2010: Η χρονιά του iphone 4, του πρώτου κινητού με selfie κάμερα. Η χρονιά που γεννιέται το Instagram. Η χρονιά που σημάδεψε τη γενιά που πέτυχε στην εφηβεία. 2010: Η χρονιά που έδειξε πόσο άγχος μπορούν να βάλουν οι άνθρωποι στις ζωές τους. Η χρονιά που χωρίς να το καταλάβει κανείς άλλαξε τον τρόπο ζωής του σήμερα.
Και πώς το κατάφερε αυτό; Μα φυσικά αλλάζοντας και διαμορφώνοντας τον κόσμο του ίντερνετ. Το πάντρεμα της selfie κάμερας με την πλατφόρμα του Instagram οδήγησαν στην τερατογένηση της σημερινής διαδικτυακής πραγματικότητας των social media, του influencing, των comments, των likes και των followers.
Generation Z – Η Αγχωμένη Γενιά
Ο σπουδαίος ηθικός ψυχολόγος και φιλόσοφος Jonathan Haidt έχει ταρακουνήσει την Αμερικανική, αλλά και την παγκόσμια, κοινωνία με το νέο του βιβλίο «The Anxious Generation». Η μετάφραση του βιβλίου στα ελληνικά είναι «Η Αγχωμένη Γενιά». Στο βιβλίο του, ο επιστήμονας αναλύει τη σημερινή προβληματική ψυχική κατάσταση των νέων και εξηγεί πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα κινητά έχουν αποτελέσει την κύρια αιτία για αυτό το αποτέλεσμα.
Χαρακτηριστικά, αναφέρεται πως αύξηση ψυχικών ασθενειών παρατηρείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, για τις οποίες έχουμε δεδομένα, από το 2010 και έπειτα. Βάσει έρευνας που διεξήχθη σε φοιτητές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το ποσοστό που παρουσίαζε προβλήματα κατάθλιψης ή κάποιας αγχώδης διαταραχής κυμαίνονταν στο 10% το 2008, ενώ το 2022 το ποσοστό των διαγνωσμένων με κατάθλιψη φοιτητών ήταν 37% και το αντίστοιχο για κάποια αγχώδη διαταραχή ήταν 27%.
«Το να έχεις άγχος η κατάθλιψη σήμερα είναι η κανονικότητα του να είσαι έφηβος», τονίζει ο Haidt στο βιβλίο του.
Η επικοινωνία που αλλάζει και χάνεται
Βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Gen Z (αλλά και οι νεότερες γενιές από αυτήν) και το οποίο δημιουργείται λόγω του τρόπου ζωής που έχουν επιβάλει τα κινητά τηλέφωνα είναι η επικοινωνία. Ο τρόπος που συναναστρέφονται οι άνθρωποι μεταξύ τους έχει αλλάξει. Τα social media έχουν εισάγει έναν διαφορετικό, απρόσωπο και μη ποιοτικό τρόπο επικοινωνίας, από τον οποίο εκλείπουν βασικά χαρακτηριστικά της ευεργετικής και χρήσιμης αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, όπως είναι η οπτική επαφή και παρατήρηση του συνομιλητή, ο αυθορμητισμός στις αντιδράσεις και η σωματική επαφή.
Αντ’ αυτού, πολλές φορές η επικοινωνία μέσα από τα social media καταλήγει σε ένα «performance» του ατόμου, το οποίο έχει σκεφτεί, αξιολογήσει, φιλτράρει και προβάρει τις ατάκες και τις κινήσεις του. Μια κανονική παράσταση μικρού μήκους και συνήθως κακής ποιότητας, θα μπορούσαμε να πούμε.
Ένα από τα βασικά προβλήματα που δημιουργούνται από τον παραπάνω τρόπο λειτουργίας είναι η απουσία δέσμευσης μεταξύ των ανθρώπων. Η χαμηλής ποιότητας και σε πολλές περιπτώσεις βεβιασμένη και επιτηδευμένη επικοινωνία μεταξύ των νέων οδηγεί σε επιφανειακές σχέσεις και εμποδίζει την ανάπτυξη ισχυρών δεσμών και φιλιών. Ως αποτέλεσμα, οι έφηβοι οδηγούνται χωρίς να το καταλαβαίνουν σε έναν – εξαιρετικά επικίνδυνο – μοναχικό δρόμο.
Άλλη μία συνέπεια των παραπάνω αποτελεί πως οι έφηβοι μαθαίνουν να ζουν στον κόσμο των social media, έναν κόσμο σκληρό, τιμωρητικό, αυστηρό και άδικο. Οι έφηβοι υποχρεώνονται να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον που προωθεί τις εφήμερες τάσεις, αγνοεί την ουσία και τους βυθίζει στην αδράνεια.
Αδύνατη η Αποφυγή τους
Τα άτομα στην εφηβική ηλικία είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγουν τη χρήση και εν τέλει την πλήρη εξάρτησή τους από τα κινητά τηλέφωνα και τα social media.
Τα κινητά επεμβαίνουν στη ζωή των ανθρώπων, μέσω ειδοποιήσεων, κοινοποιήσεων και ενημερώσεων, ερεθίσματα στα οποία είναι ακραία δύσκολό για ένα παιδί να αντισταθεί.
Η επιρροή, μάλιστα, που ασκούν τα social media στους νέους δεν περιορίζεται στις ώρες ενασχόλησης τους. Ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι τόσο τοξικός που απασχολεί τους ανθρώπους ακόμα και τις ώρες που δεν ασχολούνται ενεργά με την εκάστοτε εφαρμογή. Έχει μελετηθεί πως πολλοί έφηβοι σκέφτονται την δραστηριότητα που έχουν στα social media ακόμα και τις ώρες που δεν κρατάνε το κινητό τους στο χέρι με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε μία Συνεχή Μερική Προσοχή (Continuous Partial Attention).
Η Λύση που Επείγει και Δεν Έρχεται
Η επίλυση μιας τέτοιας κοινωνικής κατάστασης προφανώς δεν μπορεί να έρθει από τη μία μέρα στην άλλη. Για να βελτιωθεί ένα κοινωνικό πρόβλημα το οποίο έχει ξεκινήσει πριν από 14 χρόνια απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση μικρών και μεγάλων για τις τρομακτικές συνέπειες που έχει η χρήση των social media και των κινητών είναι επιτακτική ανάγκη. Ο περιορισμός χρήσης των κινητών τηλεφώνων σε χώρους όπως τα σχολεία, οι παιδικές κατασκηνώσεις, αθλητικές εγκαταστάσεις για νεαρά άτομα είναι επίσης ένα μέτρο που θα βοηθούσε. Προφανώς, η προσπάθεια ξεχωριστά από κάθε οικογένεια παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην εκπαίδευση του παιδιού και εννοείται πως η αυξημένη χρήση κινητών από τους γονείς θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στη μίμηση αυτής της συμπεριφοράς από τα παιδιά.
Τα στοιχεία είναι εκεί, αλλά όλοι κλείνουν τα μάτια. Οι ψυχολογικές ασθένειες έχουν αυξηθεί, οι απόπειρες αυτοκτονίας επίσης. Τα περιστατικά βίας μεταξύ εφήβων βρίσκονται σε έξαρση και η ζωή συνεχίζεται. Και θα συνεχίζεται, όσο δεν λαμβάνονται ατομικά και συλλογικά μέτρα, με περισσότερους αγχωμένους, καταθλιπτικούς και δυστυχισμένους ανθρώπους.
Μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να καταλάβουμε πως το 2010 δεν ήταν η αρχή της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά το τέλος της προηγούμενης ζωής μας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
