Ήταν 1997, όταν η ταινία με τις πολλές εισπράξεις «Gattaca» του Άντριου Νίκολ, εντυπωσίασε τους κινηματογραφόφιλους, αν και όλα όσα διηγούταν η ιστορία, φάνταζαν μια ζοφερή και γεμάτη τρόμο μακρινή μελλοντική δυστοπία.
Χωρίς καταστροφολογία για κομήτες, ιούς, νέο καιρό των παγετών που θα καταστρέψουν την Γη όπως τη ξέρουμε, ή με εξωγήινη απειλή κυρίευσης του πλανήτη μας, η ταινία ασχολούταν με τον άνθρωπο, προβληματιζόταν για τη χρήση της τεχνολογίας, την κοινωνική ανισότητα και τον προσωπικό υπαρξιακό αγώνα του καθένα, σε κάθε εποχή, αλλά πολύ περισσότερο, σε εκείνο το καιρό που τα επιτεύγματα της ευγονικής θα μπορούν να ορίζουν ζωές. Ο Νίκολ από τότε κιόλας, φροντίζει να μας πει, πως όλα αυτά γίνονται σε ένα «όχι και τόσο μακρινό μέλλον», όπου η τεχνολογία της γενετικής μηχανικής παράγει ανθρώπους με προεπιλεγμένα γενετικά χαρακτηριστικά. Στα εργαστήρια κατασκευάζονται τα παιδιά των ζευγαριών, ως πολύ έξυπνα, σωματικά επαρκή, χωρίς ασθένειες, όμορφα και με υψηλό προσδόκιμο ηλικίας. Πνευματικά και βιολογικά ανώτεροι από χέρι, είναι οι ηγέτες του κάθε πεδίου και υπερέχουν κοινωνικά, ειδικά σε σχέση με εκείνους που γεννιούνται με τον παραδοσιακό τρόπο, καμία μεθυσμένη νύχτα των γονιών τους, στην άκρη κάποιας παραλίας, πάνω στο καπό ή στο πίσω κάθισμα του αυτοκίνητού, πράγμα που θεωρείται πολύ πασέ και δεύτερο. Αυτά τα παιδιά -όλο και πιο λίγα με τον καιρό!- τελευταίοι προορίζονται για ευτελή επαγγέλματα και είναι αποδέκτες γενετικού ρατσισμού. Κάτι σαν τους 250.000.00 παρίες των καστών του Ινδουισμού, τους «Ντάλιτ» που θα πει «κομματιασμένοι» ή «ανέγγιχτοι» ή που αποτελούν το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αν στο κόσμο μας σήμερα η κάστα αποφασίζει για την επαγγελματική, κοινωνική θέση και την σχεδόν μη ύπαρξη, στο Gattaca ο γονότυπος έχει προαποφασίσει το πεπρωμένου κάθε μονάδας-ανθρώπου και μια οθόνη προβάλλει κάθε τόσο βάσει βιομετρικών στοιχείων, ποιος είναι «έγκυρος» και ποιος όχι! Τι; Φαντασία λέτε και παραμύθια και σινεμά; Μα το μέλλον είναι εδώ και μοιάζει εξίσου φοβικό…
50.000 δολάρια για ένα έμβρυο υψηλής νοημοσύνη και επιλογή φύλου, ύψους χωρίς τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας
Η αμερικανική νεοφυής εταιρίας Heliospect Genomics ανακοίνωσε κάνοντας παγκόσμια αίσθηση, πως έναντι 50.000 δολαρίων μπορεί να ελέγξει, βάση αμφιλεγόμενης τεχνολογικής καινοτομίας, 100 από τα έμβρυα βάση ενδείξεων για δείκτες αυξημένης νοημοσύνης. Κατά την ανάλυση μυστικών βίντεο της Heliospect φάνηκε πως προτείνει στους πελάτες της να ταξινομούν έμβρυα με βάση τη νοημοσύνη, το φύλο, το ύψος και τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας ή ψυχικών ασθενειών. Πελάτες της εταιρείας έχουν, ήδη, επιλέξει παιδιά με βάση γενετικές προβλέψεις για τη νοημοσύνη. Η αμερικανική εταιρία δεν παρέχει εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά χρησιμοποιεί αλγόριθμους για την ανάλυση των γενετικών δεδομένων που παρέχονται από τους γονείς για να προβλέψει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των μεμονωμένων εμβρύων τους, ενώ φαίνεται να έχει αξιοποιήσει πλήθος γενετικών δεδομένων από τη βρετανική τράπεζα UK Biobank, χωρίς να είναι σαφείς οι προϋποθέσεις και οι συνθήκες πρόσβασης σε αυτές τις πληροφορίες.
Όταν πέφτει λόγος όχι μόνο στην επιστημονική κοινότητα, αλλά σε όλη την ανθρωπότητα
Η βρετανική εφημερίδα The Gurdian έβγαλε το θέμα, πριν τέσσερις μέρες και έκανε παγκόσμια αίσθηση. Οι διευθυντές της Heliospect είπαν ότι η εταιρεία λειτουργεί σύμφωνα με όλους τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς, ενώ δήλωσαν ότι οι πελάτες που εξέτασαν μερικά έμβρυα χρεώθηκαν 4.000 $ και ότι η τιμολόγηση αυτή, είναι αντίστοιχη με εκείνη των ανταγωνιστών τους. Ο Δανός Μάικλ Κρίστιανσεν, διευθύνων σύμβουλος της Heliospect και πρώην έμπορος χρηματοπιστωτικών αγορών, θεωρεί πως η γενετική επιλογή υπόσχεται ένα λαμπρό μέλλον για την ανθρωπότητα. «Ο καθένας μπορεί να έχει τώρα», καυχιέται «όλα τα παιδιά που θέλει και απαλλαγμένα από ασθένειες, έξυπνα, υγιή, όμορφα. Θα είναι υπέροχο!». Μα κορυφαίοι γενετιστές και ειδικοί στην βιοηθική, δεν συμφωνήσαν μαζί του, σπεύδοντας να δηλώσουν δημόσια, πως θέτονται μια σειρά όχι μόνο ηθικών αλλά και ιατρικών ζητημάτων. Ο Ντάγκαν Γουέλς, καθηγητής Αναπαραγωγικής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναρωτήθηκε αν αυτό όλο είναι κάτι που χρειάζεται η ανθρωπότητα και για την δημιουργία της επιστημονικής επιλογής εμβρύων έχει ζητηθεί η γνώμη του κοινού και αν έχει πραγματικά την ευκαιρία να συμμετάσχει πλήρως σε κάτι τόσο σημαντικό για το μέλλον όλων. Η Κάιτι Χάσον, αναπληρώτρια διευθύντρια του Κέντρου για τη Γενετική και την Κοινωνία, στην Καλιφόρνια, δήλωσε πως: «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι ομαλοποιεί αυτή την ιδέα της «ανώτερου» και «κατώτερου» γενετικού κώδικα των ανθρώπων και η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών ενισχύει την πεποίθηση ότι η ανισότητα προέρχεται από βιολογία και όχι από κοινωνικά αίτια»!
«Απαγορεύεται κάθε είδους διάκριση εναντίον ατόμου με βάση κληρονομικά του χαρακτηριστικά»
Αυτό είναι το άρθρο 11, της σύμβαση του Οβιέδο των κρατών – μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Δικαιωμάτων και της Αξιοπρέπειας του Ανθρώπινου Όντος σε σχέση με τις εφαρμογές της Βιολογίας και της Ιατρικής, σε ισχύ απ το 1997! Και ναι η επιστήμη, δεν μπορεί να μην ερευνήσει και να μην κατακτήσει κάτι που ήδη αποδεικνύει, μα, εδώ, εγείρονται πολλά και σοβαρά ηθικά προβλήματα που μας αφορούν όλους νυν και αεί. Η μοναδικότητα του ατόμου, η θέση του στην κοινωνία, η ομοιογένεια στο γονιδίωμα και πολλά πολλά άλλα. Και πάλι, ναι! Η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος που ολοκληρώθηκε το 2000 παρέχει ανεξάντλητες δυνατότητες στους ερευνητές για να πειραματιστούν με τη τροποποίηση -ή και την δημιουργία- ανθρώπων και υπεράνθρωπων. Σάμπως σε σκοτεινούς καιρούς, αυτός ο πειραματισμός με τον ίδιο στόχο του σούπερ ανθρώπων, δεν συνεβηκε, με τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, μετα τον Δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο, να κατανοεί πως υπήρχε έντονη η ανάγκη της καταδίκης των εγκληματικών, φρικιαστικών πειραμάτων που πραγματοποίησαν οι ναζί γιατροί και βιολόγοι στα Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης; Ρητορικό είναι το ερώτημα και σοκαριστική η προοπτική του ενός λάθος χειρισμού, της διάδοσης μιας επιστημονικής ανακάλυψης, μπορεί να υπάρξουν τραγικές δυστυχώς συνέπειες.
Προσωπικά, υπήρξα μάρτυρας ένας βράδυ σε ένα σαλόνι της Βοστώνης, όπου ένας ευγενέστατος νεαρός επιστήμονας, που δούλευε σε πανεπιστημιακό κέντρο γεννητικής, ως ερευνητής με εντυπωσιακούς τίτλους σπουδών, μας έλεγε πως η ζήτηση είναι σε αγόρια και με γαλάζια μάτια! Γιατί σημασία για τους ανθρώπους, μοιάζει ήδη, να αποκτά το τι χρώμα έχουν τα βλέμματα και όχι ο τρόπος που κοιτάνε!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
