Οι περισσότεροι έχουμε ξεχάσει ότι η ρύθμιση του χρέους το 2012-13 με τους δανειστές έθεσε μια περίοδο χάριτος κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα πλήρωνε τόκους στα δάνεια που πήρε από το Ευρωπαϊκό ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, θα είχε χαμηλά επιτόκια και μικρές δόσεις. Αυτή η περίοδος χάριτος, πλησιάζει πλέον επικίνδυνα στην λήξη της.
Καθώς το 2032, η χώρα θα κληθεί να πληρώσει και τους τόκους που δεν πλήρωνε όλο αυτό το διάστημα. Οι πληρωμές δόσεων θα γίνουν δυσβάστακτες και για να μην βρεθεί η χώρα μπροστά σε μια νέα κρίση, θα πρέπει ως τότε η οικονομία να έχει καταφέρει μεγάλα επιτεύγματα. Προς το παρόν, το κράτος δανείζεται στις αγορές με χαμηλά επιτόκια και προεξοφλεί χρέος με την ελπίδα να μετριάσει την καταιγίδα που έρχεται. Αυτή είναι η λεγόμενη «αναχρηματοδότηση» του χρέους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) η ονομαστική αξία του Δημοσίου Χρέους το 2024 είναι 352.500.000.000 €. Ως κλάσμα του ΑΕΠ το χρέος αντιστοιχεί στο 152,7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
Το Ελληνικό Δημόσιο Χρέος αποτελεί το υψηλότερο στην Ευρώπη – σε ότι αφορά την αντιστοιχία του με το ΑΕΠ.
Τα τελευταία χρόνια η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ευρώπης. Με αυτό τον τρόπο μεγεθύνεται το ΑΕΠ, συνεπώς μικραίνει το ποσοστό του χρέους προς ΑΕΠ. Δηλαδή:
- 2020: Το χρέος αντιστοιχούσε στο 207% του ΑΕΠ
- 2021: Το χρέος αντιστοιχούσε στο 195% του ΑΕΠ
- 2022: Το χρέος αντιστοιχούσε στο 172,7% του ΑΕΠ
- 2023: Το χρέος αντιστοιχούσε στο 161,9% του ΑΕΠ
- 2024: Το χρέος αντιστοιχεί στο 152,7% του ΑΕΠ
Αυτή η αντιστοιχία δίνει μια εικόνα μείωσης του Δημοσίου χρέους, και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό αφού από το 2020 μέχρι το 2024 η μείωση είναι της τάξης των περίπου 55 εκατοστιαίων μονάδων. Συμβαίνει όμως το ίδιο και ποσοτικά; Μειώθηκε και η ονομαστική – πραγματική αξία του δημοσίου χρέους σε αριθμούς;
- 2020: Ονομαστική αξία δημοσίου χρέους: 341,588 δις €
- 2021: Ονομαστική αξία δημοσίου χρέους: 353,91 δις €
- 2022: Ονομαστική αξία δημοσίου χρέους: 356,796 δις €
- 2023: Ονομαστική αξία δημοσίου χρέους: 356,695 δις €
- 2024: Ονομαστική αξία δημοσίου χρέους: 352,5 δις €
Άρα, η ποσοτική μείωση του δημοσίου χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ, δεν σημαίνει και ονομαστική μείωση του χρέους, το οποίο μάλιστα από 2020 μέχρι και το 2022 αυξάνεται για να μειωθεί ελαφρά το 2023 και κατά περίπου 4 δις € το 2024.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι, να ξεκινήσει και η ονομαστική μείωση του δημοσίου χρέους κυρίως γιατί όπως εκτιμούν οι διεθνείς αναλυτές, η ανάπτυξη στην Ελλάδα που προκαλεί τη διόγκωση του ΑΕΠ, θα επιβραδυνθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια και το 2032 που τελειώνει η περίοδος χάριτος υπάρχει ορατός κίνδυνος να σημειωθεί ξανά εκτόξευση του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ. Μια εξέλιξη που θα ήταν καταστροφική για την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας που θα κινδυνέψει να χάσει τα ευνοϊκά επιτόκια και θα αρχίζει να δανείζεται – ξανά – ακριβά.
Αξίζει να μελετήσουμε το γράφημα με το χρονοδιάγραμμα λήξης του Δημοσίου Χρέους, το οποίο αναρτήθηκε το περασμένο καλοκαίρι στην ιστοσελίδα του ΟΔΔΗΧ και αποτυπώνει τις δόσεις που πρέπει να καταβληθούν μέχρι το …2070
Πριν πάμε στην ετήσια αποτύπωση αποπληρωμής, αξίζει να διευκρινίσουμε ότι μέχρι το 2038 το μεγαλύτερο χρέος είναι σε ομόλογα, διμερή δάνεια από ευρωπαϊκά κράτη (GLF), δάνεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF), και δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Από το 2039 και μετά το χρέος αποτελείται κυρίως από ομόλογα εκτός PSI, δάνεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF) και του μηχανισμού ανάκαμψης και σταθερότητας ενώ υπάρχουν και οφειλές σε ομόλογα που λήγουν το 2042, το 2050, 2052, 2054 και 2057.
2025: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5,5 δις €
2026: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 13 δις €
2027: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 12 δις €
2028: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 16 δις €
2029: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 10 δις €
2030: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 11 δις €
2031: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 12 δις €
2032: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 9 δις €
2033: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 18 δις €
2034: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 10 δις €
2035: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 11 δις €
2036: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 6 δις €
2037: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 13 δις €
2038: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 9 δις €
2039: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 6 δις €
2040: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2041: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2042: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 8 δις €
2043: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2044: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2045: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2046: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2047: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2048: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2049: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2050: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 11 δις €
2051: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 7 δις €
2052: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 10 δις €
2053: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 7 δις €
2054: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 10 δις €
2055: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 6 δις €
2056: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 6 δις €
2057: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 8 δις €
2058: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 7 δις €
2059: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 7 δις €
2060: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 8 δις €
2061: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2062: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2063: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2064: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2065: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 4 δις €
2066: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2067: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2068: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2069: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
2070: Συνολικές δόσεις δανείων ύψους περίπου 5 δις €
Επειδή ο πειρασμός να κάνει κανείς την πρόσθεση αυτών των ποσών είναι μεγάλος, βρήκαμε ότι όλα αυτά το χρέη αθροίζουν 344,5 δις €. Είναι πράγματι πολύ κοντά στην ονομαστική αξία του Ελληνικού δημοσίου χρέους και από τον ΟΔΔΗΧ διευκρινίζεται ότι δεν έχουν υπολογιστεί έντοκα γραμμάτια και repos (τα οποία αποτελούν σημαντικό μέρος του χρέους όπως θα δούμε ευθύς αμέσως).
Βέβαια, η ανάλυση αυτή είναι δυναμική, δηλαδή αλλάζει ανάλογα με τις περιστάσεις καθώς η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια που έχει πρόσβαση σε δάνεια με μικρά επιτόκια (φθηνό χρήμα) δανείζεται χρήματα με τα οποία προχωρά σε πρόωρες εξοφλήσεις «ακριβών» δόσεων του χρέους ώστε να γλιτώνει την διαφορά των τόκων.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σύνθεση του δημοσίου χρέους, από τι είδους δάνεια αποτελείται δηλαδή. Σύμφωνα λοιπόν με τον ΟΔΔΗΧ, το ελληνικό δημόσιο χρέος αποτελείται:
Κατά 31,39% από δάνεια του Ευρωπαϊκού ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF)
Κατά 23,12% από ομόλογα
Κατά 14,7% από δάνεια του Ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (ESM)
Κατά 13,5% από συμφωνίες επαναγοράς (repos)
Κατά 9,71% από διμερή δάνεια με ευρωπαϊκές χώρες
Κατά 2,41% από έντοκα γραμμάτια
Κατά 1,79% από δάνεια του μηχανισμού ανάκαμψης και σταθερότητας
Κατά 1,75% από δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Κατά 1,51% SURE
Κατά 0,18% ομόλογα που διακρατούνται από την Ευρ. Κεντ. Τράπεζα (SMP)
Κατά 0,13% ομόλογα που διακρατούνται από την Ευρ. Κεντ. Τράπεζα (ANFA)
Κατά 0,13% από ομόλογα εκτός PSI
Κατά 0,04% λοιπά δάνεια
Δηλαδή το δημόσιο χρέος αποτελείται κατά 55,8% από δάνεια που πήραμε από Ευρωπαϊκούς θεσμούς και χώρες και κατά 23% από ομόλογα.
Το δημόσιο χρέος δεν είναι μόνο προς οφειλέτες στο εξωτερικό. Αποτελεί το σύνολο των οφειλών της λεγόμενης «Γενικής Κυβέρνησης» που περιλαμβάνει οφειλές της Κεντρικής Κυβέρνησης (Υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες, και άλλοι κρατικοί οργανισμοί), της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφέρειες και δήμοι) και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (Συνταξιοδοτικά ταμεία κτλ).
Σύμφωνα με την αναθεωρημένη πρόβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία και τις παρεμβάσεις που έχουν εξαγγελθεί, το πρωτογενές πλεόνασμα το 2024 προβλέπεται να αυξηθεί σε 2,1% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να αποκλιμακωθεί σε 152,9% του ΑΕΠ.
Προς αποφυγή παρερμηνειών, το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής που φτάνει μέχρι το 2070, φυσικά και θα επεκταθεί καθώς νέα δάνεια θα προστίθενται στο δημόσιο χρέος καθώς θα αποπληρώνονται τα παλαιότερα. Όχι, δεν θα ξεχρεώσουμε το 2070.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
