Είναι γεγονός ότι οι Τράπεζες στην Ελλάδα πέρασαν από 40 κύματα τα τελευταία χρόνια. PSI, κόκκινα δάνεια, bank run, capital controls, ανακεφαλαιοποιήσεις, καταστάσεις που χρειάστηκε να βάλει «πλάτη» και πάλι ο Έλληνας φορολογούμενος προκειμένου να μην καταρρεύσει το σύστημα. Σήμερα παρουσιάζουν κέρδη, δίνουν μερίσματα και μπόνους στα στελέχη τους και αναθεωρούν διαρκώς προς τα πάνω τα αναμενόμενα κέρδη τους. Είναι όμως τόσο «όμορφη» η πραγματική εικόνα; Και τι θα έδειχνε μια σύγκριση με τις συστημικές τράπεζες της Ευρωζώνης;
Στην ζώνη του ευρώ, συμμετέχουν 20 χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών με τελευταία επικαιροποίηση το πρώτο τετράμηνο του 2024, τα συστημικά Πιστωτικά Ιδρύματα στα 19 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμμετέχουν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ, ανέρχονται σε 110.
ΟΙ ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑ ΤΟΥ €
Από το σύνολο των 110 συστημικών τραπεζών, οι 4 δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. 24 συστημικές τράπεζες λειτουργούν στη Γερμανία, 12 στην Ιταλία, στη Γαλλία υπάρχουν 11 συστημικές τράπεζες, στην Ισπανία 10, στην Ολλανδία 7, στην Αυστρία 6, στην Ιρλανδία και το Βέλγιο 5. Λιγότερες συστημικές τράπεζες από την Ελλάδα λειτουργούν στην Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Σλοβενία, την Πορτογαλία, το Λουξεμβούργο, τη Λετονία και Λιθουανία όπου υπάρχουν 3 συστημικές τράπεζες. Στην Κύπρο και την Μάλτα υπάρχουν 2 και μία λειτουργεί στην Βουλγαρία, η οποία ωστόσο δεν έχει ενταχθεί ακόμη στην ζώνη του ευρώ. Κροατία και Σλοβακία (που αποτελούν μέρος της ευρωζώνης), δεν έχουν συστημικές τράπεζες.
26.610.000.000.000 € ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Το πιο ενδεικτικό στοιχείο για το μέγεθος μιας τράπεζας είναι το λεγόμενο «ενεργητικό» της το οποίο καταγράφει όλα τα αναμενόμενα έσοδα κυρίως από δάνεια που έχει χορηγήσει. Έτσι, ένα πρώτο εντυπωσιακό μέγεθος προκύπτει από το συνολικό ενεργητικό των 110 συστημικών τραπεζών της Ευρωζώνης το οποίο το πρώτο τετράμηνο του έτους ανήλθε σε 26,61τρισεκατομμύρια ευρώ. Ήταν μάλιστα αυξημένο κατά 0,8% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023. Επειδή όμως η οικονομία στην Ευρώπη έχει και μη-συστημικές τράπεζες, αυτό το ενεργητικό αποτελεί το 84,3% του συνολικού ενεργητικού του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Τομέα.
Οι μη-συστημικές τράπεζες, δεν σημαίνει ότι είναι μικρές ή ότι βρίσκονται σε κάποιο εντελώς διαφορετικό καθεστώς λειτουργίας. Σημαίνει όμως ότι δεν εποπτεύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM).
Ο SSM αποτελεί μέρος της Τραπεζικής Ένωσης της ΕΕ και έχει ως στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Ένα πρώτο σημείο σύγκρισης, αποτελεί το ενεργητικό των 4 συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων της Ελλάδας το οποίο ανήλθε σε €302,4 δις το ίδιο χρονικό διάστημα ενώ έναν χρόνο πριν ήταν στα €304,8 δις. Μειώθηκε δηλαδή κατά 0,8%. Γεγονός που σημαίνει ότι ενώ οι ροές δανειακής χρηματοδότησης στην Ευρωζώνη αυξάνονται, στην Ελλάδα μειώνονται.
ΕΥΡΩΖΩΝΗ vs ΕΛΛΑΔΑ: ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Τα κέρδη μετά φόρων για τα 110 συστημικά πιστωτικά ιδρύματα (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας δηλαδή) ανήλθαν σε 43,52 δις €. Τα κέρδη μετά φόρων για τις 4 συστημικές τράπεζες της Ελλάδας, ανήλθαν σε 1,09 δισ.
Τα κέρδη από έσοδα από προμήθειες (Net fee and commission income) ως ποσοστό στα συνολικά λειτουργικά έσοδα (Operating income) ήταν 28,8% για τις 110 τράπεζες της Ευρώπης έναντι 16,2% για τις 4 Ελληνικές τράπεζες. Δηλαδή οι συστημικές τράπεζες στην Ελλάδα βγάζουν λιγότερα κέρδη από προμήθειες σε σχέση με τις ευρωπαϊκές.
Τα έσοδα από τόκους (Net interest income) ως ποσοστό στα συνολικά λειτουργικά έσοδα (Operating income) ανήλθαν σε 60,5% για τις 110 συστημικές ευρωπαϊκές τράπεζες έναντι 79% για τις 4 συστημικές τράπεζες της Ελλάδας. Άρα η Ελλάδα, κερδίζει περισσότερα από τόκους και λιγότερα από προμήθειες, την ώρα που οι υπόλοιπες συστημικές τράπεζες της ευρωζώνης κερδίζουν με τον αντίστροφο τρόπο.
ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ (ΔΗΜΟΣΙΟ)
Καλύτερη φαίνεται να είναι η θέση των Ελληνικών Συστημικών τραπεζών σε ότι αφορά την έκθεσή τους στο χρέος του Δημοσίου. Στα 2,9 τρις € βρίσκεται η συνολική έκθεση των 110 τραπεζών της ευρωζώνης, στα 37,522 δις € βρίσκεται η έκθεση των 4 Ελληνικών τραπεζών. Αν δούμε το μέσο όρο για κάθε τράπεζα από τις 110, αντιστοιχεί σε έκθεση σε χρέος του δημοσίου ύψους 31,9 δις €. Σε κάθε μία από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες αντιστοιχεί έκθεση δημοσίου χρέους ύψους 9,38 δις €.
Ως ποσοστό επί του ενεργητικού, για τις 110 τράπεζες αποτελεί το 11,2% ενώ για τις 4 ελληνικές το 12,4%, γεγονός που υποδεικνύει ότι αν και η έκθεση ποσοτικά είναι μικρότερη, ως ποσοστό επί του ενεργητικού είναι μεγαλύτερη, γεγονός που εξηγείται από «μικρό» ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών (δηλαδή τα δάνεια προς είσπραξη).
ΔΑΝΕΙΑ vs ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Ενδεικτική είναι η «διστακτικότητα» του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να προχωρήσει σε νέες δανειοδοτήσεις. Υπάρχουν μεν αυστηρές προδιαγραφές και έλεγχος από τον SSM αλλά είναι γεγονός ότι οι τράπεζες στην Ελλάδα, δίνουν δάνεια με το σταγονόμετρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, το ποσοστό των δανείων προς τις καταθέσεις στις 110 συστημικές τράπεζες της Ευρωζώνης, είναι για το 2024, 102,78%. Δηλαδή έχουν εκδώσει περισσότερα δάνεια από τις καταθέσεις τους. Αντίθετα στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό βρίσκεται στο 60,59%.
Η στάση αυτή του Ελληνικού Τραπεζικού συστήματος, σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, εν μέρη οφείλεται και στην κακή πιστοληπτική εικόνα μεγάλου μέρους των επιχειρήσεων που δεν πληρούν τα κριτήρια δανειοδότησης. Μια εικόνα πάντως που σε κάποιες περιπτώσεις είναι και πλασματική αφού υπάρχουν επιχειρήσεις που δηλώνουν ζημιές ή πολύ μικρά εισοδήματα για φορολογικούς λόγους αλλά με αυτό τον τρόπο κυριολεκτικά αποκλείουν την υποψηφιότητά τους για τραπεζική χρηματοδότηση, αφού κατά δήλωσή τους δεν έχουν τη δραστηριότητα που θα καταστήσει βιώσιμο ένα ενδεχόμενο δάνειο.
ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ: ΟΔΥΝΗΡΟ «ΑΓΚΑΘΙ»
Αν και τα λεγόμενα «κόκκινα δάνεια» στην Ευρωζώνη δείχνουν αυξητική τάση με βάση την έκθεση σε αυτά των 110 συστημικών τραπεζών, στην Ελλάδα μειώνονται. Αλλά εξακολουθούν να είναι υψηλά γεγονός που επηρεάζει ακόμη και τις κρίσεις των οίκων αξιολόγησης που είναι πολύ προσεκτικοί στην μελέτη της Ελληνικής Οικονομίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια για τις 110 τράπεζες συνολικά ανέρχονται σε 354,81δις € ενώ για τις 4 ελληνικές τράπεζες ανέρχονται σε 7,29 δις €.
Για τα 110 συστημικά πιστωτικά ιδρύματα, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο του δανειακού τους χαρτοφυλακίου σε σχέση με το 2023 (2,31% ως ποσοστό επί του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, έναντι 2,24% πέρυσι – χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ρευστά διαθέσιμα στις Κεντρικές Τράπεζες).
Για τα 4 συστημικά πιστωτικά ιδρύματα της Ελλάδας, παρατηρείται μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο του δανειακού τους χαρτοφυλακίου σε σχέση με το 2023 (4,60% ως ποσοστό επί του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, έναντι 5,89% πέρυσι – χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ρευστά διαθέσιμα στις Κεντρικές Τράπεζες).
Το ποσοστό κάλυψης των ελληνικών συστημικών τραπεζών ήταν 13,75%, υψηλότερο έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Ακολουθεί ενδεικτική λίστα με τον μέσο όρο του ποσοστού των μη-εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) σε κάποιες χώρες ενδιαφέροντος για το 2024:
- Ελλάδα: Περίπου 6.5%, μετά από σημαντική μείωση λόγω της μεταβίβασης “κόκκινων” δανείων σε funds
- Ιταλία: Περίπου 3.5%, με σταδιακή μείωση χάρη στις πολιτικές εξυγίανσης των τραπεζών
- Πορτογαλία: 2.5-3.0%, με τη χώρα να έχει βελτιώσει σημαντικά την τραπεζική της σταθερότητα τα τελευταία χρόνια
- Ισπανία: Περίπου 2.27%, με το τραπεζικό σύστημα να έχει ανακάμψει μετά την κρίση
- Γερμανία: Πολύ χαμηλό επίπεδο NPLs, γύρω στο 1.5-2.0%, χάρη στη σταθερή οικονομία και τις αυστηρές τραπεζικές πρακτικές
- Γαλλία: Περίπου 1.8-2.0%, με το σύστημα να διατηρεί σταθερά χαμηλά ποσοστά NPLs
- Βουλγαρία: Υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, γύρω στο 5%
NSFR – LCR: ΔΥΟ ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
Ο Δείκτης Καθαρής Σταθερής Χρηματοδότησης (Net Stable Funding Ratio – NSFR) είναι ένας δείκτης ρευστότητας που χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της χρηματοδότησης μιας τράπεζας. Σκοπός του είναι να εξασφαλίσει ότι οι τράπεζες διαθέτουν επαρκή σταθερή χρηματοδότηση για να καλύψουν τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και τα στοιχεία ενεργητικού τους. Ένας δείκτης NSFR πάνω από 100% υποδηλώνει ότι η τράπεζα έχει επαρκή σταθερή χρηματοδότηση.
Και σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, ενώ οι 110 τράπεζες έχουν NSFR126,85% οι 4 ελληνικές τράπεζες έχουν δείκτη 134,07%.
Υπάρχει όμως και ο Δείκτης Κάλυψης Ρευστότητας (Liquidity Coverage Ratio – LCR). Είναι ένας δείκτης ρευστότητας που χρησιμοποιείται για να διασφαλίσει ότι μια τράπεζα διατηρεί επαρκές επίπεδο ρευστών διαθεσίμων για να καλύψει τις υποχρεώσεις της σε περιόδους οικονομικής πίεσης, διάρκειας 30 ημερών. Συγκεκριμένα, ο LCR απαιτεί οι τράπεζες να διαθέτουν αρκετά υψηλής ποιότητας ρευστά στοιχεία (όπως μετρητά και κρατικά ομόλογα) ώστε να καλύψουν το καθαρό εκτιμώμενο ποσό εκροών ρευστότητας κατά τη διάρκεια ενός μήνα κρίσης. Ο δείκτης πρέπει να είναι τουλάχιστον 100%.
Μάλιστα στην περίπτωση των Ελληνικών τραπεζών, είναι πολύ πάνω από 100% κάτι που είναι και αναμενόμενο, αφού όπως είδαμε με τον λόγο Δάνεια/καταθέσεις, οι συστημικές τράπεζες της χώρας μας έχουν διαθέσει πολύ λιγότερα δάνεια από τις καταθέσεις τους.
Ο δείκτης LCR για τις 110 τράπεζες είναι 157,85% ενώ για τις 4 ελληνικές είναι 213,09%.
ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Ακολουθεί η λίστα με το συνολικό ύψος των καταθέσεων στις συστημικές τράπεζες σε κάθε χώρα της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία (Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2024):
Σύνολο καταθέσεων ανά χώρα της Ευρωζώνης:
- Γερμανία: €3.427 δισ.
- Γαλλία: €2.625 δισ.
- Ιταλία: €1.760 δισ.
- Ισπανία: €1.150 δισ.
- Ολλανδία: €1.257 δισ.
- Βέλγιο: €520 δισ.
- Αυστρία: €410 δισ.
- Ελλάδα: €180 δισ.
- Πορτογαλία: €220 δισ.
- Φινλανδία: €140 δισ.
- Ιρλανδία: €260 δισ.
- Λουξεμβούργο: €827 δισ.
- Κύπρος: €50 δισ.
- Σλοβακία: €80 δισ.
- Σλοβενία: €60 δισ.
- Λιθουανία: €44 δισ.
- Λετονία: €20 δισ.
- Μάλτα: €40 δισ.
- Εσθονία: €19 δισ.
Αυτά τα ποσά αφορούν το σύνολο των καταθέσεων στις συστημικές τράπεζες σε κάθε χώρα, όπως καταγράφεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) και άλλες επίσημες στατιστικές πηγές.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
