια Φον Ρίχνερ για παράδειγμα, που ζει στο Μπάντεν – Μπάντεν, που στο καλό βγήκες με 1,50% κοινό DNA; Όλα αυτά είναι διασκεδαστικά ως ένα σημείο και βέβαια οδηγουν στις διαπιστώσεις του Γκράχαμ Κουπ, γενετιστή απ το UCLA πως «Είναι πράγματι πιθανό ότι όλοι στον κόσμο συνδέονται μεταξύ τους κάπως κατά τις τελευταίες λίγες χιλιάδες χρόνια»!
Τα ατομικά τεστ DNA και ο ρόλος τους στην εξιχνίαση εγκλημάτων
Μαθαίνουμε ιστορίες εγκλημάτων απίστευτές. Κάποιος κάνει τεστ DNA στο Λος Αντζελες και έχει κοινά με δείγμα από εγκληματική ενέργεια στο Οχάιο, όπου ο δολοφόνος 8χρονου κοριτσιού, δεν είχε συλληφθεί. Εντοπίζεται από το DNA, ως μακρινός συγγενής, ο δολοφόνος, στο Λας Βέγκας! Ο Τόμας Γκάρνερ, τον Μάρτιο του 2019, συνελήφθη για τη δολοφονία της 25χρονης Πάμελα Καχέινς, συμμαθήτριάς του στο Κέντρο Ναυτικής Εκπαίδευσης του Ορλάντο, αφού η εταιρεία γενετικών ερευνών Parabon NanoLabs επανεξέτασε ένα λεκέ που βρέθηκε στα εσώρουχα της κοπέλας και το συνέκρινε με δείγματα από τεστ DNA που είχε στη διάθεση της. Μέσω του «οικογενειακού δέντρου» οδηγήθηκαν στον δολοφόνο, που είχε διαπράξει άλλο ένα έγκλημα στην Χαβάη. Ο διαβόητος δολοφόνος του Γκόλντεν Στέιτ της Καλιφόρνια συνελήφθη, αφού οι ερευνητές συνέκριναν ένα δείγμα DNA από τον τόπο του εγκλήματος με τα αποτελέσματα της εξέτασης DTC που ανέβηκε σε δημόσιο γενεαλογικό ιστότοπο από συγγενή του. Έτσι πραγματοποιήθηκε και η καταδίκη κατά του δολοφόνου της Σουηδής υπουργού Εξωτερικών Άννα Λιντχ, το 2004. Και οι ειδικοί εικάζουν ότι στο μέλλον, βιολογικά δεδομένα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό υπόπτων για τρομοκρατία ή τον εντοπισμό στρατιωτών των αντιπάλων. Ναι, οι αμερικανικές Αρχές έχουν αποκτήσει πρόσβαση στα στοιχεία ιδιωτικών εταιρειών ειδικευομένων στην αναζήτηση γενεαλογικών δέντρων οι οποίες ανακατασκευάζοντας ολόκληρο τον γενετικό κώδικα ενός ατόμου παρέχουν τη δυνατότητα για επίλυση ανεξιχνίαστων υποθέσεων. Ποιος δίνει έγκριση για τη χρήση πληροφοριών γενετικών από ένα τεστ διασκέδασης, που ανιχνεύει και τη τάση για Αλτζχάιμερ, ας πούμε; Οι ίδιοι οι χρήστες του τεστ, όταν αποστέλλουν το δείγμα σάλιου, ενημερώνονται και ρωτιούνται αν συμφωνούν για να χρησιμοποιεί το DNA τους, στη διαλεύκανση βίαιων εγκλημάτων. Το 91% εγκρίνει και είναι θετικό.
Ο κίνδυνος για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Υπάρχει, ναι, η δυνατότητα να εξιχνιαστούν αποτρόπαια εγκλήματα, αλλά οι ειδικοί τονίζουν πως υπάρχει κίνδυνος για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι αρχές μπορούν να ζητήσουν την έγκριση του δικαστηρίου για πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων DNA καταναλωτών, αλλά οι ερευνητές είναι επίσης γνωστό ότι δημιουργούν πλαστά προφίλ χρησιμοποιώντας το DNA ενός υπόπτου. Τα αποτελέσματά σας θα μπορούσαν να γίνουν μέρος μιας παγκόσμιας βάσης δεδομένων. Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η δημιουργία μιας «καθολικής γενετικής εγκληματολογικής βάσης δεδομένων» θα ήταν η μόνη λύση για να ξεμπλέξει η καταδίκη του εγκλήματος από την γραφειοκρατία. Και όλο και περισσότερες κυβερνήσεις επιζητούν πρόσβαση σε στοιχεία DNA των πολιτών τους! Ο καθηγητής Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Αρτ Κάπλαν, θεωρεί πως η προστασία των γενετικών στοιχείων πάσχει στις περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Κίνας. «Κανείς δεν μπορεί να μας προστατεύσει πραγματικά. Οι κυβερνήσεις θα θέλουν πάντα να ξέρουν». Και ναι, επιθυμείς να μάθεις τη γενετική κληρονομιά σου, μα το αντίτιμο είναι η παραχώρηση των πιο ευαίσθητων δεδομένων και του γονιδιώματός σου σε μία ιδιωτική εταιρεία. Πόσο ασφαλή σε κάνει να νιώθεις αυτό;
Κίνα και ΗΠΑ: οι υπερδυνάμεις του DNA
Οι μεγαλύτερες αγορές του κόσμου σε τεστ DNA, έχουν και τους δυο κολοσσούς εταιρίες που ηγούνται στον τομέα. O λόγος βέβαια είναι για την Αμερική και την Κίνα. Η αμερικανική 23andMe ιδρύθηκε από την Αν Βοσίτσκι, αναλύτρια βιοτεχνολογίας, που ήταν παντρεμένη με τον συνιδρυτή της Google, Σεργκέι Μπριν. Η εταιρεία με έδρα την Καλιφόρνια διαθέτει περισσότερους από 15 εκατομμύρια πελάτες και έχει συγκεντρώσει 1 δισεκατομμύριο γενετικά στοιχεία. Η Google -αλλοίμονο!- ήταν από τους πρώτους χρηματοδότες της. Η κινεζική, τώρα, 23Mofang δημιουργήθηκε από τον 42χρονο σήμερα, Ζου, ειδικό στην πληροφορική, που πιστεύει πάντα πως η ανάπτυξη για την Κίνα είναι μονόδρομος και πραγματοποιήσιμη μόνο απ τον τομέα των επιστημών που σχετίζονται με την ποιότητα και διάρκεια της ζωής. Στην γιγάντια Κίνα, η κυβέρνηση έχει ασπασθεί τη γενετική στην προσπάθειά της να εξελιχθεί σε επιστημονική υπερδύναμη. Η βιομηχανία των τεστ DNA, έφθασε τα 405 εκατομμύρια δολάρια το 2022.
Τα σκοτεινά σημεία και οι κίνδυνοι
Τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι ακριβή, ενώ συμπεράσματα για την προσωπική υγεία, τη διατροφή και το προσδόκιμο ζωής, θεωρούνται εντελώς γελοία από τους επιστήμονες. Η εταιρεία, η Orig3n, αναγνώρισε εσφαλμένα το δείγμα DNA ενός σκυλάκου λαμπραντόρ, ως ανθρώπινο το 2018. Τα τεστ DNA κληρονομικότητας, είναι αναξιόπιστα για όσους δεν έχουν ευρωπαϊκές ρίζες. Να συνυπολογίσουμε εδώ, πως οι ρατσιστές και οι λευκοί εθνικιστές, ειδικά στις ΗΠΑ, ζητούν τεστ DNA, ενώ γλυκοκοιτάζουν τις βάσεις δεδομένων των εταιρειών για να εξασφαλίσουν και καλά υψηλότερα σημεία φυλετικής καθαρότητας στους εξτρεμιστικούς τους χώρους. Τα τεστ DNA δεν μπορούν να είναι ανώνυμα! Ο γενετικός κώδικας είναι πολύτιμος. Με το τεστ δεν υπάρχει καμιά γνώση ποια εταιρεία έχει πρόσβαση σε αυτόν, ούτε για ποιο σκοπό, ενώ παραχωρώντας το εντελώς μοναδικό προσωπικό DNA, εξασφαλίζουν όλα τα δεδομένα για τους συγγενείς, οι οποίοι δεν το επέλεξαν και μπορεί να μη το επιθυμούν κιόλας. Μπορεί, ακόμη, να ανακαλυφθούν πράγματα που μπορεί να επηρεάσουν ψυχολογικά, όπως οικογενειακές ασθένειες ή προδιαθέσεις. Οι ανώνυμοι δότες σπέρματος και ωαρίων παύουν να είναι τέτοιοι, αφού με κάθε εξέταση DNA κληρονομικότητας που γινεται όλο και κάπως θα έρθουν κοντά στο να αποκαλυφθεί η ταυτότητα τους, πράγμα που μπορεί ούτε οι ίδιοι, μα ούτε οι οικογένειες που απέκτησαν παιδιά έτσι, να θέλουν!
Τα πραγματικά κέρδη
Οι εταιρείες κερδίζουν από το DNA. Τα ατομικά κιτ τεστ DNA, είναι ο λιγότερος κερδοφόρος τρόπος για τα μεγάλα τους έσοδα. Επωφελούνται από συμφωνίες ανταλλαγής δεδομένων με ερευνητικά ιδρύματα και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Εάν το DNA σας βοηθά στην ανάπτυξη μιας θεραπείας για μια ασθένεια, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Και σίγουρα δεν θα κερδίσουμε δικαιώματα από τυχόν σχετικές πωλήσεις φαρμάκων. Ακόμη, μπορεί να υπάρξουν διακρίσεις στο μέλλον. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ασφαλιστές υγείας και οι χώροι εργασίας δεν επιτρέπεται να κάνουν διακρίσεις με βάση το DNA, αλλά ο νόμος δεν ισχύει για την ασφάλεια ζωής ή την ασφάλιση αναπηρίας.
Η νομοθεσία στην Ευρώπη
Η Γαλλία και η Γερμανία επιτρέπουν τα τεστ DNA, μόνο με ιατρική επίβλεψη και επιβάλουν πρόστιμα για παραγγελία ειδικού κιτ, ιδιωτικά. Το Λουξεμβούργο και η Πολωνία το επιτρέπουν με ελάχιστους περιορισμούς, αν και, φυσικά, είναι δύσκολο αυτοί να επιβληθούν μιας και οι αγορές γίνονται μέσω Διαδικτύου. Το Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπει τη χρήση του, αλλά απαιτεί εγγραφή συγκατάθεση μετά από λεπτομερή ενημέρωση. Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ το 2018, επιβάλλει αυστηρές απαιτήσεις για τη δευτερογενή χρήση δεδομένων και ισχύει για κάθε εταιρεία σε οποιαδήποτε δικαιοδοσία που στοχεύει άτομα με έδρα την ΕΕ για αγαθά ή υπηρεσίες.
Αρκούν όλα αυτά; Και πόσο ασφαλείς μας κάνουν; Πάντως δεν είναι παιχνίδι και σίγουρα δεν αρμόζει ελαφρότητα σ αυτό που έχει να κάνει με την ίδια της ουσία της ύπαρξης μας. Και ναι, ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί, αλλά μπορεί, πια και να σε έχει σε ένα υπερμοντέρνο τεχνολογικά, εργαστήριο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
