Ανδροειδή ή ανθρωποειδή ή Ανδρείκελα! Εν τέλη ρομπότ, όπως επικράτησε να λέμε αυτές τις μηχανές που μπορούν να υποκαθιστούν τον άνθρωπο σε διάφορες εργασίες. Η λέξη προέρχεται από την τσέχικη robota -ρομπότα- που σημαίνει εργασία και καθιερώθηκε ως όρος το 1920 από τον Τσέχο θεατρικό συγγραφέα Κάρελ Τσάπεκ στο έργο του “R.U.R.”, δηλαδή Rossum’s Universal Robots, που μιλούσε για την εξάρτηση μιας μελλοντικής και τεμπέλικης κοινωνίας από τους μηχανικούς εργάτες της τεχνολογικής εξέλιξης, που στο τέλος επαναστατούν και εξολοθρεύουν τους δημιουργούς τους.
Μα πάντα οι άνθρωποι σκέφτονταν τα ρομπότ! Στην αρχή του πολιτισμού των ανθρώπων, υπήρχε στην ελληνική μυθολογία ο Τάλως, ένα γιγάντιο χάλκινο αυτόματο, δηλαδή ρομπότ, ψηλό ως 30 μέτρα, που βρισκόταν στην Κρήτη και την προστάτευε. Κάθε μέρα γύριζε τρεις φορές τις ακτές του νησιού κι αν τυχόν έβλεπε κάποιο εχθρικό πλοίο εισβολέων ή πειρατών, να πλησιάζει το νησί, το βύθιζε πετώντας του τεράστια βράχια. Στην Ιταλία της Αναγέννησης, τα σημειωματάρια του Λεονάρντο ντα Βίντσι περιέχουν πολλά σχέδια μηχανικών ιπποτών. Στην λογοτεχνία του φανταστικού ή επιστημονική φαντασία ολοένα και περισσότερα αναγνώσματα, νουβέλες και δυστοπικό μυθιστορήματα βρίσκουν τον χώρο τους στα ράφια των βιβλιοπωλείων, όπως η σειρά μυθιστορημάτων All Systems Red: The Murderbot Diaries της Μάρθα Γουέλλς, ή το πιο φιλοσοφικό Klara and the Sun του Καζούο Ισιγκούρο, ή ακόμα όλα τα ρομποτικά μυθιστορήματα του Ισαάκ Ασίμωφ, που άλλωστε διατύπωσε και τους 3 νόμους της ρομποτικής. Στην ποπ κουλτούρα της τηλεόρασης, ρομπότ κυριαρχούν σε σειρές όπως στο «Χαμένοι στο διάστημα», όπου η μηχανή εκεί, είναι μέλος της οικογένειας και περισσότερο ανθρώπινο απ ότι ο «κακός» Δρ. Σιμθ! Στον κινηματογράφο έχουμε δει αριστουργήματα με θέμα τα ρομπότ, βασισμένα τα περισσότερα, σε αριστουργήματα της λογοτεχνίας, είτε αφορούν σε άνθρωποι εναντίον μηχανών, είτε σε μηχανές όλο τρυφερότητα και συναίσθημα, πιο πολύ κι απ αυτό των Homo Sapiens. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη του Στίβεν Σπίλμπεργκ, όπου τα ρομπότ διψούν για αγάπη, «Ρομπότ και Φρανκ» του Τζέικ Σρειντερ σε πιο κωμική εκδοχή του μέλλοντος, οι δυο ταινίες του The Stepford Wives, εκείνη του 1975 και το ριμέικ του 2004, με φεμινιστική οπτική. Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται στο Blade Runner του Ρίντλεϊ Σκοτ με την εμβληματική μουσική Βαγγέλη Παπαθανασίου και την σπαρακτική φράση του ανδροειδούς στο τέλος, που μας στοίχειωσε για πάντα ««Είδα πράγμα που εσείς οι άνθρωποι δεν θα πιστεύατε. Επιτέθηκα σε φλεγόμενα πλοία στον ώμο του Ωρίωνα. Παρακολούθησα C-Beams να αστράφτουν στο σκοτάδι πλάι στην Πύλη Τανχάουζερ. Όλες αυτές οι στιγμές θα χαθούν στον χρόνο, σαν δάκρυα στη βροχή. Είναι ώρα να πεθάνω».
Ο Ελον Μασκ, η προφητεία τους για το μέλλον και οι άλλοι
Ο Έλον Μασκ είναι λάτρης όλων των παραπάνω, αμφιλεγόμενος οραματιστής του μέλλοντος και φυσικά ο διευθύνων σύμβουλος και δημιουργός της Tesla. Αυτός λοιπόν, έκανε μια δήλωση – χρησμό πως ο αριθμός των δίποδων ρομπότ στη Γη θα ξεπεράσει μια μέρα τα 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη! «Νομίζω ότι μπορεί να υπερβούμε την αναλογία 1:1 ανθρωποειδών ρομπότ προς ανθρώπους» δήλωσε στους μετόχους στην ημέρα επενδυτών της Tesla τον περασμένο Μάρτιο, προβλέποντας ότι η άφιξη των μηχανών θα ανατρέψει δραματικά την παγκόσμια οικονομία. Παρά το γεγονός ότι η Tesla είναι η πολυτιμότερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο, ο Μασκ προέβλεψε ότι η ρομποτική δουλειά της εταιρείας θα «άξιζε πολύ περισσότερο, μακροπρόθεσμα». Το 2022, παρουσίασε στον κόσμο, το ρομπότ Optimus, που θα διατεθεί στην αγορά για 20.000 $ και που η Tesla, ήδη, χρησιμοποιεί στα δικά της εργοστάσια. Και δεν είναι μόνο ο Ελον Μασκ που εξελίσσει το συγκεκριμένο πεδίο. Ερευνητές στο Μπέρκλεϋ στην Καλιφόρνια, εκπαίδευσαν ένα ρομπότ με δύο πόδια να περπατά γύρω από το Σαν Φρανσίσκο. Οι ερευνητές είπαν ότι είχαν εκπαιδεύσει το ρομπότ με βίντεο από το YouTube. Η Nvidia παρουσίασε μια σουίτα λογισμικού που ονομάζεται Project GR00T, σχεδιασμένη να βοηθά τα ανθρωποειδή ρομπότ να μαθαίνουν για τον κόσμο γύρω τους. Η προοπτική των χρήσιμων ανθρωποειδών έχει φέρει επενδυτική έκρηξη. Τον Φεβρουάριο, η Nvidia, η Microsoft και η OpenAI, η εταιρεία πίσω από το ChatGPT, επένδυσαν 675 εκατομμύρια δολάρια στην Figure, μια start-up που στοχεύει να τοποθετήσει ρομπότ σε αποθήκες. Η Amazon έχει επενδύσει στην Agility Robotics, μια άλλη εταιρεία ανθρωποειδών. Το ανθρωποειδές ρομπότ Ameca μπορεί να μιλάει με ευχέρεια κάθε γλώσσα και διάλεκτο, αλλά και τις επί μέρους ντοπιολαλιές, όπως δεν μπορεί να τις μιλήσει ένας, μόνος, άνθρωπος. Όλοι ξέρουμε τη Σοφία, το κοινωνικό ανθρωποειδές ρομπότ που αναπτύχθηκε της Hanson Robotics, που μιλά, κάνει συσπάσεις σαν εκφράσεις προσώπου, συζητά, μιμείται την κοινωνική συμπεριφορά και δημιουργήθηκε με το πρότυπο της αρχαίας βασίλισσας της Αιγύπτου Νεφερτίτη, της Όντρεϊ Χέπμπορν και της συζύγου του εφευρέτη του Αμάντα Χάνσον. Μα, τώρα, αλήθεια, τα ρομπότ θα αλλάξουν τη ζωή μας στο μέλλον;
Τα ρομπότ στο σπίτι μας
Ναι, είναι από αστείος έως ανόητος ο προβληματισμός για το πόσο θα αλλάξει η ζωή μας με τα ρομπότ στην καθημερινότητά μας, όταν έχουν αλλάξει και συνεχίζουν με φρενιτιώδεις ρυθμούς εδώ και κάποιες δεκαετίες. Από την πρώτη φορά, που οι γονείς μας είδαν μια τοστιέρα να πετάει το φρυγανισμένο ψωμί μόνη της, αποδεχθήκαμε -λίγο επιπόλαια- ότι τα μηχανήματα μπορούν αξιόπιστα να κάνουν πράγματα για εμάς. Ηχογραφούν τις φωνές μας μας, βιντεοσκοπούν τις παραστάσεις μας, μαγειρεύουν το φαγητό μας, παίζουν τη μουσική μας, ακόμη και λειτουργούν τα αυτοκίνητά μας. Απλώς δεν το βλέπουμε γιατί αυτά τα «ρομπότ» δεν έχουν πρόσωπο στο οποίο μπορούμε να απευθυνθούμε ή ένα σώμα για να τσακωθούμε. Τεχνικά, βέβαια, τα ρομπότ είναι αυτόματα μηχανοκίνητα εργαλεία, αλλά είναι γενικά γνωστά ως αδέξια ανθρωποειδή, που απασχολούν τα δημοφιλή μέσα για σχεδόν έναν αιώνα και που όταν μας νευριάζουν, απλά τα βγάζουμε απ την μπρισα και καμία ενοχή δεν έχουμε. Τώρα όσον αφορά στα ανθρωποειδή ρομπότ, όσο κι αν προχωρά η επιστήμη και μας τα δείχνουν σε επιδείξεις γιατί δεν μπορούμε να αγοράσουμε ένα, να βάλει πλυντήριο και να σιδερώσει, όσο εγώ βλέπω στο Netfilx τα εγκλήματα των αδελφών Μενέντεζ; Μια εκδοχή λέει, πως η μορφή των σοβαρών ανθρωποειδών έχει συνδεθεί με την καταστροφολογία και με το ότι θα στραφούν εναντίον των ανθρώπων, σε πολύ εξελιγμένη εκδοχή τους. Έτσι από το 2004 δοκιμάζονται αστεία ρομπότ με ελαττώματα προσωπικότητας για να μπουν στην ψυχαγωγική πραγματικότητα. Κάποια που δεν θυμίζουν πολύ ανθρώπους δουλεύουν σε λογιών εργασίες, όπως σε σούπερ μάρκετ. Αλλά γίνονται δημόσιοι υπάλληλοι, όπως εκείνο, που φέρεται να «αυτοκτόνησε» από πλήξη, στην Ιαπωνία.
Αλλάζοντας και επεκτείνοντας τη ζωή μας
Σίγουρη θεωρείται η χρήση τους, στην ψυχαγωγία, η χρήση τους σε επικίνδυνα και με ύψος μέρη, η φροντίδα ηλικιωμένων και τα ψώνια τηλεπαρουσίας, ο τουρισμός και η βοήθεια. Φανταστείτε να κάθεστε στον υπολογιστή σας και να ελέγχετε έναν χαρακτήρα βιντεοπαιχνιδιού μέσα από ένα εμπορικό κέντρο ή αγορά, μόνο που δεν είναι παιχνίδι, είναι ένα ρομπότ που ψωνίζει για εσάς στο Τόκιο ενώ εσείς κάθεστε στο μπαλκόνι σας στο Μαρούσι. Με μια ζωντανή ροή βίντεο και ήχου για να μπορείτε να παζαρεύετε, καθοδηγείτε ένα δίποδο ανθρωποειδές ρομπότ στο ύψος και στο σωματότυπο σας, ώστε να έχετε μια καλή αίσθηση του τι σας ταιριάζει, και μετά, αν θέλετε, το βγάζατε και μια βόλτα στην πόλη, για να δείτε τις σας ταιριάζει εκεί και τι όχι, χωρίς καμία επικδυνότητα. Σε ένα μέλλον όπου το κόστος και η ταλαιπωρία του ταξιδιού πιθανότατα θα αυξηθούν, γιατί να μην νοικιάσετε για μια ώρα μόνο και μόνο για να βεβαιωθείτε ότι το θέρετρο πληροί τα πρότυπα; Ή για να ελέγξετε πως πήρε η μητέρα σας τα φάρμακα της και είναι καλά και δεν έχει πέσει απ τις σκάλες στο υπόγειο; Ή για να βοήθεια σε ένα τόπο καταστροφής, στο οποίο θα κινδυνεύαμε;
Ή και απλώς για βγείτε έξω με την ανωνυμία; Αυτήν τη στιγμή όλη η σύγχρονη τεχνολογία έχει σχεδιαστεί για να φέρει τον κόσμο κοντά, με τηλέφωνα, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, διαδίκτυο, αλλά αν συνεχιστούν οι τάσεις, τα ρομπότ σύντομα θα μας φέρουν στον κόσμο, παντού, και με ταχύτητα σκέψης. Ένα μυαλό και ένα χέρι χρειάζεται ενώ είστε στο καναπές, για να βρεθείτε σε όλο τον πλανήτη και να κάνετε ό,τι λαχταράτε. Οι ειδικοί λοιπόν, λένε, πως τα ρομπότ δεν θα αλλάξουν απλώς τις ζωές μας στο μέλλον, αλλά θα τις επεκτείνουν. Όχι μόνο για διασκέδαση, αλλά και από ανάγκη. Κάναμε τα πρώτα βήματα για να τα καλωσορίσουμε στα σπίτια μας, απλά πρέπει να μάθουμε και να συμβιώνουμε μαζί τους.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
