Μπορεί ο ελληνικός τουρισμός, θεωρητικά, να «σπάει» το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, στην πραγματικότητα όμως βρίσκεται σε μία φάση αλλαγής.
Μία αλλαγή που αποτυπώνεται στα πρόσφατα στοιχεία τα οποία μαρτυρούν μια αυξανόμενη ροή τουριστών, αλλά παράλληλα παρατηρείται σημαντική πτώση στις δαπάνες τους. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί ανησυχία στους επαγγελματίες του τουρισμού και στην ελληνική οικονομία, καθώς ενώ οι αριθμοί των αφίξεων αυξάνονται, οι συνολικές εισπράξεις από τον τουρισμό φαίνεται να μειώνονται.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν αυτή η εξέλιξη αποτελεί πραγματική πρόοδο για την οικονομία της χώρας ή αν, τελικά, η αύξηση των τουριστών που ξοδεύουν λιγότερα μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες.
Αύξηση αφίξεων, πτώση εισπράξεων
Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα αυξάνεται σταθερά, με το 2024 να αποτελεί μια χρονιά-ρεκόρ σε επίπεδο αφίξεων. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Ιούλιο του 2024 σημειώθηκε αύξηση 4,1% στις αφίξεις, ενώ κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου του ίδιου έτους η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 11,2%.
Ωστόσο, παρά την αύξηση του αριθμού των τουριστών, οι εισπράξεις από τον τουρισμό μειώθηκαν κατά 4,2% τον Ιούλιο του 2024, και η μέση δαπάνη ανά ταξίδι παρουσίασε μείωση κατά 9,1% τον ίδιο μήνα.
Αυτή η μείωση της δαπάνης παρατηρείται ιδιαίτερα στις παραδοσιακά σημαντικές τουριστικές αγορές για την Ελλάδα, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Ειδικότερα, ενώ οι επισκέπτες από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 12,3%, οι εισπράξεις μειώθηκαν κατά 9,9%, ενώ από τη Γαλλία οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 4,3%, αλλά οι δαπάνες τους παρουσίασαν πτώση της τάξης του 34,2%. Η μείωση των δαπανών δεν αφορά μόνο αυτές τις χώρες, καθώς παρατηρείται ευρύτερα και σε άλλες σημαντικές αγορές, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη μείωση των δαπανών
Η μείωση των δαπανών από τους τουρίστες μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες, οικονομικούς, κλιματικούς και κοινωνικούς.
Στην κορυφή βρίσκεται η οικονομική ύφεση στην Ευρώπη. Η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στις χώρες της ζώνης του ευρώ αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους για τη μείωση της μέσης δαπάνης των τουριστών.
Η αύξηση του πληθωρισμού, οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία έχουν επηρεάσει τις δαπάνες των Ευρωπαίων τουριστών, οι οποίοι πλέον επιλέγουν οικονομικότερες λύσεις διαμονής και ξοδεύουν λιγότερα χρήματα στις διακοπές τους.
Ακόμα, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, η κλιματική κρίση επηρεάζει και αυτή τις αλλαγές στις συνήθειες των ταξιδιών. Συγκεκριμένα, οι ακραίες θερμοκρασίες που παρατηρούνται το καλοκαίρι, ιδίως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, λόγω της κλιματικής κρίσης, έχουν αλλάξει τις συνήθειες των τουριστών.
Πολλοί πλέον προτιμούν να επισκέπτονται την Ελλάδα σε μήνες με ηπιότερο κλίμα, όπως τον Μάιο και τον Ιούνιο, όπου οι θερμοκρασίες είναι πιο ευχάριστες και οι τιμές χαμηλότερες. Αυτή η αλλαγή στη χρονική κατανομή των τουριστικών αφίξεων μπορεί να εξηγεί εν μέρει την πτώση των δαπανών κατά τους πιο ζεστούς μήνες του καλοκαιριού.
Τέλος, αρχίζει και παρατηρείται μία ξεκάθαρη αλλαγή στο προφίλ των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα. Συγκεκριμένα, πολλοί από τους νέους επισκέπτες είναι νεαρής ηλικίας, με περιορισμένους προϋπολογισμούς, που επιλέγουν πιο οικονομικές επιλογές διαμονής, όπως Airbnb ή χαμηλού κόστους ξενοδοχεία, και ξοδεύουν λιγότερα σε εστίαση και δραστηριότητες. Αυτοί οι τουρίστες, ενώ αυξάνουν τους αριθμούς των αφίξεων, δεν συμβάλλουν στον ίδιο βαθμό στα συνολικά έσοδα από τον τουρισμό.
Υπάρχει ουσιαστικό κέρδος για την οικονομία;
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η αύξηση των αφίξεων, σε συνδυασμό με τη μείωση των δαπανών, αποτελεί ουσιαστικό κέρδος για την ελληνική οικονομία. Η απάντηση σε αυτό δεν είναι τόσο απλή.
Από τη μία πλευρά, η αύξηση του αριθμού των τουριστών συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, και στην ενίσχυση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ιδιαίτερα σε περιοχές που βασίζονται στον τουρισμό. Επιπλέον, η συνεχιζόμενη αύξηση των αφίξεων βοηθά στη διατήρηση της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας ως δημοφιλούς τουριστικού προορισμού.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η μείωση των δαπανών μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες. Η εξάρτηση από τουρίστες με χαμηλότερα οικονομικά μέσα μπορεί να μειώσει την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται, καθώς οι επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να μειώσουν τις τιμές για να προσελκύσουν αυτούς τους τουρίστες, με αποτέλεσμα τη μείωση των κερδών τους.
Επιπλέον, οι υψηλού εισοδήματος τουρίστες, που ξοδεύουν περισσότερα χρήματα σε διαμονή, εστίαση και ψυχαγωγία, μπορεί να στραφούν σε άλλους προορισμούς που προσφέρουν καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής, μειώνοντας περαιτέρω τα έσοδα της Ελλάδας από τον τουρισμό. Τέλος, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα έχει αρχίσει ήδη να βιώνει τις αρνητικές συνέπειες του υπερτουρισμού.
Μπορεί να παραμείνει βιώσιμος ο ελληνικός τουρισμός;
Για να αντιστραφεί αυτή η τάση και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού τουρισμού, είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν συγκεκριμένες στρατηγικές που θα εστιάζουν στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην προσέλκυση τουριστών υψηλότερου εισοδήματος.
Στις λύσεις που υπάρχουν για να αντιμετωπιστεί η συγκεκριμένη πρόκληση, είναι και η επένδυση σε υποδομές υψηλής ποιότητας. Η αναβάθμιση των ξενοδοχείων, των εστιατορίων και των τουριστικών υποδομών μπορεί να προσελκύσει τουρίστες με υψηλότερα εισοδήματα, που αναζητούν πολυτελείς διακοπές. Η παροχή εξαιρετικής εμπειρίας θα ενθαρρύνει αυτούς τους τουρίστες να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα.
Επίσης, εξαιρετικά σημαντική είναι και η προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να προωθήσει εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός, γαστρονομικός, ιατρικός και αγροτουρισμός. Αυτές οι μορφές τουρισμού απευθύνονται σε τουρίστες που ενδιαφέρονται να βιώσουν κάτι μοναδικό και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερα για αυτή την εμπειρία.
Φυσικά, αναγκαία είναι και η διαχείριση της τουριστικής κίνησης, η οποία, σε συνδυασμό με την επέκταση της τουριστικής περιόδου μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της υπερσυγκέντρωσης τουριστών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν οι θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα υψηλές και οι συνθήκες λιγότερο ελκυστικές. Προγράμματα που ενθαρρύνουν τους τουρίστες να επισκέπτονται την Ελλάδα μήνες όπως ο Μάιος, ο Ιούνιος ή ο Σεπτέμβριος, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξισορρόπηση της τουριστικής κίνησης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Ακόμα, καθοριστική μπορεί να αποδειχθεί και η δημιουργία εμπειριών υψηλής αξίας. Η δημιουργία μοναδικών εμπειριών για τους τουρίστες, όπως εξατομικευμένες περιηγήσεις, γαστρονομικές εμπειρίες υψηλής ποιότητας και δραστηριότητες που σχετίζονται με τον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας, μπορούν να ενισχύσουν την εμπειρία των επισκεπτών και να τους ενθαρρύνουν να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα κατά τη διάρκεια της διαμονής τους.
Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να αναπτύξει μια πιο στοχευμένη στρατηγική μάρκετινγκ που θα επικεντρώνεται στην προσέλκυση τουριστών υψηλότερου εισοδήματος. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την προώθηση της χώρας σε πιο πολυτελείς και απαιτητικές αγορές, όπως αυτές των ΗΠΑ, της Κίνας και των αραβικών χωρών.
H Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει ένα πιο ισχυρό και βιώσιμο τουριστικό μέλλον
Συμπερασματικά, η αυξημένη τουριστική κίνηση στην Ελλάδα συνοδευόμενη από μείωση των δαπανών αποτελεί μια σύνθετη πρόκληση για την ελληνική οικονομία. Ενώ η αύξηση των αφίξεων μπορεί να φέρνει προσωρινά οφέλη, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του τουρισμού εξαρτάται από την ικανότητα της χώρας να προσελκύσει τουρίστες υψηλότερης αξίας και να βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Με την κατάλληλη στρατηγική και επενδύσεις, η Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει ένα πιο ισχυρό και βιώσιμο τουριστικό μέλλον.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
